[ فاطمه ابراهیمی]  در سال‌های اخیر، حضور بازیکنان بی‌کیفیت خارجی در فوتبال ایران از بزرگ‌ترین مشکلات تیم‌های ایرانی بوده است. بازیکنانی که تعداد قابل توجهی از آنها درخشش خاصی از خود نشان نمی‌دهند و با توجه به روند صعودی ارز در سال‌های اخیر، باشگاه‌ها در پرداخت مبلغ قرارداد آنها نیز با مشکل مواجه شده‌اند و همین موضوع سبب ایجاد پرونده‌های مکرر برای تیم‌های ایرانی در فیفا شده است.

افزایش سهمیه بازیکنان خارجی، کمکی به کنترل رقم قراردادها می‌کند؟
درحالی که در لیگ بیست‌ودوم، 43 بازیکن خارجی در فوتبال ایران حاضر بودند، با افزایش سهمیه تیم‌ها در خرید بازیکنان خارجی، احتمالا شاهد افزایش تعداد این بازیکنان در فوتبال ایران خواهیم بود. در فصول گذشته سهمیه بازیکنان غیرایرانی برای هر تیم 3+1 بازیکن بوده است. سه بازیکن به علاوه یک بازیکن با ملیت آسیایی. اما مطابق مصوبه جدید فدراسیون، در لیگ بیست‌وسوم هر تیم می‌تواند از سهمیه 6+1 استفاده کند، یعنی 6 بازیکن خارجی به علاوه یک بازیکن با ملیت اروپایی. مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال، علت افزایش سهمیه حضور بازیکنان غیرایرانی را جلوگیری از افزایش بی‌رویه قراردادها عنوان کرده است، اما مشخص نیست با نرخ ارز فعلی آیا این تصمیم می‌تواند کمک‌کننده باشد یا سبب ایجاد پرونده‌های بدهی‌های مالیاتی در فیفا و دادگاه عالی CAS خواهد شد. برای دیدن عواقب خوب یا بد این تصمیم هم راهی جز صبرکردن وجود ندارد، اما بررسی عملکرد حضور خارجی‌های لیگ در فصل گذشته تا حدودی می‌تواند وضعیت تیم‌ها در خرید بازیکنان خارجی را روشن کند.

فولاد، رکوردار استفاده از بازیکنان خارجی
حدود دو ماه قبل، بیست‌ودومین دوره مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران با قهرمانی پرسپولیس و سقوط تیم‌های نفت مسجدسلیمان و مس کرمان به پایان رسید. یکی از نکات قابل توجه این لیگ، تعداد بالای بازیکنان خارجی در این دوره از مسابقات بود. مجموعا 43 بازیکن خارجی به میدان رفتند که حضور بسیاری از آنها به سود لیگ برتر بود و بازی‌های جذابی برای فوتبالدوستان رقم زد. با این حال، تعدادی از آنها به هیچ وجه انتظارات را برآورده نکردند و نشان دادند مزیت خاصی نسبت به بازیکنان ایرانی ندارند. فولاد خوزستان در این فصل از 6 بازیکن خارجی استفاده کرد که بیشترین تعداد بازیکنان خارجی در یک تیم به شمار می‌رود. آیاندا پاتوسی، موسی کولیبالی، کریستوفر کنت، الکس آلگریا، یوکیا سوگیتا و روبرتو تورس در فصل 1402-1401 با پیراهن فولاد به میدان رفتند که عمده آنها دقایق زیادی برای بازی پیدا نکردند. یوکیا سوگیتا تنها 15دقیقه بازی کرد و کمترین دقایق را به‌عنوان یک بازیکن خارجی در مستطیل سبز گذراند. تیم‌های ملوان بندر انزلی، هوادار و نفت مسجدسلیمان در این رقابت‌ها از هیچ بازیکن خارجی استفاده نکردند و از این حیث در لیگ بیست‌ودوم رکوردار بودند.
فوتبال ایران، محفل گرم بازیکنان بی‌کیفیت خارجی

