روزنامه اعتماد
1401/06/16
نا اميدي كمسابقه جوزپ بورل
سارا معصوميجوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا ميگويد بعد از دريافت پاسخ اخير ايران در جريان مذاكرات احياي برجام، خوشبيني او براي رسيدن به توافقي سريع كمرنگ شده است. او روز دوشنبه در بروكسل به خبرنگاران گفت: «متاسفم كه بگويم نسبت به قبل اطمينان كمتري به چشمانداز رسيدن به يك توافق سريع دارم. اگر هدف ما رسيدن به توافق سريع باشد، آخرين پاسخي كه از ايران دريافت كردهام كمكي به اين موضوع نميكند. در حال رايزني با تمام طرفهاي حاضر در برجام و «به ويژه امريكا» هستم.»
اين نخستينبار در چند هفته اخير بود كه مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا كه نقش هماهنگكننده را در مذاكرات احياي برجام برعهده دارد با اين نااميدي روند جاري را توصيف كرد و البته به نوعي توپ را هم به زمين ايران انداخت. تهران روز پنجشنبه دومين پاسخ به متن اوليه پيشنهادي از سوي بورل براي احياي برجام را به انريكه مورا، معاون جوزپ بورل تحويل داده و منتظر پاسخ ايالاتمتحده است.
در قريب به يك هفته گذشته بيشتر واكنشها به محتواي پاسخ تهران منفي بوده و به عنوان نمونه مقامهاي امريكايي و منابع آگاه اروپايي در گفتوگو با خبرنگاران غربي از كلماتي چون نااميدكننده و غيرسازنده استفاده كردهاند. با اين همه ناصر كنعاني، سخنگوي وزارت خارجه ايران روز دوشنبه در نشست خبري با خبرنگاران رسانههاي داخلي و خارجي اين فضاسازيها پيرامون پاسخ تهران را رد و اعلام كرد كه آنچه ايران انجام داده ابهامزدايي از متن توافق احتمالي به منظور جلوگيري از استنباط تعابير متفاوت از آن در آينده به خصوص در مرحله اجراي تعهدات بوده است. در حالي كه تهران بر انتفاع اقتصادي مردم از احياي برجام به عنوان مهمترين مطالبه خود در مذاكرات ياد ميكند، اما آنچه پس از ارايه دومين پاسخ تهران به متن پيشنهادي جوزپ بورل بيش از همه در فضاي رسانهاي سر و صدا ايجاد كرد، مطالبه ايران براي بسته شدن پرونده اختلاف پادماني با آژانس بينالمللي انرژي اتمي است. نه ايران و نه ايالات متحده مشخصا جزييات اين مطالبه را اعلام نكردهاند، اما برخي خبرنگاران غربي نزديك به منابع اروپايي مذاكرهكننده ميگويند كه تهران خواهان مختومه شدن اين پرونده نهايتا تا روز اجراي برجام و بازگشت همه اعضا به تعهدات است. نكتهاي كه ناصر كنعاني روز دوشنبه در نشست با خبرنگاران درباره نگاه ايران به اين پرونده به آن اشاره كرد مورد توجه كارشناسان قرار گرفت. سخنگوي وزارت خارجه از مطالبه تهران در حوزه هستهاي نيز با عنوان اصرار براي درخواست تضمين فني ياد كرده و گفت: موضوع تضمين براي ايران بسيار حايز اهميت است و دو وجه دارد؛ يك وجه آن تضمين لغو تحريمهاست به گونهاي كه ايران از مزايا و منافع اقتصادي برجام به صورت كامل منتفع شود. وجه ديگر تضمين موضوع هستهاي است و دور كردن آژانس بينالمللي انرژي اتمي از رفتار و بازيهاي سياسي و اينكه اتهامات سياسي در مناسبات آتي ايران با آژانس، باعث ايجاد خلل و اخلال در روند اجراي توافق نشود. بحث تضمين براي ايران مهم است هم در حوزه انتفاع اقتصادي و رفع تحريمهاي اقتصاي و هم در حوزه رفع مشكلات مرتبط با همكاريهاي شفاف و قانوني و سازنده ايران با آژانس.
