افزایش 20 درصدی صادرات صنعتی


گروه صنعت و تجارت: در حالی که از شهریور ۱۴۰۰ تا پایان مهر ۱۴۰۱ ارزش کالاهای وارداتی ۵۹.۶ میلیارد دلار بوده است، در همین مدت ارزش صادرات کشور مقدار ۶۶.۶ میلیارد دلار بوده است. وزارت صمت اعلام کرده است‌ طبق اطلاعات منتشره گمرک صادرات کالا طی هشت‌ماهه سال ۱۴۰۱ به ۷۰.۴ میلیون تن و ارزش ۳۲.۴ میلیارد دلار رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶ درصد از لحاظ وزن کاهش و ۴.۴ درصد از نظر ارزشی افزایش داشته است. افزایش ۴.۴ درصدی را بدون توجه به تغییر سبد صادراتی کشور، ماحصل تورم عنوان می‌کند. نگاهی به سبد صادراتی کشور در مدت ذکرشده نشان می‌دهد که صادرات تولیدات صنعتی و های تک با افزایش چشمگیر مواجه بوده است اما در مقابل صادرات محصولات حجیم و مواد خام جای خود را به محصولات فرآوری شده داده است.
از دیگر دلایل کاهش وزن صادرات می‌توان به کاهش صادرات گاز طبیعی (کد تعرفه ۲۷۱۱۱۱۹۰) نیز اشاره کرد که نسبت به مدت مشابه سال قبل دارای کاهش ارزش ۲.۶ میلیارد دلاری (منفی ۷۲ درصدی) و حجم ۱۵ میلیون تنی (منفی ۸۲ درصدی) به دو کشور عراق و ترکیه بوده است. به عبارتی با حذف گاز طبیعی از صادرات امسال و مدت مشابه سال قبل، شاهد رشد ۶ درصدی در ارزش و رشد ۱ درصدی در وزن صادرات غیرنفتی خواهیم بود. بیشترین رشد ارزشی صادرات مربوط به گروه صنعت با ۲۰ درصد رشد و بیشترین کاهش صادرات مربوط به محصولات کشاورزی با منفی ۱۹ درصد بوده است. لذا عملکرد وزارت صمت در خصوص صادرات محصولات صنعتی نسبت به سایر بخش‌ها مناسب بوده است و سیاست‌های تجاری در سایر بخش‌ها منجر به کاهش صادرات شده است.
صادرات یک تن هندوانه دارای ارزشی بیشتر از صادرات ۱۰ کیلوگرم داروی های تک است، هرچند که ۱۰ کیلوگرم دارو را به قیمتی چند برابر یک تن هندوانه به فروش برسانیم. اما لازم به یادآوری است که واردات کشور نیز طی هشت‌ماهه سال ۱۴۰۱ به ۲۳.۴ میلیون تن و به ارزش ۳۷ میلیارد دلار رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۲.۴ درصد از نظر وزن کاهش و ۱۵.۲ درصد از نظر ارزش افزایش داشته است. در این میان ۸۹ درصد از سهم ارزشی واردات را کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای تشکیل می‌دهد که این کالاها وارد چرخه مولد اقتصاد کشور شده‌اند. از دلایل اصلی کاهش تراز تجاری کشور، افزایش ۱۵.۲ درصدی ارزش واردات است. علی‌رغم اینکه وزن واردات کاهش ۱۲.۴ درصدی را نشان می‌دهد لیکن به دلیل افزایش قیمت‌های جهانی در کالاهای واسطه‌ای و نیز افزایش برخی کالاهای اساسی تراز تجاری منفی شده است.
دلیل اصلی دیگر در کاهش تراز تجاری کاهش ۲.۶ میلیارد دلاری صادرات گاز طبیعی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. نکته دیگر که حائز اهمیت است، عملکرد ۱۴ ماهه دولت سیزدهم از زمان شروع فعالیت خود نشان از روند افزایشی هم در ارزش و هم در میزان صادرات دارد. آمارها نشان می‌دهد که از شهریور ۱۴۰۰ تا پایان مهر ۱۴۰۱ میزان صادرات کشور ۱۳۸ میلیون تن و میزان واردات ۴۵.۶ میلیون تن بوده است به عبارتی وزن محصولات صادراتی ۳ برابر محصولات وارداتی بوده است. از دیگر سو آمارها نشان می‌دهد که تراز ارزشی تجارت کشور نیز در این مدت مثبت بوده است. مطابق این آمار در حالی که از شهریور ۱۴۰۰ تا پایان مهر ۱۴۰۱ ارزش کالاهای وارداتی ۵۹.۶ میلیارد دلار بوده است، در همین مدت ارزش صادرات کشور مقدار ۶۶.۶ میلیارد دلار بوده است.



