پله برقي‌هاي خطرآفرين مترو با 7 مجروح

«آرمان امروز» دلايل بروز حادثه روز گذشته در متروي تهران و ايستگاه دروازه دولت را بررسي مي کند حميد رضا خالدي
ترس از پل برقي‌ و فوبياي حرکت پله برقي‌هاي مترو در سالن‌هاي تنگ کم بود که حادثه روز گذشته نيز مي تواند اين امر را تشديد کند؛ آن‌هم در شرايطي که سال‌هاست در مورد پله برقي‌هاي مترو اقدام قابل توجهي صورت نگرفته است. روز گذشته ساعت 8:02 صبح مسافران حاضر در مترو دروازه دولت شاهد صحنه‌اي عجيب و در عين حال دلخراشي بودند. در اين ايستگاه و درسکوي «کلاهدوز» يکي از مسافران بر روي مسافر ديگري سقوط کرد و باعث برهم خوردن تعادل آنها و درنهايت زخمي شدن هفت نفر شد. مجتبي خالدي، سخنگوي اورژانس کشور اين آمار را تاييد کرد و گفت: «تغيير يکباره جهت حرکت آسانسور علت اصلي اين حادثه بوده است و مصدمان به بيمارستان‌هاي سينا و فيروزگر منتقل شدند.» در حالي که خالدي علت حادثه مذکور را تغيير جهت ناگهاني حرکت پله‌برقي بيان کرده، مديريت ارتباطات و امور بين‌الملل شرکت بهره‌برداري متروي تهران و حومه  مدعي شد که علت اين حادثه «عدم تعادل و افتادن يکي از مسافران روي ساير مسافراني که روي پله‌برقي ايستگاه دروازه دولت بودند» بوده است. وي اعلام کرده که «اين حادثه فوتي نداشته و حال عمومي مسافران مساعد گزارش شده است.»
اين حادثه در حالي اتفاق افتاده که مديريت ارتباطات و امور بين‌الملل شرکت بهره‌برداري متروي تهران و حومه، چندي قبل در واکنش به شکايت شهروندان از خرابي پله‌هاي برقي که تعدادي از آنها در ستون «الو آرمان» اين روزنامه، به ابراز شکايت پرداختند، اعلام کرده بود: «در خطوط هفت‌گانه متروي تهران خرابي تجهيزات پرمصرف مانند پله‌برقي‌ها و آسانسورها  باتوجه‌به حجم مسافري که روزانه از اين تجهيزات استفاده مي‌کنند، امري غيرقابل‌اجتناب است: اما غالباً اين وسايل به‌سرعت تعمير و به مدار خدمت‌رساني بازمي‌گردند.» بر اساس اعلام اين مديريت، در حال حاضر 176 آسانسور به شرکت بهره‌برداري متروي تهران و حومه تحويل داده شده است که غالب آنها درحال‌خدمت رساني به مسافران در خطوط يک، دو و پنج هستند؛ همچنين ساير آسانسورها به دليل قوانيني که مطابق با شرايط مترو نيستند هنوز موفق به کسب استاندارد نشدند و قانوناً امکان بهره‌برداري از آنها وجود ندارد که اميدواريم اين مشکل با هماهنگي سازمان ملي استاندارد و شرکت راه‌آهن شهري تهران و حومه هرچه زودتر برطرف شود. به هر حال اين حادثه به هر طريقي که رخ داده باشد، از دو حالت خارج نيست. يا اينکه نقص فني و خرابي باعث مصدوم شدن 7 نفر شده است و يا شيطنت و دستکاري  پله برقي توسط يکي از مسافران موجب بروز آن شده است. دو مقوله اي که هر کدام به نوبه خود قابل بررسي است.
