روزنامه ایران
1401/07/17
آغاز شمارش معکوس برای صادرات برق به ترکیه
عطیه لبافخبرنگار
با عبور از تابستان بدون خاموشی امسال، اکنون این سؤال مطرح است که چه اقداماتی باعث شد تا مانند دو سال گذشته برق خانهها قطع نشود و آیا تراز تبادلات برقی کشور در این مدت منفی بوده است؟ برای پاسخ به این سؤال سراغ علیاکبر محرابیان، وزیر نیرو رفتیم. او در گفتوگو با «ایران» بیان کرد که چگونه امسال تمام ظرفیتهای تولید برق کشور فعال شد و در همین حال چه مذاکراتی برای افزایش تبادلات برقی انجام شد. به گفته وزیر نیرو بزودی صادرات به ترکیه و به طور کلی تبادلات برقی با این کشور آغاز میشود. درحالی که طی 4 سال اخیر صادرات برق ایران به ترکیه صفر شده بود.
تولید و تأمین برق تابستان امسال چگونه انجام شد که خاموشی رخ نداد؟
ابتدا عنوان کنیم که امسال در بخش ایجاد ظرفیتهای نیروگاهی شاهد رکوردشکنی بینظیری بودیم، بالاترین رکورد ایجاد ظرفیت نیروگاههای کشور تاکنون 4 هزار و 200 مگاوات بود که در تابستان سال جاری با رشد 50 درصدی شکسته شد و به 6 هزار مگاوات رسید. اما پیش از ورود به اینکه چگونه چنین دستاورد و موفقیتی حاصل شد، باید گفت که به دلیل عدم توسعه متوازن زیرساختهای صنعت برق با رشد تقاضا، ناترازی قابل توجهی را میان تولید و مصرف شاهد بودیم که ناشی از برخی محدودیتها و دیدگاههای مدیریتی گذشته بود. این ناترازی در تابستان سال 1400 به 15 هزار مگاوات رسیده بود، وضعیتی که آثار آن را در خاموشیهای مکرر تابستان آن سال شاهد بودیم و شاید بتوان گفت خاموشیهای بیبرنامه در این سال، بیشترین خسارت را به بخش صنعت و تولید کشور وارد کرد. پیشبینی میشد این ناترازی با توجه به رشد سالانه تقاضای برق و در اوج بار مصرف تابستان امسال به 17 هزار مگاوات برسد، بنابراین ضرورت داشت با تدابیر مختلف، وضعیت موجود را مدیریت کرده و تبعات آن به حداقل رساند. همانگونه که در جریان هستید 100 برنامه در این رابطه تدوین شد که 38 اقدام در بخش افزایش ظرفیت تولید و تأمین برق تعریف شده بود.
براساس چشماندازهای بلندمدت یعنی تا پایان دولت سیزدهم، صنعت برق افزایش 35 هزار مگاوات تولید را در حوزه نیروگاههای حرارتی، تجدیدپذیر و نیروگاههای اختصاصی برق صنایع دیده است و اجرایی شدن این برنامه را با جدیت دنبال میکند، در عین حال افزایش 6 هزار مگاوات ظرفیت برای عبور از اوج بار مصرف تابستان امسال برنامهریزی و اجرایی شد، با اجرایی شدن این برنامهها ظرفیت تولید نیروگاههای حرارتی از 72 هزار مگاوات فراتر رفت. بر اساس تفاهمنامه منعقد شده با وزارت صمت به منظور مشارکت در تولید انرژی، بخشی از این افزایش ظرفیت به میزان 183 مگاوات نیز به نخستین نیروگاه برق صنایع یعنی نیروگاه شهید باکری سمنان اختصاص داشت. نیروگاهی که باید 12 تا 14 ماه زمان احداث و بهرهبرداری آن به طول میانجامید، اما با عزم جهادی و تکیه بر توانمندی داخلی ظرف مدت 8 ماه وارد مدار شد.
