گروه اقتصاد کلان: به گفته مسئولان مربوطه حال حاضر ۲۱۸۳ مرکز آموزش عالی در کشور داریم که با اجرای طرح آمایش آموزش عالی این دانشگاه‌ها ادغام شده و تعداد آنها به ۴۰۰ دانشگاه کاهش می‌یابد، ضرورت اجرای آمایش آموزش عالی این است که ماموریت هر دانشگاه و موسسه آموزش عالی در تربیت نیروهای تکنسینی موردنیاز مشخص شده و محاسبه کرد که به چه تعداد نیروهای متخصص نیاز داریم تا دانشگاه‌ها بتوانند برای رشته‌های مورد نیاز در جهت توسعه، نیروی محقق و طراح آموزش دهند و همچنین با حذف رشته‌هایی که بازار کار ندارد، نیروی کارشناس و مهندس فناور و کاربلد تربیت کنند.
به گزارش تجارت، سند آمایش آموزش عالی، یکی از بخش‌های نقشه جامع علمی کشور است که سال ۱۳۸۹ ابلاغ شد، یکی از اصلی‌ترین اسناد بالادستی مرتبط با حوزه علم‌وفناوری و سند آمایش هم قرار بود تغییرات جدی در حوزه مراکز آکادمیک چه از لحاظ کمی و چه کیفی ایجاد کند. اصلی‌ترین دلیل برای تدوین این سند که راهی برای نظم‌دهی به فعالیت‌های دانشگاه‌های کشور به شمار می‌رفت، رشد کمی فوق‌العاده دانشگاه‌های کشور در طول سه دهه گذشته است. با نگاهی آماری به وضعیت دانشگاه‌ها و رشد بی‌رویه آنها به‌ویژه از سال 80 به بعد، می‌توان درک بهتری از اهمیت چرایی تدوین این سند داشت. در سال 1367 تنها 102 مرکز دانشگاهی در کشور وجود داشت، این میزان در سال 1377 به 270 موسسه آموزشی در کشور رسید اما سرعت رشد کمی دانشگاه‌ها طی دهه 80 و 90 اوج گرفت و تعداد مراکز آموزشی در سال ۱۳۸۹ به ۲۲۰۴ مرکز آموزشی شامل دانشگاه‌های دولتی، ‌غیرانتفاعی، آزاد اسلامی، پیام‌نور و علمی-کاربردی رسید، این روند رشد باز هم تداوم داشت، یعنی طی 32 سال،‌ تعداد دانشگاه‌های کشور رشد کمی بیش از ۲۰۰۰ درصدی تجربه کرد و در مقابل این رشد کمی، کیفیت آموزش تحت‌الشعاع قرار گرفت.
طرح آمایش آموزش عالی چند سالی است که از طرف وزارت علوم مطرح شده اما هنوز آنطور که باید اجرایی نشده است. آمایش آموزش عالی موضوعی است که چندین بار مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است و با نگاهی آماری به وضعیت دانشگاه‌ها و رشد بی‌رویه آنها به‌ویژه از سال ۸۰ به بعد می‌توان درک کرد کرد که چرا مقام معظم رهبری تأکید ویژه‌ای روی آمایش صحیح آموزش عالی دارند. زیرا در حال حاضر ۲۱۸۳ مرکز آموزش عالی در کشور داریم، اما محمدمهدی دهقان، مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم می‌گوید که با اجرای طرح آمایش آموزش عالی این دانشگاه‌ها ادغام شده و تعداد آنها به ۴۰۰ دانشگاه کاهش می‌یابد. او با تاکید بر اینکه وزارت علوم به هیچ عنوان دنبال گسترش مراکز آموزشی جدید نیست توضیح می‌دهد:‌ «برنامه ما در طرح آمایش آموزش عالی دانشگاه آزاد به این سمت حرکت می‌کنیم که بتوانیم به ۳۲ واحد استانی برسیم به این معنی که هر استان یک دانشگاه داشته باشد و واحدهای دانشگاه آزاد در دانشگاه استانی ادغام شوند. این برنامه برای سایر دانشگاه‌ها نیز اجرایی خواهد شد، برای مثال ما در دانشگاه پیام نور بیش از ۴۰۰ واحد دانشگاهی داریم که هر کدام از این مراکز یک موسسه آموزش عالی مستقل محسوب می‌شوند که با اجرای طرح آمایش این واحدهای دانشگاهی با توجه به تعداد اعضای هیات علمی، داوطلبان ورودی، نیازها و ظرفیت های موجود در واحد استانی ادغام شوند. با اجرای طرح آمایش عالی هر دانشگاهی در مراکز استان ها یک مرکز مستقل خواهند داشت و سایر واحدهای اقماری در این مرکز ادغام می شوند تا عملا سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در یک دانشگاه استانی انجام شود.»

ضرورت مهارت‌آموزی دانشجویان در حین تحصیل
یکی از عوامل ایجاد بیکاری، تدریس رشته‌هایی است که بازار کار ندارد و به همین دلیل وزارت علوم هم به این نتیجه رسیده که ۱۱۰۰ کد رشته در فوق لیسانس باید حذف شوند. در حال حاضر فارغ‌التحصیلان برخی از رشته‌ها بیکار هستند و بازار کاری در آن رشته برای خود نمی‌یابند به همین دلیل باید از گنجاندن چنین رشته‌هایی در دفترچه‌های آزمون و جذب نیرو در این رشته‌ها جلوگیری شود. با حذف رشته های فاقد بازار و تعریف رشته‌هایی که افراد از طریق آنها زودتر به بازار کار راه پیدا می‌کنند نرخ بیکاری کاهش یافته و زمینه اشتغال فارغ‌التحصیلان فراهم می‌شود. بنابراین دانشگاه‌ها باید دانشجویان را بر اساس نیازهای واقعی بازار کار تربیت کنند تا پس از فارغ‌ التحصیلی برای ورود به بازار کار دچار مشکل نشوند. بی‌توجهی نسبت به کسب مهارت‌های شغلی مورد نیاز بازار باعث شده تا نرخ بیکاری در فارغ‌التحصیلان بیشتر شود در حالی که مهارت‌آموزی می‌تواند ضمن آشنایی با محیط کسب و کار ورود فارغ‌التحصیلان به بازار را تسهیل و آینده شغلی آنها را تضمین کند. درعین حال ارتباط مناسب دانشگاه با صنعت منجر به پاسخگویی به چالش‌های فراروی توسعه پایدار از طریق گسترش و تعمیق ارتباط بین مراکز تولید علم و مراکز اجرایی می‌شود. ترویج تحقیقات کاربردی در علوم مختلف از طریق حمایت‌های مادی و معنوی، افزایش سطح کیفیت تولید و ارائه خدمت در سطح ملی، تاثیر در تدوین برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در سطح ملی و منطقه‌ای، سوق دادن مطالعات تحقیقات دانشجویی در جهت نیاز های دستگاه‌های اجرایی و صنایع از طریق دوره‌های کارآموزی و کارورزی و بهبود دورنمای شغلی و استخدام دانشجویان از دیگر مزایای ارتباط دانشگاه با صنایع به شمار می‌رود.

چرا آمایش آموزش عالی ضرورت دارد؟