روزنامه ایران
1401/06/15
یک قدم تا پایان دریاچه ارومیه
بیتا میرعظیمیخبرنگار
دریاچه ارومیه که روزگاری بزرگترین دریاچه شور داخلی کشور به شمار میرفت، هماکنون نفسهای آخرش را کشیده و تنها یک قدم تا مرگ فاصله دارد! اگر تا دیروز امیدی به نجات این دریاچه وجود داشت، حالا آخرین آمار آب منطقهای آذربایجان شرقی از تراز آبی دریاچه ارومیه، نشان میدهد این پهنه آبی به شورهزاری تبدیل شده و تنها نام یک دریاچه را یدک میکشد؛ چرا که هماکنون حجم آب دریاچه ارومیه باز هم کمتر شده و تنها ۱.۵ میلیارد مترمکعب از آن باقی ماندهاست! معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجانغربی در گفتوگو با «ایران» میگوید طبق اعلام وزارت نیرو، قرار بوده است که 245 میلیون مترمکعب، رهاسازی آب به دریاچه صورت گیرد اما امسال بالای 540تا560 میلیون مترمکعب رهاسازی انجام شده است. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان منتقد معتقدند حقابه دریاچه از طریق سدها تاکنون پرداخت نشده است!
طبق آمار منتشر شده، هماکنون تراز دریاچه ارومیه با ۴۷ سانتیمتر نسبت به مدت مشابه در سال گذشته به ۱۲۷۰.۲۴ کاهش یافته و ۴۱ سانتیمتر نیز نسبت به ابتدای سال آبی «مهر۱۴۰۱» افت پیدا کرده و با میانگین بلندمدت ۴.۲۶ متر فاصله دارد. همچنین وسعت دریاچه ارومیه با ۱۲۲۰.۲۰ کیلومترمربع کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته و ۹۱۸.۶۶ کیلومترمربع کاهش نسبت به یک مهر ۱۴۰۰ «ابتدای سال آبی» به ۱۱۰۸.۰۶ کیلومتر مربع رسیده است. حجم آب این دریاچه نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱.۴۰ میلیارد مترمکعب و نسبت به ابتدای سال آبی ۱.۲۱ میلیارد مترمکعب کاهش یافته و حال به ۱.۵ میلیارد مترمکعب رسیده است. از سویی دیگر حجم آب دریاچه ارومیه نسبت به ۱۷.۲۸ میلیارد مترمکعب در زمان اکولوژیک، بیش از ۱۵.۷۶ میلیارد مترمکعب /حدود ۹۱درصد/ کمتر شده است. مجموعه این آمار و ارقام ناامیدکننده، حکایتی تلخ از مرگ کامل دریاچه ارومیه و تبدیل آن به یکی از بزرگترین مشکلات زیست محیطی ایران و منطقه را نقل میکند.
لزوم تأمین حقابه
«شهنام اشتری» مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، در خصوص چرایی کاهش تراز آبی دریاچه ارومیه به «ایران» میگوید: کاهش ورودیهای مؤثر دریاچه ارومیه از محل منابع آب سطحی و مجاری آبی تغذیه کننده آن خصوصاً در چند سال اخیر و تأثیر تشدید کنندگی وقوع خشکسالی بالاخص در سال آبی جاری منجر به کاهش چشمگیر تراز آبی این دریاچه شده است. بر این اساس خشکی کامل این دریاچه باعث ایجاد مشکلات عدیده زیست محیطی از جمله آسیبهای جدی به تنوع زیستی آن و تهدید معیشت زیستمندان حوضه خواهد شد.
وی اجرای اقدامات اولویت دار در راستای تعدیل شرایط موجود و تأمین حقابه زیست محیطی آن از طریق اجرای اقدامات پیشبینی شده و خصوصاً تکمیل پروژههای اجرایی آبرسانی به دریاچه و رهاسازی حقابههای مصوب از محل منابع آبی موجود و کنترل و مدیریت پیامدهای منفی متأثر از آن از طریق تثبیت عرصههای نمکی مستعد تولید گرد و غبار را مورد تأکید قرار میدهد.