این در حالی است که نیاز مصرف برق نیز در اوج تقاضای تابستان سال جاری با 3.7 درصد رشد نسبت به سال گذشته رکورد جدیدی را به ثبت رساند و به 69 هزار و 457 مگاوات رسید، ارقام تولید برق نسبت به مدت مشابه سال قبل از رشدی معادل هشت و نیم درصد برخوردار بوده است. اما پاسخگویی و تأمین این رشد تقاضا، مرهون اقدامات متعددی است که افزایش ظرفیت نیروگاهی و آمادگی حداکثری نیروگاههای کشور برای تولید در اوج بار مصرف تابستان بخشهایی از آن است، برای دستیابی به این مهم 93 هزار و 641 مگاوات تعمیرات در نیروگاههای حرارتی صورت گرفت و ضریب آمادگی این نیروگاهها تا قبل از شروع اوج مصرف به 98 درصد رسید. این امر سبب شد نرخ خروج اضطراری نیروگاهها در اوج بار شبکه به کمتر از 2 درصد برسد.
خوشبختانه بخش عمده افزایش ظرفیت نیروگاهی تا پایان تابستان در مدار قرار گرفت و به شبکه سراسری متصل شد، در واقع توانستیم با توجه به توسعهای که صورت گرفت و سایر اقدامات اعم از استفاده از ظرفیت نیروگاههای برقابی و تجدیدپذیر، افزایش تبادل برق و همچنین برنامههای مدیریت مصرف در تمامی بخشها اعم از خانگی، صنایع، کشاورزی، ادارات دولتی و بخش عمومی، دوره اوج بار مصرف برق کشور را با اعمال حداقل محدودیت سپری کنیم.
اما برخی میگویند که قطع برق صنایع کمک کرد که خاموشیها تکرار نشود.
چنین نیست. برخلاف سال گذشته با اقدامات صورت گرفته پایداری برق بخش خانگی، تجاری و 580 هزار واحد صنعتی خرد کشور حفظ شد. ۴۹ هزار و ۵۵۸ مشترک متوسط و مستقر در شهرکهای صنعتی تنها 12 ساعت در هفته با محدودیت تأمین برق مواجه بودند که امکان جبران آن در روز جمعه میسر بود. با 442 واحد صنعتی بزرگ نیز تفاهم شد که این ایام را به تعمیرات اساسی و تعطیلات سالانه خود اختصاص دهند. برق صنایع سیمانی برای تنظیم بازار تأمین شد و علاوه بر این صنایع میتوانستند با برقراری شیفتهای شبانه برق مورد نیاز تولید خود را در این ساعات تأمین کنند و محدودیتهای تفاهمنامه در ساعات شبانه برطرف شد. برق بخش کشاورزی با مدیریت مصرف 5 ساعت در ساعات اوج بار مصرف، رایگان محاسبه و با مجموع اقدامات انجام شده کمک شایانی به مدیریت بار شبکه شد. به عنوان مثال در زمان اوج مصرف برق شاهد هزار و 500 مگاوات صرفهجویی در بخش خانگی بودیم که این صرفهجویی به تأمین برق کشور کمک کرد، بهگونهای که در تأمین برق صنایع نسبت به سال قبل رشد 15 درصدی صورت گرفت و گزارشهای رسمی کشور نیز حاکی از رشد تولیدات واحدهای صنعتی است که نشان میدهد تأمین برق آنها نسبت به سال گذشته وضعیت به مراتب بهتری داشته است.
