« ابتکار» تازه‌ترین تحولات توافق هسته‌ای را بررسی می‌کند برزخ احیای برجام

گروه بین الملل - در حالی که امیدها به احیای برجام بعد از آخرین دور مذاکرات در وین افزایش یافته بود، اکنون چند روزی است که اخبار چندان مثبتی در خصوص توافق به گوش نمی رسد. هر چند که در این میان رژیم صهیونیستی یکی از بازیگران ثابت اخلال در روند مذاکرات و احیای برجام بوده و روز گذشته نیز روزنامه تایمز اسراییل با استناد به مطالب منتشر شده در یک وبگاه خبری عبری، مدعی شد که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در گفت‌وگوهای اخیرش با رییس‌جمهور آمریکا و دیگر مقامات این کشور اطمینان یافته در مذاکرات وین، توافقی در زمانی قابل پیش‌بینی انجام نخواهد شد، اما صحبت های اخیر جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه خوشبینی‌ام برای احیای برجام در حال کمتر شدن است، تحولات احتمالی جدیدی را در روند مذاکرات و نیز توافق نهایی ایجاد خواهد کرد.
یک بار برای همیشه تکلیف مذاکرات روشن شود
از سوی دیگر در ایران نیز افکار عمومی و بسیاری از ناظران و حتی مسئولان در انتظار تعیین تکلیف نهایی برجام هستند، به طوریکه روز گذشته محمدحسن آصفری نایب رئیس کمیسیون امورداخلی کشور و شوراها گفت: باید در یک بازه زمانی مشخص تکلیف مذاکرات روشن شود تا تولید کنندگان و سرمایه گذاران از این بلاتکلیفی در بیایند.
وی که با ایسنا گفت و گو کرده، تصریح می‌کند: از نظر بنده در روند مذاکرات خیلی فرصت سوزی در حال رخ دادن است، بایستی یک بار برای همیشه تکلیف این مذاکرات روشن شود. این روند که هر دفعه شاهد برهم خوردن مذاکرات هستیم مقداری مردم را نسبت به روند مذاکرات خسته کرده است و تولیدکنندگان و سرمایه گذاران چه از طرف داخل و چه از طرف خارج در عالم برزخی به سرمی برند و سردرگم هستند.


شرایط اروپا با آمریکا یکسان نیست
در همین رابطه دکتر مهدی مطهرنیا، استاد روابط بین الملل و آینده پژوه معتقد است: «آنچه درخصوص مذاکرات هسته‌ای مطرح می‌شود، قطعاً زوایا و جوانب گوناگونی را در بر دارد. به هرحال اثرات بحران اوکراین و جنگ با روسیه، منجر به این شده است که اروپا با مشکلاتی مانند تامین برخی حامل‌های انرژی مواجه شود. این نتیجه هواداری اروپای متحد به ویژه انگلستان از اوکراین بود که در پی آن رابطه روسیه با اروپا را دچار مشکل‌ها و تنش‌های جدی کرد. اروپایی‌ها اقدام روسیه را تجاوز به حریم یک کشور دانستند و تحریم‌هایی علیه آن‌ها اعمال کردند و روسیه‌ها در واکنش به اروپایی‌ها فروش و انتقال برخی حامل‌های انرژی به ویژه گاز و نفت خود را متوقف کرد.»
به گزارش فرارو، مطهرنیا در ادامه می‌افزاید: اما این ماجرا یک فرصت بسیار مناسب برای ایران است تا بتواند جای روسیه در بازار جهانی در حوزه انرژی بگیرد و درآمد مناسبی به دست بیاورد. زیرا مشخصاً اروپا نیاز دارد یک کشور خلاء حضور روسیه را برای این قاره پر کند. به ویژه که زمستان نزدیک است و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که در صورت ادامه این کمبود انرژی در اروپا، مردم با مشکلات عدیده و حتی بحران بی سابقه مواجه خواهند شد.»
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: «ولی در این میان نکته بسیار مهم این است که شرایط اروپا با ایالات متحده یکسان نیست. زیرا آمریکا با مشکل گاز و یا به طور کلی انرژی مواجه نیست؛ بنابراین با توجه به این مسئله، در مذاکرات هسته‌ای دست پایین را ندارد. از طرف دیگر واقعیت این است که یکی از دغدغه‌های همیشگی واشنگتن، اروپای متحد و چین بوده است. البته درست است که اروپا در کنار ایالات متحده قرار دارد، اما به هرحال قدرتمند شدن اروپا برای آمریکا نگران کننده است؛ بنابراین خیلی هم بی تمایل نیست که اروپا تا حدودی تحت فشار قرار بگیرد. بنا براین در حال حاضر اروپا است که اصرار و نیاز به توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا دارد.»
مطهر نیا تاکید کرد: «در کنار همه این‌ها نکته بسیار مهم این است که تصمیم‌گیرنده نهایی ایالات متحده آمریکا است و باقی کشور‌ها صرفاً سعی دارند احتلافات را کاهش دهند و زمینه را برای توافق نهایی فراهم کنند؛ بنابراین اگرچه ایران مستقیما با آمریکا مذاکره نمی‌کند، اما هر آنچه میان ما و اروپا رخ می‌دهد، به ایالات متحده انتقال داده می‌شود؛ بنابراین خیلی این نکته زمستان در پیش است نمی‌تواند اهرم فشاری بر روی آمریکا باشد و جمهوری اسلامی گمان کند که از این طریق می‌تواند امتیاز بگیرد. حتی ممکن است این فرصت که ایران بتواند در بازار جای روسیه را بگیرد مانند باقی فرصت‌ها که پیش آمد و از دست دادیم، به باد برود.»
وی در پاسخ به این سوال که اگر اروپا زمستان بحرانی را پشت سر بگذارد چه تاثیری در روند مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت، گفت: «به نظر من تا زمانی که زمستان آغاز نشده، اروپاییان تلاش می‌کنند مذاکرات به نتیجه برسد و از هر فرصتی برای حل اختلاف میان تهران و واشنگتن استفاده می‌کنند. اما اگر این تلاش‌ها در زمان باقی مانده تا زمستان به نتیجه نرسد، به احتمال زیاد مذاکرات را رها خواهد کرد. زیرا به نظر می‌رسد که گفتگوی ایران با ۱+۵ دیگر پاسخگوی تنش‌ها و چالش‌ها میان ایران و آمریکا نباشد. به همین دلیل من فکر می‌کنم اگر ایران به دنبال دستیابی به توافق هسته‌ای است و درآمد حاصل از حضورش در بازار انرژی اروپا برایش اهمیت دارد، بهتر است در زمان باقی مانده اقدام کند.»