روزنامه آرمان ملی
1401/10/24
راهکار تحقق صادرات۷۵ میلیارددلاری
نعمت احمدی حقوقدان معاون سازمان توسعه تجارت اخيرا اعلام کرده است که بايد در طول 4 سال صادرات ايران به 75 ميليارد دلار برسد. آيا اين هدفگذاري قابل دسترسي است؟ البته همين معاونت معتقد است هر اکوسيستمي براي اينکه بتواند شرايط خود را حفظ کند بايد ثبات داشته باشد. شرايط ثبات در مورد صادرات غيرنفتي ناشي از پارامترهاي داخلي و خارجي متعددي است که بايد هر کدام را مورد بررسي قرار داد. ايران از نظر توليد محصولات کشاورزي در جهان جايگاه ويژهاي دارد. سازمان جهاني خواربار و کشاورزي سازمان ملل، فائو اعلام داشته است که ايران نقش مهمي در تامين مواد غذايي جهان دارد و در ميان صادرکنندگان بزرگ محصولات غذايي در جهان قرار گرفته است. براساس آمار سال 2021 فائو، ايران در صادرات 25 محصول کشاورزي جزو 20 کشور نخست جهان قرار دارد و رتبههاي يک تا 20 را در اين محصولات به خود اختصاص داده است. مهمتر اينکه ايران صادرات 12 محصول رتبههاي يک تا 9 يعني تک رقمي را به خود اختصاص داده است. اگر در نظر داشته باشيم ايران هم اکنون درگير دوره طولاني خشکساليهاي پيدرپي است و توليدات کشاورزي ايران به همين علت در سال 2021 کاهش يافته است. اما باز هم ايران در محصولاتي برابر آمار فائو رتبههاي بالايي در سطح جهان دارد. يک) انجير، ايران بزرگترين صادرکننده انجير جهان است. دو) پسته که محصول بومي ايران است و با همين نام در جهان شناخته ميشود تا دهه 70 ايران اولين کشور صادرکننده پسته در جهان بود نميدانم بازار انجير که ايران بزرگترين صادرکننده آن است چه سودي براي باغداران انجيرکار دارد چون همانند بسياري ديگر از محصولاتي که ايران رتبه يک تا بيستم را در سطح جهان دارد، به علت نبود کارخانههاي بسته بندي مناسب و مهمتر از آن بازاريابي مطمئن چه سودي نصيب باغداران انجيرکار ميشود. اگر مقررات دست و پاگير صادرات و نگاه برخي مسئولين اقتصادي کشور به بازگشت ارز و تعيين قيمت آن و عدم تصميم گيري صادرکنندگان نسبت به ارز محصول صادراتي خود تعديل پيدا کند ايران بيشترين سود را از صادرات محصولات کشاورزي خواهد داشت. بيثباتي در بازار و دخالت دولت در صادرات محصولات کشاورزي به بهانه حمايت از مصرف کننده داخلي و قيمتگذاري دولتي باعث ميشود که توليدکننده محصول کشاورزي و به تبع آن صادرکننده از بيثباتي مقررات صادرات در رنج باشد. بسياري از محصولات باغهاي ايران رقيب خارجي دارد و بيثباتي مقررات باعث از دست رفتن بازار خارجي ميشود. سه) هندوانه و انگور، جالب است که ايران در صادرات اين دو محصول رتبه سوم جهاني را از آن خود ساخته است. آمار فائو نشان ميدهد اسپانيا بزرگترين صادرکننده هندوانه، ايتاليا دومين کشور پيش از ايران و آمريکاست. در مورد انگور هم ايران با صادرات 72 هزار تن رتبه سوم جهان را در ميان کشورهاي صادرکننده انگور دارد. خرما، ايران از نظر وسعت نخيلات مقام اول جهان را دارد اما از نظر صادرات خرما با 245 هزار تن مقام چهارم را در مقابل 318 هزار تن عربستان که رتبه نخست را دارد، قرار ميگيرد. همين محصول خرما را در نظر بگيريد، گستره نخيلات ايران سرتاسر جنوب و جنوب شرق ايران را به خود اختصاص داده است که محصول بسياري از نخيلات ارزش صادراتي ندارد. بنده در صادرات پسته و خرما و زعفران دستي دارم و افسوسم اين است که خرماي پرطرفدار ايران به علت نبود