اخیراً به رفع محدودیتهای تولید در واحدهایی که از مدار تولید خارج شده بودند، اشاره کردید. برای کدام نیروگاهها و چه اقداماتی انجام شد؟ چرا در سالهای اخیر این اتفاق نیفتاده بود و این ظرفیت چه کمکی به عبور از بحران خاموشی امسال کرد؟
با آغاز به کار دولت و از شهریورماه سال گذشته انجام و تکمیل تعمیرات نیروگاهی پیش از ورود به فصل گرم سال و به منظور استفاده حداکثری از ظرفیت تولید مورد توجه قرار گرفت. آمادگی نیروگاهها به منظور تأمین برق پایدار تابستان مورد تأکید قرار داده شد و در همین راستا خوشبختانه با تلاشهای جهادی، تعمیرات اساسی نیروگاهها پیش از ورود به دوره گرم سال به اتمام رسید. این موضوع نقش بسزایی در گذر از اوج بار مصرف برق در تابستان داشت. در این رابطه انجام تعمیرات نیروگاهی در ایام تعطیل سال و حتی ایام نوروز هم تعطیل نشد و شخصاً بر روند انجام تعمیرات در سراسر کشور نظارت داشتم و پیگیر بودم.
همان طور که اشاره کردید بخشی از افزایش ظرفیت تولید نیروگاهها در تابستان سال جاری دستاورد نوسازی و تعمیرات اساسی به موقع نیروگاهها بود. از این طریق هزار و 35 مگاوات از 258 واحد نیروگاهی به ظرفیت تولید امسال اضافه شد. شامل 935 مگاوات ارتقای توان عملی نیروگاههای گازی و سیکل ترکیبی در 256 واحد نیروگاهی و 100 مگاوات رفع محدودیتهای تولید در 2 واحد نیروگاه بخاری است. این اقدامات بر اساس روشهای دانش بنیان و با هزینهای کمتر از 5 درصد هزینه احداث نیروگاههای جدید به اجرا رسید.
در واقع اقدامات انجام شده باعث افزایش توان عملی و اسمی نیروگاههای حرارتی موجود شد و در نتیجه به مدیریت تأمین برق سراسری کمک کرد، این در حالی است که مجموع افزایش ظرفیت از طریق روشهایی که ذکر شد، از ابتدای سال 1395 تا انتهای سال 1400 یعنی در مدت بیش از 5 سال از 2 هزار و 100 مگاوات فراتر نرفته بود.
علاوه بر اینها دو واحد نیروگاهی آسیب دیده داشتیم که سالها از مدار خارج بودند. واحد 3 نیروگاه برقابی شهید عباس پور و واحد3 نیروگاه سیکل ترکیبی یزد که با اقداماتی که توسط شرکتهای تعمیرات نیروگاهی و با کمک فناوریهای بومی سازی شده و دانش بنیان انجام شد، این واحدها در مدار تولید برق قرار گرفتند و در حال حاضر در حداکثر تولید خودشان قرار دارند.
به نظر شما، آیا تابستان 1402 نیز بدون خاموشی سپری میشود؟ برای رفع این ناترازی تجمعی چه اقداماتی در دستور کار دارید؟
پیشبینی شده است برای تأمین برق پایدار پیک تابستان سال آینده ظرفیت نیروگاههای کشور 6 هزار مگاوات دیگر افزایش پیدا کند، در بخش تعمیرات نیروگاهی نیز بیش از 107 هزار مگاوات برنامه تعمیراتی در قالب 735 پروژه در دستور کار قرار دارد تا نیروگاهها با حداکثر توان آماده ورود به تابستان سال 1402 باشند. پیشبینی ما این است که اوج تقاضای مصرف برق در تابستان 1402 به 72 تا 73 هزار مگاوات برسد، وزارت نیرو از تجارب موفق امسال برای تأمین برق تابستان آینده بهره خواهد برد، برای کاهش فاصله توان قابل تأمین نسبت به تقاضا، احداث 6 هزار مگاوات نیروگاه در دست اقدام است که از این میزان 3 هزار مگاوات توسط شرکت مادرتخصصی برق حرارتی اجرا میشود. بدیهی است پر کردن فاصله زیادی که طی سالها بین رشد سریع تقاضا و روند توسعه ظرفیت نیروگاهی در کشور ایجاد شده است فرآیند زمانبری است، اما وزارت نیرو تلاش جدی خواهد کرد تا با سرعت بخشی به احداث نیروگاههای جدید و تداوم برنامههای بهینهسازی و مدیریت مصرف در بخشهای مختلف، تا حد امکان بدون خاموشی، پاسخگوی نیاز برق کشور باشد.
