مطالبه‌گری متوازن چیست؟

مطالبه‌گری متوازن چیست؟
مطالبه‌گری در هر حوزه‌ای اساساً یک کنش مثبت محسوب می‌شود. این را حسین شهرستانی، معاون پژوهشی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی به «ایران» می‌گوید: «ما درجامعه‌ای زندگی می‌کنیم که گرایش‌های مختلف سیاسی و قومی و فرهنگی وجود دارد، بنابراین هم مسائل متفاوت و هم موضوعات مشترک با سطح مطالبه‌گری متفاوت دارند. مهم این است که امکان طرح مسائل از زبان هر یک از این گرایش‌ها و طیف‌ها وجود داشته باشد. بنابراین برای طرح مطالبه باید ابزارهای کارآمدی هم وجود داشته باشند تا بتوانند به عنوان میانجی‌های اجتماعی، صدای مطالبات را به گوش مخاطبان برسانند. این واسطه در واقع کار همان نهادهای مطالبه‌گری را انجام می‌دهند که به نمایندگی از هر یک از این اقشار و گروه‌ها در ابتدا مسائل را تفسیر و روایت کرده و سپس منتقل می‌کنند.»
اما آیا ما هم‌اکنون نهادهای واسط و میانجی‌گرهای اجتماعی داریم؟ شهرستانی می‌گوید که نمی‌توان به‌طور مطلق جواب منفی داد. چراکه گروه‌های مطالبه‌گر مثل نخبگان فرهنگی و عدالتخواه وجود دارد، اما در ساختار حاکمیت هم ما به میانجی‌های اجتماعی نیاز داریم تا مطالبات عمومی را در داخل حاکمیت دنبال کنند. خب این در حال حاضر محدود است. از طرفی باید نهادهای واسط میان حاکمیت و مردم هم وجود داشته باشند مثل هنرمندان، اساتید دانشگاه، روحانیون و احزاب سیاسی تا نمایندگی سیاسی و اجتماعی مردم را برعهده بگیرند. الان این وظیفه بیشتر بر دوش سلبریتی‌ها است، اما با توجه به گستردگی خواسته‌ها و مطالبات مردم باید نهادهای میانجی هم متنوع باشند و نباید این بار به شکل نامتوازن تقسیم شود. البته در یک دهه اخیر گروه‌های مطالبه‌گر در قالب‌های مختلف شکل گرفته‌اند و در شبکه‌های اجتماعی هم ایفای نقش می‌کنند و حتی پیگیر مطالبات و پرونده‌های اجتماعی، محیط زیستی و سیاسی هم هستند، اما کارکرد اغلب‌شان شبیه انتشار یک خبر یا در سطح یک افشاگری در فضای عمومی است، چون به نظر می‌رسد که «رسانه زده» شده است. یعنی صرفاً به یک کنش رسانه‌ای تقلیل پیدا می‌کند، درحالیکه نهادهای واسط یا همان میانجی‌های اجتماعی باید به شکل حرفه‌ای، ساختارمند و علمی مطالبات گروه‌های هدف را جلو ببرند و نتیجه‌محور باشند. نکته مهم اینجا است که قدرت چانه‌زنی و تعامل هم با نهادهای قدرت داشته باشند و صرفاً پیگیری‌های‌شان در حد صدور یک بیانیه نباشد. البته از طرفی باید فضایی هم برای فعالیت آزادانه نهادهای قدرت ایجاد شود.
شهرستانی درباره زبان مطالبه‌گری هم می‌گوید: «این یک تعامل دوطرفه است. یعنی همان قدر که به یک زبان روشن، صریح و غیر رادیکالی نیاز است، از آن طرف به یک گوش شنوا و نتیجه‌بخش هم نیاز است و برای این منظور باید زبان مطالبه‌گری از سوی هر دو طرف به رسمیت شناخته شود.»