هشدارنقص فني، قبل از حادثه


اين حادثه در حالي اتفاق افتاده است که همين يک ماه پيش، رئيس کميته اجتماعي شوراي شهر تهران در تذکري پيش از دستور خود در صحن علني شوراي شهر با اشاره به اينکه تعداد زيادي از ايستگاه‌ها فاقد آسانسور هستند و يا به علت نداشتن استانداردهاي ايمني تحويل شرکت بهره‌برداري مترو نشده اند گفت: «اين مساله سبب شده که خطوط قديمي‌تر نسبت به خطوط جديد وضعيت بهتري داشته باشند.» زهرا شمس‌احسان همچنين از عدم دريافت استانداردهاي ملي آسانسورهاي مترو نيز انتقاد کرد و گفت: «اين در حالي است که زاکاني شهردار تهران در جلسات هيأت دولت حضور دارد و نبايد شاهد اينگونه مسائل باشيم.» همان‌زمان ، سوده نجفي عضو هيات رئيسه شوراي شهر تهران و رئيس کميته سلامت شوراي شهر تهران هم با اشاره به اينکه شهروندان نسبت به خرابي پله‌برقي‌هاي برخي ايستگاه‌هاي مترو شکايت دارند، گفت: «اين مشکل سختي‌هايي را براي گروه‌هاي خاص از جمله سالمندان و معلولان ايجاد کرده است که بايد به آن رسيدگي شود.» اين انتقادها باعث شد تا مهدي چمران رئيس شوراي اسلامي شهر تهران نيز در پاسخ به سوالات خبرنگاران در اين زمينه مجبوربه واکنش شود. وي  با اعلام اينکه موضوع آسانسور ايستگاه‌هاي مترو را دنبال مي‌کنيم، اظهار داشت: تکنولوژي و استانداردها مدام تغيير مي‌کنند، درست مانند ساختمان‌هايي که با استانداردهاي سابق ساخته مي‌شود و بايد به‌روز شود. اما تاريخچه شکايت و گلايه هاي مردم از مشکلات پله هاي برقي سابقه‌اي طولاني در مديريت شهري دارد. به عنوان مثال سال 93، شکايت هاي ناشي از خرابي هاي پله هاي برقي چنان بالا گرفت که شهرداري و شوراي شهر را وادار به واکنش کرد. به‌طوريکه  تشکري هاشمي، معاون وقت حمل و نقل شهرداري تهران و عضو کنوني شوراي شهردر خبري  گفته بود «عمليات تعمير پله‌هايي که دچار نقص فني مي‌شوند به صورت 24 ساعته از سوي چند اکيپ عملياتي انجام مي‌شود.» آن سال در گزارش هايي که در صحن شورا مطرح شد آمده بود: «خرابي‌ پله‌هاي برقي در برخي از ايستگاه‌هاي پرتردد از جمله چهارراه وليعصر (‌عج)، ميدان آزادي و اکباتان بيشتر از ساير نقاط گزارش شده است. که حتي گاهي اوقات اين شلوغي‌ و تجمع سبب درگيري‌هاي لفظي ميان شهروندان و کارکنان مترو مي‌شود.»
رفتارهاي پرخطر يا مترو خطر آفرين 
اما بررسي اين حادثه با اعضاي شوراي شهر ششم و مسئولان شهرداري تماس گرفتيم، اما هيچکدام نه حاضر به مصاحبه با خبرنگار «آرمان امروز» شدند و نه تلفن‌هايشان را پاسخ دادند. ولي همانگونه که عنوان شد، چنانچه مطابق ادعاي شرکت مترو دليل بروز اين حادثه شيطنت‌هاي مسافران و به‌خصوص جوانان و دستکاري سيستم پله برقي باشد که در نهايت منجر به برهم خوردن تعادل شهروندان و سقوط و زخمي شدن آنها باشد، بايد پرسيد که دليل رفتارهاي پرخطر اينچنيني در مترو چيست؟ دكتر ناصر قاسم زاده ، روانشناس درگفت و گو با «آرمان امروز» دراين زمينه گفت: «همان‌طور که مي‌دانيد 70 درصد جمعيت کشور ما را جوانان زير 30 سال تشکيل مي‌دهند که کسي جوابگوي نيازهاي اجتماعي ، اقتصادي، تفريحي، شغلي ، جنسي و... آنها نيست.» وي با ذکر اينکه اصولا هر فردي بايد در برهه هاي مختلف زندگي خود، احساس رضايت را بتواند تجربه کند گفت: اما در عمل جوانان و حتي ميان‌سال هاي ما نيز اين احساس را امروز ندارند.
اين روانشناس با اشاره به مقوله دو قطبي شدن جامعه به داراها و ندارها گفت‌: «درحال حاضر 80 درصد جوانان ما از حداقل هاي مورد نياز زندگي نيز محروم هستند. در چنين شرايطي جوان چطور مي تواند به باشگاه و سينما و سفر و.... برود؟ يا اينکه بيکاري نيزعاملي شده براي افزايش نارضايتي در بين جوانان. درنهايت جواني که اميد به آينده ندارد و از حداقل هاي يک زندگي شاد و راحت محروم است به تدريج رو به چنين ناهنجاري هايي مي آورد که گاه مي توانند تبعات جبران ناپذيري را به‌همراه داشته باشد.»  وي با ذکر اينکه در اين موارد نبايد جوانان را مقصر دانست، گفت: «مسبب اصلي اين ناهنجاري ها، بي برنامگي مديران ارشد و متوليان دستگاه هاي مرتبط به جوانان است که بايد دست در دست هم با يک برنامه ريزي منسجم ، فکري براي معضلا متعدد جوانان بکنند. چرا که جواني که کنجکاو است و در عين حال ناراضي‌، مشارکت و مسئوليت پذيري را درک نمي کند و نمي توان انتظار رفتارهايي عاقلانه را از وي داشت.»