رشد سهبرابری ذخایر ارزی در دولت سیزدهم
صندوق بینالمللی پول از رشد بیش از سهبرابری ذخایر ارزی در دسترس ایران با روی کار آمدن دولت سیزدهم خبر داد.
آمارهای منتشرشده از سوی صندوق بینالمللی پول نشان میدهد با آغاز فعالیت دولت سیزدهم در ایران ذخایر ارزی در دسترس ایران افزایش قابل ملاحظهای داشته است که این امر نشاندهنده دیپلماسی فعال این دولت و موفقیت سیاستهای آن در مقابله با تحریمهای غیر قانونی آمریکاست.
این نهاد بینالمللی از سال 2019 در اقدامی تأملبرانگیز بهدنبال اتخاذ سیاست فشار حداکثری از سوی دولت ترامپ علیه ایران به یکباره رقم ذخایر ارزی ایران را از 122.47 میلیارد دلار در سال 2018 به 14.95 میلیارد دلار در سال 2019 کاهش داد و در توجیه اقدام خود اعلام کرد رقم ذخایر ارزی در دسترس دولت ایران را اعلام کرده است؛ یعنی ذخایری که آماده و تحت کنترل مقامات مالی کشور است و در خارج از دسترس تحریمها قرار دارد.
این نهاد، ذخایر ارزی در دسترس ایران در سال 2020 را نیز کاهش داد و کل ارز در دسترس ایران طی این سال را 12.43 میلیارد دلار اعلام کرد.
اما به اذعان صندوق بینالمللی پول از سال 2021 و با روی کار آمدن دولت سیزدهم، روند نزولی ذخایر ارزی در دسترس ایران معکوس شده و با شیب تندی به سمت بالا در حرکت بوده است؛ بهطوری که در این سال ذخایر ارزی در دسترس ایران 8.88 میلیارد دلار نسبت به سال قبل از آن افزایش یافته و به 21.31 میلیارد دلار رسیده است.
در سال 2022 نیز بر اساس آمار انتظاری صندوق بینالمللی پول، ذخایر ارزی در دسترس ایران با افزایش حدود دو برابری نسبت به سال قبل از آن مواجه شده و به 41.39 میلیارد دلار رسیده است.
بر این اساس، با روی کار آمدن دولت سیزدهم، ذخایر ارزی در دسترس ایران رشد 232 درصدی داشته و از 12.43 میلیارد دلار در سال 2020 به 41.39 میلیارد دلار در سال 2022 رسیده است.
رشد بیش از سهبرابری ذخایر ارزی در دسترس ایران در حالی رخ داد که با آغاز فعالیت دولت سیزدهم دیپلماسی فعالی در پیش گرفته شد و با هدف خنثی کردن تحریمها توسعه تجارت با کشورهای همسایه، انجام مبادلات تجاری با پولهای ملی و مبادلات مالی از طریق سازوکارهای محلی در اولویت قرار گرفت.
ذخیره ارزی چیست؟
ذخایر ارز خارجی یا ذخایر مبادلهای شامل پول نقد و داراییهای دیگری مانند طلاست که توسط بانکهای مرکزی و سایر موسسات مالی مانند صندوق بینالمللی پول (IMF) نگهداری میشود. هفت دلیل اصلی که چرا بانکهای مرکزی ذخایر ارزی دارند عبارتند از:
• کمک به حفظ ارزش پول داخلی در نرخ ثابت
• برای نگهداشتن پول داخلی کمتر از دلار
• حفظ نقدینگی در صورت بروز بحران اقتصادی؛ یک بانک مرکزی میتواند وارد عمل شود و ارز خارجی خود را با پول داخلی مبادله و اطمینان حاصل کند که شرکتها میتوانند به واردات و صادرات رقابتی ادامه دهند.
• برای انجام تعهدات مالی بینالمللی یک کشور؛ اینها میتواند شامل پرداخت بدهیها، تامین مالی واردات و جذب جابهجایی ناگهانی سرمایه باشد.
• تامین مالی پروژههای داخلی؛ گاهی اوقات برنامههای زیرساختی یا صنعتی از این طریق تأمین مالی میشوند.
• برای اطمینان دادن به سرمایهگذاران خارجی؛ جنگ یا ناآرامیهای داخلی میتواند سرمایهگذارانی را که ممکن است به دنبال انتقال پول خود به خارج از کشور باشند، ترسانده باشد. نگهداشتن ذخایر ارزی میتواند فضایی از اطمینان ایجاد و ترس سرمایهگذاران را آرام کند.
• برای تنوع بخشیدن به سبد خود؛ با نگهداشتن ارزها و داراییهای مختلف در ذخایر، یک بانک مرکزی میتواند ریسک خود را متنوع و در صورت کاهش یک سرمایهگذاری از آن محافظت کند.