اصرار ايران بر مختومه شدن پرونده اختلاف با آژانس بينالمللي انرژي اتمي كه در حوزه تعهدات پادماني تهران به عنوان يك عضو معاهده منع اشاعه تسليحات اتمي قابل تعريف است، نكته جديدي نيست و در چند ماه اخير مقامهاي ارشد ايراني از رييسجمهور تا وزير خارجه بارها موضع ايران در اين زمينه را به صراحت اعلام كردهاند. با اين همه به نظر ميرسد كه قيد اين مساله در متن پاسخ جديد تهران، طرف مقابل را به نوعي آچمز و البته براي نخستينبار جوزپ بورل را هم بدبين كرده است.
عبدالرضا فرجيراد، كارشناس و تحليلگر سياست خارجي درباره موضعگيري منفي و ابراز نااميدي جوزپ بورل به «اعتماد» ميگويد: در پاسخ مكتوب نخست ايران به متن پيشنهادي جوزپ بورل براي احياي برجام مساله اختلافهاي پادماني با آژانس و ضرورت مختومه شدن آن قيد نشده بود و همين مساله اين شائبه را براي طرف مقابل ايجاد كرده بود كه ايران چندان بر ضرورت مختومه شدن اين پرونده همزمان با مذاكرات احياي برجام اصرار ندارد و بيشتر به دنبال رفع تحريم و دريافت تضمين اقتصادي در راستاي تقويت پايداري توافق است. در چنين شرايطي درج اين مساله در پاسخ دوم تهران به متن پيشنهادي امريكا و تاكيد مكتوب بر لزوم مختومه شدن پرونده اختلاف با آژانس بينالمللي انرژي اتمي طرف غربي را شوكه كرده است.
فرجيراد در ادامه پاسخ به «اعتماد» با اشاره به حساسيت اين مساله در غرب به خصوص در فضاي سياسي ايالات متحده ميگويد: مطالبه تهران براي مختومه شدن اين پرونده به شكل موازي و همزمان با به نتيجه رسيدن مذاكرات وين براي احياي برجام در غرب جنجالبرانگيز است. رژيم اسراييل سرمايهگذاري قابل توجهي روي ساخت و پرداخت اين پرونده عليه تهران كرده و طبيعتا به دنبال حفظ آن به عنوان يك اهرم عليه ايران حتي در صورت احياي برجام است. همزمان در داخل ايالات متحده روز به روز به زمان برگزاري انتخابات مياندورهاي كنگره نزديكتر ميشويم و در اين شرايط فشار لابي اسراييلي و جمهوريخواهان بر دولت دموكرات جو بايدن افزايش پيدا كرده است. اخيرا شاهد بوديم كه تعدادي از نمايندگان كنگره ايالات متحده در نامهنگاري به رافائل گروسي مديركل آژانس بينالمللي انرژي اتمي از او خواستند كه پرونده اختلافهاي پادماني با تهران را تحت فشار دولت امريكا براي حصول هر چه سريعتر توافق با تهران مختومه نكند. در چنين شرايطي، جوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا هم تصور ميكند كه مطالبه مكتوب تهران در اين زمينه مسالهاي نيست كه بتوان آن را در رفت و برگشتهاي سريع پاسخها ميان ايران و امريكا تا پيش از انتخابات مياندورهاي كنگره در واشنگتن آن را حل و فصل كرد.بورل احساس ميكند كه در اين شرايط احتمال حل و فصل سريع مساله وجود نخواهد داشت لذا قضيه به پس از انتخابات مياندورهاي امريكا موكول خواهد شد. اروپاييها و البته دولت جو بايدن اميدوار بودند كه متن نهايي احياي برجام تا پيش از مذاكرات مياندورهاي كنگره نهايي شده و طرفها در مسير اجرا قرار بگيرند.
فرجيراد در پاسخ به اين پرسش «اعتماد» كه آيا ترجيح دولت جو بايدن به تعويق انداختن مذاكرات تا پس از انتخابات مياندورهاي كنگره است، گفت: البته وضعيت دولت جو بايدن در چند ماه اخير بهتر از قبل شده و در نتيجه امتيازهايي كه كسب كرده نرخ محبوبيت دولت او هم بهتر از پيش شده است. در نتيجه دولت امريكا هم فكر ميكند با توجه به استقبال اكثريت مردم امريكا از احياي توافق هستهاي با ايران، حصول برجام امتيازي براي دموكراتها در آستانه انتخابات خواهد بود. در چنين فضايي آنها تلاش ميكنند قطار مذاكرات را به ايستگاه توافق برسانند، اما به نظر ميرسد كه از اميدواري آنها كاسته شده است. تصور من اين است كه اگر تا دو هفته ديگر مذاكرات احياي برجام به نتيجه نرسد دولت بايدن سكوت اختيار ميكند. همزمان شاهديم كه دشمنان احياي توافق هستهاي مانند رژيم اسراييل بر تلاشهاي خود با هدف به تاخير انداختن احياي برجام افزودهاند لذا احتمالا ادامه مسير به بعد از انتخابات موكول خواهد شد. به نظر من نتيجه اين انتخابات هر چه باشد باز هم دولت بايدن تلاش خواهد كرد پروسه احياي برجام را ادامه دهد. مگر اينكه در اين ميانه مسالهاي پيش بيايد و اسراييليها به دنبال تحركات جديدي باشند كه اين حركات موانع جديدي ايجاد كند.
