روزنامه ایران
1401/07/17
دوقطبیسازی رسانهای
دکتر سیده زهرا اجاقرئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات
یکی از مهمترین پارامترها در بررسی و تحلیل وقایعی که پس از درگذشت مهسا امینی رخ داد، به نقش رسانهها در تغییر فضای اجتماعی ایران برمیگردد. در مباحث مرتبط با «ارتباطات بحران» بهترین زمان واکنش به یک اتفاق یک تا پنج ساعت بعد از آن واقعه است، اما در صورت تعلل داشتن رسانهها برای واکنش مقتضی، «موضوع» به «بحران» تبدیل میشود.
واقعیت این است که «حوزه عمومی» فضایی بین حوزه خصوصی و حوزه دولتی و حاکمیت است و اگر حوزه عمومی تضعیف یا حذف شود، عملاً فاصله بین دولت و حوزه خصوصی از میان رفته و تنشها و چالشهای مختلفی در جامعه بروز پیدا میکند. این در حالی است که با سیاستگذاری درست و دقیق در حوزه رسانهها، میتوان نقش آنان را در هدایت و انعکاس مسائل و مشکلات مردم برجستهتر کرد و از این طریق رسانهها را بهعنوان معبری برای طرح دیدگاهها و آرای مردم به کار گرفت.
پرسشی که در این فضا مطرح میشود این است که اساساً رسانهها بهعنوان یکی از بازیگران عرصه عمومی چقدر در بزنگاههای سیاسی و اجتماعی ورود بموقع و مؤثری دارند؟ متأسفانه به نظر میرسد آنچنان که باید در عرصه رسانه، مدیریت و سیاستگذاری صحیحی نداریم و شاهد این مدعا عملکرد رسانهها در انعکاس اخبار مربوط به اعتراضات پس از فوت خانم مهسا امینی بود و از آن جمله میتوان به دو قطبیسازی در جریان اتفاقات اخیر اشاره کرد. همچنین بی توجهی به نارضایتیهای اجتماعی در جامعه از دیگر عملکردهای ناکارآمد رسانهها در انعکاس اخبار مربوط به اعتراضات اخیر بود تا آنجا که مثلاً تعریف حکم فقهی امر به معروف بعضاً در برخی رسانهها به شکلی صورتبندی میشد که متناسب با معیارهای آن رسانه بود و از اساس با واقعیت دینی جامعه ایرانی همخوانی نداشت.
گفتنی است غفلت رسانهها نسبت به تغییرات ارزشی و عدم انعکاس سخن افراد به حاشیه رانده شده نیز از دیگر شواهدی است که همگی به نوعی عملکرد ناکارآمد رسانهها را در انعکاس اخبار مربوط به اعتراضات اخیر نشان میدهد. مجموعه این عوامل، رسانهها را از کنشگری صحیح میان دولت و ملت دور کرده و باعث میشود آنان نقشی پوشالی در این میان داشته باشند و در واقع رسانههراسی نیز نتیجه همین عدم نقشآفرینی صحیح آنها در ارتباط و انعکاس روابط میان دولت و ملت است. این در حالی است که رسانه میتواند نقشی مؤثر در انسجام اجتماعی ایفا کند و ضرورت دارد با سیاستگذاری صحیح از سوی دولتمردان، به نقشآفرینی هرچه مؤثرتر رسانهها جامه عمل پوشانده شود. بیتردید رسانهها مادامی میتوانند به مسئولیت اجتماعی خود عمل کرده و نسبت به آن وفادار باشند که بکوشند تریبونی برای صدای همگان باشند و از تک صدایی تبری جسته و به خیر و دوستی، چنانکه ارسطو در آثار سیاسی خود به آنها پرداخته است، توسل کنند.
*مکتوب های حاضر، متن ویرایش و تلخیص شده «ایران» از سخنرانی دکتر نجفی و دکتر اجاق است که در اولین نشست از سلسله نشستهای گفتوگوی انتقادی با عنوان «تحلیل نظریهپردازانه وقایع اخیر ایران (ریشهها و روایتها)» در محل پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی ارائه شد.
نیم نگاه
در مباحث مرتبط با «ارتباطات بحران» بهترین زمان واکنش به یک اتفاق یک تا پنج ساعت بعد از آن واقعه است، اما در صورت تعلل داشتن رسانهها برای واکنش مقتضی، «موضوع» به «بحران» تبدیل میشود. حالا این سؤال مطرح میشود که رسانههای ما بهعنوان یکی از بازیگران عرصه عمومی چقدر در بزنگاههای سیاسی و اجتماعی ورود بموقع و مؤثری دارند؟ متأسفانه به نظر میرسد آنچنان که باید در عرصه رسانه، مدیریت و سیاستگذاری صحیحی نداریم و شاهد این مدعا عملکرد رسانهها در انعکاس اخبار مربوط به اعتراضات پس از فوت خانم مهسا امینی بود
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
دختران دانشجو میزبان رئیسجمهور
آشوب گروهکی در تهران، کشتهسازی در کردستان
نقطه کور آشوب
مطالبه تخصصی میخواهیم نه عمومی!
دوقطبیسازی رسانهای
مطالبهگری متوازن چیست؟
رونویسی بایدن از دست مشاوران ترامپ
دود اغتشاش در چشم بازار خودرو
اسکان سریع زلزلهزدگان خوی
ساخت راهآهن رشت آستارا آغاز شد
یحیی مقصر اول از دست رفتن صدر
خیلیها میگویند منتظر دومین طلا هستیم
آغاز شمارش معکوس برای صادرات برق به ترکیه