هواپیماهای فعال کشور به 130 فروند رسید
گروه راه و مسکن: درحالی رئیس سازمان هواپیمایی کشوری از ۱۷۵ هواپیمای فعال در ناوگان هوایی خبر داده بود که معاون وزیر راه گفت: ۱۳۰ فروند هواپیمای فعال در ناوگان داریم. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری هفته گذشته در نشست خبری با تشریح اقدامات انجام شده برای ایام اربعین درباره تعداد ناوگان هوایی کشور، گفته بود: در مهرماه سال گذشته (1400) 98 فروند هواپیمای فعال در ناوگان هوایی کشور داشتیم که طی یک سال اخیر این تعداد به 175 فروند افزایش یافته است. محمدی‌بخش یادآور شد: با نهضت تأمین، قطعاً یک سری از هواپیماهای زمین‌گیر را وارد ناوگان کرده‌ایم، ضمن اینکه هواپیماهای دست‌دوم با سن کمتر از 20 سال نیز خریداری و به چرخه حمل‌ونقل هوایی مسافری کشور وارد شده است. این در حالی است که معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی در دهمین اجلاس شورای عالی استان‌ها آمار متفاوتی از تعداد ناوگان هوایی فعال کشور را اعلام کرده است. شهریار افندی‌زاده در این‌باره گفت: در خصوص حمل و نقل هوایی با وجود اینکه تحریم هستیم، در دولت سیزدهم توانستیم 15 فروند هواپیما به ناوگان اضافه کنیم. وی افزود: در ابتدای دولت سیزدهم 75 فروند هواپیمای فعال در کشور وجود داشت که هم‌اکنون تعداد هواپیماهای فعال به 130 فروند رسیده است.
پیش از این دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه صنعت هوانوردی صنعت گرانی محسوب میشود و اگر می‌خواهیم صنعت پویا داشته باشیم باید هزینه آن را بپردازیم، گفت: با وجود ۲۰ ایرلاین، در حال حاضر ۱۱۵ فروند هواپیما در ناوگان فعال هستند.
مقصود اسعدی سامانی درباره وضعیت ناوگان هوایی کشور اظهار داشت: هر چند که طبق اعلام سازمان هواپیمایی ۱۷۳ فروند هواپیمای فعال در ناوگان وجود دارد البته از این تعداد عملا ۱۱۵ فروند هواپیما توانایی پرواز دارند. وی ادامه داد: در حال حاضر در کشورمان ۲۰ ایرلاین و ۱۱۵ فروند هواپیمای فعال وجود دارد و دوره انتظار برای خرید بلیت هواپیما بین ۱۵ روز تا یک ماه رسیده است و به نوعی بلیت گیر نمی‌آید. دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی تاکید کرد: سال گذشته زمانی که دولت بر سر کار آمد، براساس آمار رسمی سازمان هواپیمایی، در ناوگان هوایی کشور ۱۶۴ فروند هواپیمای فعال وجود داشت و نه ۷۰ فروند هواپیما که گفته شده است. اما در این مدت به دلیل محدودیت‌هایی که وزارت راه و شهرسازی برای صنعت حمل و نقل هوایی ایجاد کرد و فشاری که در سال گذشته برای کاهش ۱۵ درصدی بلیت هواپیما وارد آورد باعث تضعیف توان ناوگان هوایی شد
در همین حال شرکت‌های هواپیمایی از کاهش شمار هواپیماهای عملیاتی به دلیل نبود قطعات نسبت به سال‌های گذشته خبر داده اند. آنطور که اوایل مهرماه سال جاری اعلام شده حدود ۳۰ درصد هواپیماها نسبت به سال‌های گذشته به دلیل نبود قطعات زمین گیر شدند. بر این اساس در حال حاضر قطعات هواپیما در انبارهای گمرک به دلیل نداشتن ثبت سفارش ترخیص نمی‌شود و به دلیل شرایط تحریم نمیتوان ثبت سفارش داشت و مسئولان گمرک می‌گویند باید مجوز خاص ازدولت اخذ شود.
مهلت گواهی که داشتیم به اتمام رسیده و در حال حاضر سازمان هواپیمایی مکاتباتی را برای اخذ گواهی از دولت داشته است. همچنین کمبود عرضه بلیت به دلیل زمین گیر بودن هواپیماها ایجاد شده که از دلایل اصلی آن نبود قطعات است. در حال حاضر برای خرید یک موتور هواپیما باید ۷ میلیون دلار بپردازیم که بااین شرایط مالی که شرکت‌های هواپیمایی دارند از عهده این مخارج برنمی آیند.