کارخانههاي بستهبندي مناسب و پراکندگي نخيلات و نبود برنامهريزي صحيح براي جمعآوري خرما بيشتر محصول مرغوب خود را از دست ميدهيم و در مورد پسته هم سود در بستهبندي است که با تاسف ايران بزرگترين صادرکننده فلهاي پستهاي است و سود بستهبندي را شرکتهايي ميبرند که در خارج از کشور فعال هستند. به چند محصول ديگر و رتبه ايران هم اشاره ميکنم: خيار، در سال 2021 ايران رتبه پنجم صادرات خيار با 166 هزار تن را به خود اختصاص داد. در صادرات مغز گردو مقام سيزدهم را داريم و جزو بيست کشور صادرکننده مغزگردوي جهان هستيم. وقتي به آمارهاي بالا توجه ميکنيم به اين باور ميرسيم که کشاورزي ايران پررونق است و در محصولاتي که حداقل رتبه جهاني آنهم رتبههاي يک رقمي داريم، بايد توليدکننده ايراني و همچنين صادرکننده سود بالايي ببرد. درحالي که ايران از نظر ارزش افزوده و درآمدي که از صادرات اين محصولات به دست ميآورد جز يکي دو محصول مانند پسته سود آنچناني نصيب توليدکننده نميشود. درمورد زعفران ايران بزرگترين توليدکننده زعفران است. هرچه در آمار فائو جست وجو کردم نامي از ايران نديدم درحالي که در کنار صادرات پسته و خرما، زعفران هم جزو کالاهاي صادراتي است که از آن اطلاع دارم. اما زعفران ايران عمدتا به صورت قاچاق و فله به افغانستان و امارات و اسپانيا فرستاده ميشود و در آمار فائو به نام اين سه کشور ثبت شده است. محصولات ديگر مانند کيوي، هرچند توليد اين محصول در ايران عمر کوتاهي دارد اما در سال 2021 ايران با بيش از 69 هزار تن صادرات کيوي رتبه ششم را از آن خود ساخت. در مورد پياز هم ايران رتبه ششم جهاني را با 372 هزار تن داراست درحالي که هلند کشوري اروپايي مقام اول توليد پياز جهان را دارد. محصولات ديگري مانند کلم و ملون براي ايران جايگاه يازدهم در جهان را از آن خود ساخته است. سيب درختي با 181 هزار تن مقام دوازدهم، سير و فلفل سبز هم جايگاه سيزدهم را در جهان از آن ايران ساخته است. ميتوان ارزش صادرات غيرنفتي خصوصا در بخش کشاورزي را به عدد 75 ميليارد دلار رساند به شرطي که به گفته آقاي سيداحمدرضا اعلايي، معاون توسعه تجارت بر ضرورت حفظ روند افزايشي تجارت و صادرات کشور اصلاح نگرشي در زمينه ساختار صادرات ايجاد شود؛ نگرشي که مسئولين دولتي بر اين باورند فقط بايد کالاهاي مازاد را صادر کرد و اگر در سالي کالاي مازاد نداشتيم، تعهد تاجري که به خريدار خارجي تعهد فروش داده است را ناديده بگيريم درحالي که دنيا به دنبال اين است مازاد خارجي ثابت را حفظ کند تا توليدکننده با اطمينان از ثبات بازار و مشتريهايي که به سختي به دست ميآورد هر آنچه توليد ميکند متناسب با هزينههاي توليد، ارزش افزوده و سودآوري مناسب را در پي داشته باشد. ايران جزو بيست کشور صادرکننده 25 محصول زراعي با رتبههاي بالاست اما چه سودي نصيب کشاورز و صادرکنندگان ما ميشود؟
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
سوز سرما، غم گاز
شمخانی هم برود، فقط ما بمانیم!
احتمال ائتلاف قالیباف و لاریجانی در انتخابات مجلس
نقشه دشمن نقص نداشت اما محاسبه آنها غلط بود
قهرمان جنگ، سردار سازندگی
برداشت اشتباه نظام مالیاتی از خوداظهاری
توافق وین در چه شرایطی است
به وضع حالمان معترضیم ولی نسبت به آینده امیدواریم
روایت رئیس قوه قضائیه از یک فرایند معیوب مبارزه با پولشویی
دو مسیر جدا اما تاثیرگذار
راهکار تحقق صادرات۷۵ میلیارددلاری