تشدید بحران آبی با سدسازیهای جدید
این مقام مسئول، در عین حال ساخت سازههای جدید از جمله ایجاد سدهای جدید در حوضه و در مسیر جریان حقابه دریاچه ارومیه را باعث تشدید بحران آبی دریاچه دانسته و میگوید: ساخت سازههای جدید با توجه به شرایط کنونی دریاچه، بدون لحاظ ملاحظات زیستمحیطی و تأمین حقابه این دریاچه تنها به تشدید بحران آبی دامن خواهد زد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در آخر میافزاید: بر اساس اعلام نظر صاحب نظران مسائل حوضه، احیای این زیستبوم پراهمیت، نیازمند عزم جدی مردم و مسئولان و تلاش در راستای اجرایی کردن اولویتهای مد نظر در بخشهای تأثیرگذار از جمله تسریع در اجرا و نهاییسازی پروژههای آبرسانی و صرفهجویی در مصارف آب خصوصاً در بخشهای تأثیرگذار مثل مصارف کشاورزی میباشد.
حقابه دریاچه تأمین شده است
در همین حال «یاسر رهبردین» معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجانغربی نیز با اشاره به وجود 7 سد در حوضه دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی و 6 سد در حوضه ارس و 1 سد هم در حوضه زاب به «ایران» میگوید: ظرفیت 7 سد موجود در حوضه دریاچه ارومیه 1 میلیارد و 460 میلیون مترمکعب است. از این میزان سد بوکان و مهاباد از سال 1349 در حال بهرهبرداری هستند و ظرفیت هر دو بالای 940 میلیون مترمکعب است؛ چیزی حدود 70 درصد. اگر قرار بود دریاچه ارومیه را وجود سدها خشک کند، ما شاهد پیشروی دریاچه از سال 1376 نبودیم. بنابراین بحث رهاسازی آب به دریاچه ارومیه تنها بخشی از اقدامات برای نجات دریاچه است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجانغربی میافزاید: کل آبهای ذخیره شده پشت 13 سد در کل استان، 792 میلیون مترمکعب آب است. طبق اعلام وزارت نیرو، قرار بود 245 میلیون مترمکعب رهاسازی آب به دریاچه صورت گیرد اما بالای 540تا560 میلیون مترمکعب رهاسازی انجام شد. به غیر از آن از رودخانههایی که بدون سد بوده و در حوضه دریاچه ارومیه قرار دارند نیز بالغ بر 440 میلیون مترمکعب وارد دریاچه ارومیه شده است. این رهاسازی با تأمین آب شرب انجام شده و حداقل 50 درصد آب کشاورزی را نیز کاهش دادیم. با این وضعیت الان رهاسازی به دریاچه ارومیه طبق برنامه وزارت نیرو عملیاتی شده و پیگیر هستیم تا از اواخر آبان ماه اگر وضعیت آبی خوبی داشته باشیم، رهاسازی مجدد را از اواسط آذر البته به شرط بارش و ورودی به مقصد انجام دهیم. در کنار آن نیز برنامههای سختافزاری برای احیای دریاچه را نیز پیگیری میکنیم. همچنین طبق بازدید اخیر ریاست جمهوری از دریاچه ارومیه، دستورات لازم برای تکمیل عملیات اجرایی طرحهای احیای دریاچه ارومیه صادر و اعتبارات لازم نیز تزریق شده است. انشاءالله شاهد بهرهبرداری سامانه انتقال مدول 3 ارومیه نیز طبق اعتبارات تخصیص یافته خواهیم بود. بر این اساس امیدواریم در سال آبی جدید بارش خوبی داشته و انتقال آبی بهتری را نیز به پیکره دریاچه ارومیه داشته و آن را از خشکیدگی نجات دهیم.
سایر اخبار این روزنامه
خودکفایی در امنیت غذایی
تعظیم نوا و نمایش به «سقای آب و ادب»
پرداخت 55 هزار میلیارد تومان بدهی دولت قبل
علیه ابربدهکارپروری دولت قبل
امضای الکترونیک پای نسخه الکترونیک
سانسور یکی شدن دو ملت
صنایع انرژیبر اروپا در آستانه رکود و تعطیلی!
هیأت تجاری 350 نفره روس در راه تهران
آغاز تست زنی از اول دبستان!
یک قدم تا پایان دریاچه ارومیه
یک سد، صد داستان
«شهید سلیمانی» حافظ امنیت دریایی
هر دانش آموز یک هنر
ایران- برزیل جنگ برای بقا