گام بزرگ جريان صدر براي مصالحه در عراق

حسن دانايي فر در گفت و گو با «آرمان امروز» آرمان امروز | رضا پورحسين: براساس اسناد منتشر شده از شوراي عالي دستگاه قضايي عراق، صباح الساعدي و غايب العميري، دو رهبر جريان صدر عراق ممنوع السفر شده و دستور مصادره اموال منقول و غيرمنقول آن‌ها صادر شده است. اين اتفاق پس از آن رخ مي دهد که روز سه ‌شنبه صدها نفر از حاميان جريان صدر با برپايي چادرهاي تحصن در مقابل ساختمان شوراي عالي قضايي عراق در بغداد، تجمع کردند. تصميم حاميان جريان صدر براي تحصن در مقابل ساختمان شوراي عالي قضايي عراق پس از آن اتخاذ شد که اين شورا يکشنبه هفته گذشته در پاسخ به درخواست رهبر جريان صدر براي انحلال پارلمان اين کشور، اعلام کرد که اين اقدام خارج از چهارچوب اختيارات شوراي عالي قضايي است. به دنبال اين تحرکات حاميان صدر، شوراي عالي قضايي و دادگاه فدرال عراق نيز با برگزاري جلسه‌اي اعلام کردند که فعاليت خود را به حالت تعليق درآورده‌اند که در نهايت با عقب‌نشيني حاميان جريان صدر از مقابل ساختمان شوراي عالي قضايي طي شامگاه سه شنبه به درخواست مقتدي صدر، دستگاه قضايي نيز اعلام کرد که فعاليتش را از امروز ازسر مي‌گيرد. در راستاي بررسي آخرين تحولات سياسي در عراق، آرمان امروز گفت و گويي با حسن دانايي فر، سفير پيشين ايران در عراق داشته است که در ادامه مي خوانيد.
ظرفيت لازم براي ايجاد تفاهم درعرصه سياسي عراق با توجه به تحولات اخير وجود دارد؟
گروه هاي سياسي عراق امروز چاره اي جز تفاهم ندارند و بايد به سمتي حرکت کنند که تنش ها کاهش پيدا کند. زمينه تفاهم امروز در عراق وجود دارد و در راستاي تحقق آن بايد از رفتارهاي هيجاني و تنش هاي خياباني فاصله بگيرند. مقتدي صدر پس از تجمع هوادارنش در مقابل شوراي عالي قضايي عراق تا حدودي در اين مسير حرکت کرده است و گام بزرگي براي مصالحه در عراق برداشته است تا تنش ها در عرصه سياسي عراق کاهش پيدا کند. مشخصا اين خواسته وجود دارد که اين مسير را همچنان جريان صدر طي کند و شرايط براي آغاز گفت و گوها ميان جريان صدر و ساير گروه هاي شيعي فراهم شود. اين که مقتدي صدر از طرفدارانش خواسته است تا از مقابل شوراي عالي قضايي عقب نشيني کنند، يک گام مثبت براي کاهش تنش ها بود و ضرورت دارد تا اين رويه تداوم يابد. مشخصا مقتدي صدر به سمت درگيري هاي مسلحانه با ساير گروه هاي شيعي پيش نخواهد رفت زيرا درگيري ها نه براي جريان صدر دست آوردي خواهد داشت و نه سبب مي شود تا آن چه مي خواهند در عرصه سياسي بدست آورند. مقتدي صدر به خوبي مي داند که افزايش تنش ها در عراق به ضرر ملت عراق تمام مي شود و به همين علت هيچ گاه از خطوط قرمز تنش ها فراتر نمي رود و اگر در هفته آينده نيز حرکتي اعتراضي انجام دهند، به تجمع و تحصن محدود خواهد شد و فراتر از اين موارد و تجمعات خياباني نمي روند. جنگ داخلي گزينه مطلوب مقتدي صدر نيست زيرا چنين جنگي مشخصا پيروزي نخواهد داشت و صرفا عراق را بار ديگر به سمت روزهاي سخت گذشته سوق مي دهد.