هم اکنون سازوکارهای مدیریت مصرف برق در سال 1402 در دست بررسی است و به محض اینکه تدوین و نهایی شود، اعلام خواهیم کرد. اما برنامه این است که حدود 10 هزار مگاوات مصرف را مدیریت کنیم. باید توجه داشت که بخش مهمی از کار ما توجه به حوزه مدیریت مصرف است، اگرچه ایران از صادرکنندگان اصلی انرژی در دنیاست، اما با مصرف بی رویه برق در واقع انرژیهای تجدیدناپذیر کشور اعم از نفت و گاز را از بین میبریم، به همین دلیل معتقدم باید کماکان و با جدیت مباحث مدیریت و بهینهسازی مصرف در کشور پیگیری و نهادینه شود.
تمرکز بر اقداماتی چون اصلاح سیستم روشنایی معابر و ارتقا آن به چراغهای LED پربازده و کم مصرف، اخذ مجوز شورای اقتصاد برای ایجاد نیروگاههای تجدیدپذیر خورشیدی، اصلاح استاندارد سیستمهای سرمایشی و اقدامات گسترده دیگر را در برنامه داریم که نویدبخش توجه جدیتر بر منابع تجدیدپذیر انرژی و کاهش شدت انرژی در کشور و تأمین پایدار برق برای کلیه مشترکین در سالهای آتی است. روند آن نباید متوقف شود و حتماً باید تداوم داشته باشد.
با توجه به شرایطی که در مصرف داشتیم آیا امسال تراز تبادلات برقی کشور منفی است؟
خیر. بررسی دادههای صادرات و واردات برق کشور نشان میدهد که تراز انرژی ما مثبت است و 80 درصد صادرات و کمتر از 20 درصد واردات داریم. ما برنامه تبدیل ایران به هاب برق منطقه را با جدیت در دستور کار داریم و در این راستا با کشورهای همسایه طی یک سال اخیر توافق یا مذاکره کردهایم. خطوط برق ایران به افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و عراق متصل است و اخیراً پروژهای در ترکیه اجرا شده که بزودی به بهرهبرداری میرسد. زیرساخت تبادل برق Back to Back را با ترکیه برقرار کردهایم که نخستین بار است و تاکنون این شیوه را اجرایی نکرده بودیم. در زیرساخت تبادل برق خویباشقلعه، قرار بر این است که اتصال برقی دو کشور از طریق این شیوه نوین با توان ۶۰۰ مگاوات انجام شود و از این طریق با ارتقای ضریب بار مؤثر، شاهد افزایش ظرفیت تبادل انرژی باشیم. ترکیه تنها کشور همسایه که باقیمانده است و به نظر میرسد، اتصال شبکه برق ایران و ترکیه به نوعی دسترسی شبکه برق ایران به کشورهای اروپایی را نیز فراهم میکند. علاوه بر این، سنکرون شبکه برق با روسیه در مراحل اجرایی و نصب تجهیزات فنی است. با قطر هم از طریق کابل دریایی میخواهیم این تبادل را برقرار کنیم و در حال مطالعه و انتخاب مشاور هستیم. افق روشنی برای صادرات برق و همین طور تبادلات داریم و ما تمام ظرفیتها را در این زمینه فعال کرده ایم.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
دختران دانشجو میزبان رئیسجمهور
آشوب گروهکی در تهران، کشتهسازی در کردستان
نقطه کور آشوب
مطالبه تخصصی میخواهیم نه عمومی!
دوقطبیسازی رسانهای
مطالبهگری متوازن چیست؟
رونویسی بایدن از دست مشاوران ترامپ
دود اغتشاش در چشم بازار خودرو
اسکان سریع زلزلهزدگان خوی
ساخت راهآهن رشت آستارا آغاز شد
یحیی مقصر اول از دست رفتن صدر
خیلیها میگویند منتظر دومین طلا هستیم
آغاز شمارش معکوس برای صادرات برق به ترکیه