داده‌های اعلام شده نشان دهنده آن است که در مدت زمان مورد بررسی کشورهای « امارات متحدده عربی»، «چین»، «ترکیه»، «هند»، «آلمان»، «فدارسیون روسیه»، «سوییس»، «پاکستان»،«انگستان» و «هلند» 10 واردکننده اصلی کالا به ایران بوده اند. تجارت خارجی کشور در هشت ماه منتهی به آبان سال جاری به ۶۹ میلیارد و ۴۸۴ میلیون دلار رسید که از این میان ۳۷ میلیارد و ۱۱۶ میلیون دلار به واردات اختصاص داشته است. اما در مدت زمان مورد بررسی عمده کالاهای وارداتی از چه کشورهای وارد ایران شده است؟ براساس آمار اعلام شده در این مدت بیشترین واردات از «امارات متحده عربی» صورت گرفت بطوریکه 11 میلیارد و 186 میلیون دلار ارزش واردات از این کشور بوده است. به گفته فعالان این بخش امارات یکی از پایگاه‌های صادراتی محسوب می شود و شاهراه تجاری به بسیاری از کشورها است در این میان ایران هم در نیمه مدت زمان مورد بررسی بیشترین کالای وارداتی خود را از این کشور وارد کرده است. امارات یکی از کشورهای پایلوت صادراتی محسوب می شود و به همین دلیل بخش اعظمی از کالاهای وارداتی ایران از این طریق وارد کشور می شود، روندی که هزینه‌های واردکنندگان را افزایش می دهد با این حال با توجه به شرایط موجود واردکنندگان ناچار به استفاده از این روش هستند.
با توجه به آمار اعلام شده می توان گفت پس از امارات، «چین» با 9 میلیارد و 788 میلیون دلار، «ترکیه» با 3 میلیارد و 812 میلیون دلار، «هند» با یک میلیارد و 931میلیون دلار و « روسیه» با کمی بیش از یک میلیارد دلارد ۵ کشور اول مبدا واردات در هشت ماه منتهی به آبان سال جاری به ایران محسوب می شوند. اما پنج کشور دیگر که در فهرست گمرک توانسته اند بیشترین سهم از واردات کالا به کشور به عهده گیرند شامل چه کشورهای می شوند. داده های اعلام شده نشان دهنده آن است که «آلمان» با صادرات یک میلیارد و 138 میلیون دلار کالا به ایران در جایگاه ششم قرار گرفته و پس از آن «سویس» با صادرات بیش از 740 میلیون دلاری در جایگاه هفتم را به خود اختصاص داده است. سهم «پاکستان» هم در صادرات کالا به ایران بیش از 616 میلیون دلار ارزیابی شد. اما سهم انگستان از واردات کالا به ایران در مدت زمان مورد بررسی برابر با 608 میلیون دلار بوده است. هلند هم در این مدت 531 میلیون دلار کالا وارد کشور کرده است. از نکات جالب توجه در میان کشورهای واردکننده کالا به حضور 4 کشور اروپایی در میان 10 کشور اول صادرکننده کالا به کشور می توان اشاره کرد.
براساس داده‌های موجود در سال 1390 حدود 44 میلیارد دلار بود. این رقم در سال 1399 به حدود 41 میلیارد دلار رسید و در نهایت در سال گذشته صادرات ایران 49 میلیارد دلار ثبت شد. آمارها نشان می‌دهند که بالاترین ارزش تجارت خارجی کشور در ابتدای دهه 90 ثبت شده و پایین‌ترین ارزش تجارت خارجی کشور به سال 1399 تعلق دارد. اگرچه این سال مواجه با دوران شیوع کرونا بوده اما آنچه از آمارها برمی‌آید، محدودیت صادرات به برخی کشورها نظیر چین، عراق و امارات است و حوزه‌های فعالیت اقتصادی نظیر کشاورزی، منسوجات و خدمات فنی و مهندسی نقش کم‌رنگی ایفا کرده‌اند.