به گزارش «اعتماد» در حالي كه طرفهاي اروپايي در اقدامي هماهنگ با ايالات متحده از متن پاسخ ايران ابراز نارضايتي ميكنند، چين و روسيه در چند روز اخير در موضعگيريهايي نسبتا مثبت به نفع تهران اعلام كردهاند كه مطالبههاي ايران چندان دور از وقوع نيستند. الجزيره در گزارشي در اين باره نوشته است: انتخابات مياندورهاي كنگره امريكا در ماه نوامبر برگزار خواهد شد و نزديك است لذا انتظار ميرود كه امريكا سريعتر پاسخ خود به متن تهران را اعلام كند. در چند روز اخير كه پاسخ تهران در اختيار انريكه مورا قرار گرفته تماسهاي تلفني ميان وزير خارجه ايران با همتاهاي قطري و عماني ادامه داشته است و به نظر ميرسد كه ميانجيگريهاي مسقط و دوحه براي كاستن از اختلاف ميان تهران و واشنگتن ادامه دارد. البته به موازات اين رايزنيها، مقامهاي رژيم اسراييل هم بر حجم رايزنيها با مقامهاي امريكايي و اروپايي براي مخالفت با احياي برجام بهطور كلي و جزييتر مخالفت با مختومه شدن پرونده اختلاف ايران با آژانس در قالب توافقي سياسي افزودهاند.
در تازهترين اين تحركات، يايير لاپيد، نخستوزير موقت رژيم اسراييل، عصر روز سهشنبه در بازديد از پايگاه هوايي «نواتيم» درباره پروسه احياي برجام گفت: «هنوز زود است كه بدانيم موفق خواهيم شد جلوي توافق هستهاي را بگيريم يا نه. همانطور كه من با رييسجمهور امريكا توافق كردم، ما براي جلوگيري از احتمال تبديل شدن ايران به يك تهديد هستهاي آزادي عمل كامل براي انجام آنچه مناسب خواهيم ديد، خواهيم داشت.»
به گزارش خبرگزاري فارس، اين اظهارات در حالي مطرح شده است كه لاپيد، سيزدهم ماه جاري نيز در حساب كاربري خود در شبكه توييتر نوشت: «با وجود كمپينهاي انتخاباتي و تعطيلات تابستاني، كابينه در حال كار است. با همراهي بني گانتز وزير دفاع، نفتالي بنت نخستوزير چرخشي و سيستم امنيتي، در حال اجراي كمپيني فشرده با هدف جلوگيري از امضاي توافق هستهاي خطرناك بين ايران و قدرتهاي جهان هستيم.»
همزمان اسحاق هرتزوگ، رييس رژيم اسراييل نيز روز سهشنبه در سخنراني در پارلمان آلمان با تكرار لفاظي، خواستار اعمال تحريمهاي سخت عليه ايران شد. وي در بخشهايي از سخنان خود گفت: كساني كه هولوكاست را انكار و موجوديت اسراييل را تهديد ميكنند، حق امضاي توافقنامههايي كه منجر به تقويتشان ميشود، ندارند.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
«صيانت » درجاده فرعي
نا اميدي كمسابقه جوزپ بورل
اهميت بيمرز شدن اثر هنري با مخاطب
رابطه سینوسی پول و شادی
در فضاي مجازي بايد دست به عصا باشم
آغاز اهداي ۵۰ هزار بسته «لبخند مادري» به خانوادههاي نيازمند
سيگار هايي براي قاچاق و مرگ
سهم پايين كاربران ايراني از پهناي باند
دفاع از قانون و نه افراد
موج خرافهگرايي و عقلستيزي
رسانههاي نوين و كاركرد آنها در افزايش مخاطب
مذاكرات و مساله ديپلماسي مكاتبهاي
چاره بحران آب چيست؟
صداي صنعت گردشگري را بشنويم