مجموع ناوگان هوایی مسافری در کشور ۳۳۳ فروند هواپیما است که از این تعداد ۲۱۷ فروند آن زمین گیر بوده؛ به عبارتی حدود ۶۵ درصد ناوگان هوایی مسافری کشور زمین گیر است. به گفته کارشناسان بخشی از این هواپیماها عمدتا به دلیل فقدان یک یا دو قطعه در آشیانه ها متوقف شده و زمین گیر شده اند. این در حالی است که دبیر انجمن شرکت های هواپیمایی از عدم اجازه ترخیص قطعات، موتور و کالاهای مربوط به اکثر شرکت های هواپیمایی خبر داده که در گمرک مانده و اجازه ترخیص داده نمی شود.
پس از امضای برجام، ایران ده ها هواپیمای جدید از شرکت های بوئینگ، ایرباس و ای تی آر سفارش داد و قرار بود در مجموع ۲۰۰فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشور اضافه شود تا تعداد هواپیماهای موجود از ۳۱۰ فروند به بیش از ۵۰۰ فروند برسد. اما با خروج آمریکا از برجام و بازگشت دوباره تحریم ها، بوئینگ و ایرباس تحویل سفارش ها را متوقف کردند و ایران تنها توانست سه هواپیمای ایرباس جدید و ۱۳فروند ای تی آر را تحویل بگیرد. تا پیش از تحویل این هواپیماها، میانگین سن ناوگان هوایی ایران ۲۵سال بود و با تحویل هواپیماها، این میانگین به ۲۳سال رسید. این درحالی است که بر اساس استاندارد های جهانی، هواپیماهای بالای ۲۰سال فرسوده به شمار می روند و بسیاری از هواپیماهای موجود در ناوگان هوایی کشور، به ویژه با توجه به شرایط تحریم، باید هرچه سریع تر از خط پرواز خارج شوند.
در کنار فرسوده بودن ناوگان هوایی، تحریم ها دسترسی به قطعات و تجهیزات مورد نیاز برای احیا و تعمیر هواپیماهای موجود در کشور را نیز مختل کرده است و تولیدات داخلی نیز توانایی تامین تمامی قطعات مورد نیاز ناوگان هوایی کشور را ندارند. قطعات تحریمی هواپیما که شرکت ها به سختی وارد کشور کرده اند، در گمرک به دلیل نبود ثبت سفارش مانده و ضرورت دارد دولت مجوزی به گمرک بدهد تا این قطعات بدون ثبت سفارش وارد کشور شود. از لحاظی که وارد قطعات هواپیما برای شرکت‌های هواپیمایی تحریم است، شرکت‌های هواپیمایی به سختی و از کانال‌های مختلف قطعه وارد کشور می‌کنند، اما به دلیل اینکه امکان ثبت سفارش این قطعات وجود ندارد، گمرک نسبت به ترخیص این قطعات هواپیما اقدام نمی‌کند.
شرکت‌های تولیدکننده قطعه در خارج از کشور با ثبت سفارش قطعات هواپیما را به شرکت‌های داخلی نمی‌دهند، به هر طریق که شده است قطعات را وارد گمرک میشود، اما گمرک به دلیل نبود ثبت سفارش اجازه ترخیص نمی‌دهد. پیش از این رئیس سازمان هواپیمایی کشوری طی پیگیری از رئیس کل گمرک و با استفاده از ماده 42 قانون امور گمرکی نسبت به ترخیص برخی قطعات هواپیما از گمرک و با همکاری گمرک اقدام کرد، اما مجدداً و به تازگی گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌کند که برای ترخیص قطعات بدون ثبت سفارش، از دولت مجوز لازم است. در خصوص گمرگ به دلیل نبود ثبت سفارش اجازه ترخصی نمی‌دهد. به نظر می رسد که قطعاتی نظیر لاستیک هواپیما در گمرک مانده است و گمرک هم ترخیص نمی‌کند. از سوی دیگر برخی هواپیماهای فعال موجود به تدریج نیازمند لاستیک هستند و یا هواپیماهایی که به سی‌چک رسیده‌اند، نیازمند قطعه هستند اما قطعات در گمرک مانده است و همین موجب میشود که هواپیماها عملیاتی نشوند.