آيا تحولات اخير در عرصه سياسي عراق رنگ و بوي خارجي دارد و از سوي کشوري خاص هدايت مي شود؟
اتفاقي که در مقابل شوراي عالي قضايي عراق رخ داد، تقريبا هيچ مدافعي نداشت و جريان هاي تاثيرگذار داخلي عراق از تحصن حمايت نکردند و حتي طرف هاي تاثيرگذار خارجي نيز اين حرکت و تحصن را مطلوب ندانستند. همين واکنش ها بود که سبب شد تا تنش در آن افزايش پيدا نکند. بايد توجه داشت که همواره اين شائبه وجود دارد که کشورهاي ديگري درامور داخلي عراق دخالت مي کنند اما هيچ گاه سند موثقي در اين خصوص مشاهده نشده است که سران يک کشور ديگر درعراق تصميم سازي يا تصميم گيري کرده اند و مستقيما براي عراق تعيين تکليف کرده باشند. در اين ميان الکاظمي بسيار تلاش مي کند تا خود را فعال نشان داده و تلاش مي کند تا در عرصه هاي مختلف حضور داشته باشد. در همين راستا شاهد بوديم که الکاظمي براي حضور در نشست سران 5 کشور عربي عازم مصر شد اما به علت تنش ايجاد شده بار ديگر به عراق بازگشت. الکاظمي به شدت در منطقه فعال شده و بر اين باور است که توانسته مشکلاتي ازعراق و منطقه را حل و فصل کند. بايد توجه داشت که در سايه تغييراتي که در غرب آسيا شروع شده است، کشورهاي منطقه به نوعي همکاري جمعي روي خواهند آورد. اين کشورها مي‌توانند در کنار يکديگر امنيت را در غرب آسيا  بر قرار کنند و انتظار مي‌رود از اثر پذيري بيروني و نگاه سفارشي دست بردارند و مشخصا اين رويه بر عراق نيز تاثير خواهد گذاشت. بسياري از کشورها متوجه تغييرات در غرب آسيا شده‌اند. به همين دليل، علاقه مندند، نشست‌هاي دوجانبه، سه جانبه و چند جانبه در غرب آسيا برگزار و به نوعي تفاهم ميان کشورهاي منطقه ايجاد کنند. سياستمداران عراقي فکر مي‌کنند با برگزاري چنين نشست‌هايي مي‌توانند خودشان را براي حوادثي که در آينده اتفاق مي‌افتد، آماده کنند. اين تغييرات را بسياري از سياستمداران دريافت مي‌کنند. بسياري از دولتمردان منطقه مثل سعودي‎‌ها، اماراتي‌ها، قطري‌ها، لبناني‌ها و عراقي‌ها متوجه اين تغييرات به ويژه بعد از خروج  نظاميان آمريکايي از افغانستان شده‌اند. عراق نيز در اين بستر حضور دارد و به همين علت است که تنش ها در عراق به سمت و سوي خاصي نمي رود.


جريان صدر چه خواسته هايي دارد و در صورتي که بار ديگر بتوانند در عرصه سياسي عراق حضور داشته باشند، گزينه مدنظر آن ها براي نخست وزيري کدام شخصيت است؟
مقتدي صدر خواسته هاي زيادي دارد که مهم ترين آن ها تغيير در قانون اساسي و انحلال پارلمان است که اين موارد خواسته هاي زيادي است که با توجه به شرايط کنوني اما و اگرهاي زيادي در خصوص قابليت اجراي آن وجود دارد. مقتدي صدر خواسته هاي سياسي تاکتيکي و تکنيکي چندوجهي دارد که بعضا حتي تناقض هايي در آن خواسته ها وجود دارد. طي روزهاي آينده وضعيت سياسي عراق تا حدود زيادي مشخص مي شود زيرا هر آن چه در توان داشته اند براي اعمال فشار به کار گرفته اند. گزينه مدنظر مقتدي صدر براي نخست وزيري در عراق، سيد جعفر صدر فرزند شهيد محمدباقر صدر است. بايد توجه داشت که مقتدي صدر با استعفاي نمايندگان جريان صدر، خود را از روند سياسي عراق خارج کرده است و عملا براي اعمال نظر در خصوص انتخاب نخست وزير کار بسيار دشواري در پيش دارد زيرا تا حدودي ابزار خود را از دست داده است. سيدجعفر صدر يک شحصيت مستقل است و وابستگي خاصي به ساير کشورها ندارد. سيدجعفر صدر به نوعي باحزب الدعوه نيز رابطه خوبي دارد و فرد نزديک به اين جريان است. عراق و ملت عراق سال‌هاست که دچار مشکلات داخلي هستند و روا نيست اين موارد استمرار داشته باشد. نگاه و برخورد مطلوب نيز همين است و نبايد فضا به فرصت طلبان داده شود. اگر افراط کنار گذاشته شده و تصميم‌ها سنجيده باشد، موضوع قابل حل خواهد بود. در يک دوره‌اي دو جريان داخل شيعه با هم مشکلاتي داشتند و به ناگاه يک طرف از مجلس خارج شد و به شکل حقوقي خودش را خلع سلاح کرد و اثرگذاري رسمي و حقوقي خود را از بين برد.