دلال یا مربی؟ مسبب این پرونده‌ها کیست؟!
پرواضح است که با نگاهی اجمالی به رزومه یک بازیکن به‌ویژه در یکی دو فصل اخیر، تا حد زیادی می‌توان متوجه شد که او آیا می‌تواند به تیم کمک کند یا خیر. اما انتقال سالانه چند بازیکن بی‌کیفیت به فوتبال ایران و نیمکت‌نشینی آنها نشان می‌دهد که دلالان نقش موثری برای حضورشان در لیگ ایران ایفا می‌کنند. اما تلاش یک دلال برای انتقال بازیکن خارجی به لیگ برتر، بدون هماهنگی با مربی یا مدیران یک باشگاه ممکن نخواهد بود. براساس شنیده‌ها در فصول اخیر، برخی از دلالان که با عنوان ایجنت در فوتبال ایران فعالیت می‌کنند، بخشی از قرارداد یک بازیکن را به مربی یا مدیر مربوطه پیشنهاد می‌دهند و بعد از موافقت هر دو طرف، قرارداد با باشگاه عقد می‌شود. حاصل این قراردادها هم حضور سالانه چند بازیکن بی‌کیفیت در فوتبال ایران است که البته بعد از چند ماه هم برای دریافت مطالبات خود به دادگاه عالی فیفا (CAS) شکایت می‌کنند. در تمام مواردی هم که این اتفاق برای باشگاه‌های ایرانی رخ داده است، دادگاه عالی فیفا رأی را به نفع بازیکن صادر کرده و حتی بارها همین موضوع سبب بسته‌شدن پنجره نقل و انتقالاتی و حتی حذف از حضور در مسابقات آسیایی شده است.

وضعیت بازیکنان خارجی سه تیم بالای جدول

فصل گذشته، در جریان فصل نقل و انتقالات زمستانی و بعد از جدایی یورگن لوکادیا از جمع سرخپوشان پایتخت، لئوناردو پریرای برزیلی به‌عنوان جانشین لوکادیا به اردوی قرمزپوشان اضافه شد، اما برخلاف لوکادیا، پریرا نتوانست عملکرد خوبی در طول فصل ارائه بدهد و با توجه به اینکه قرارداد او تا اتمام فصل بیست‌وسوم است، فسخ با این بازیکن و پرداخت قرارداد 700هزار دلاری او از چالش‌های اصلی این روزهای مدیران پرسپولیس شده است. در این میان حتی خبرهایی مبنی بر اینکه مدیران پرسپولیس از پریرا درخواست کرده‌اند در ازای دریافت مبلغ 50هزار دلاری، قرارداد خود را با این باشگاه فسخ کند نیز شنیده می‌شود، اما تا این لحظه توافقی میان دو طرف حاصل نشده است. البته گفتنی است که بازیکنی مثل گولسیانی هم در فصل گذشته برای سرخپوشان درخشید که نشان می‌دهد در صورت بررسی و عقد قرارداد با آگاهی کامل، تیم‌ها توان جذب بازیکن باکیفیت را نیز دارند. گولسیانی در فصل گذشته موفق شد 9 گل برای پرسپولیس به ثمر برساند و آقای گل سرخ‌ها در لیگ بیست‌ودوم باشد. سپاهان یکی از تیم‌هایی بود که برخلاف چند سال اخیر موفق به جذب بازیکنان خارجی موثر نشد. فرناندز شناخته‌شده‌ترین بازیکنی بود که به سپاهان پیوست. او در مدت زمان حضورش در زمین توانست برای تیمش موثر باشد، اما به دلیل سن بالایش در چند مقطع دچار مصدومیت شد و نتوانست تیمش را همراهی کند. فرناندس پرتغالی که دوران درخشانی را پیش از این در فوتبال اروپا گذراند، در مجموع ۱۴ بازی و ۷۱۶ دقیقه در زمین حضور پیدا کرد و یک گل به ثمر رساند.
الویس کامسوبا و ایگور کاتاتائو، دو بازیکنی بودند که در خط هافبک بازی کردند، اما نتوانستند عملکرد قابل توجهی از خود به نمایش بگذارند. کامسوبا از سپاهان جدا شد، اما هنوز تکلیف ادامه یا قطع همکاری کاتاتائو مشخص نشده است. کاتاتائو برزیلی در ۱۲ بازی یک گل و یک پاس گل داد و کامسوبا ۱۵ بار در ترکیب سپاهان قرار گرفت که دو پاس گل را به ثبت رساند. نکته عجیب درباره کاتاتائو این است که فدراسیون فوتبال این کشور او را به علت تبانی به صورت مادام‌العمر محروم کرد! رناتو داسیلویرا و نیلسون جونیور، دو مدافع برزیلی سپاهان در این فصل بودند. رناتو در ۱۳ دیدار از نیم‌فصل اول به میدان رفت و پس از آن نیمکت‌نشین شد. او نیز عملکرد خوبی در سپاهان ثبت نکرد و درنهایت از جمع طلایی‌پوشان جدا شد. نیلسون، دیگر بازیکن برزیلی سپاهان پس از حضور در این تیم به ترکیب ثابت رسید و برخلاف داسیلویرا در بیشتر بازی‌های سپاهان در ترکیب ثابت قرار گرفت. او با وجود اینکه دیرتر از بازیکنان دیگر به سپاهان اضافه شد، اما در ۲۳ بازی در ترکیب این تیم جای گرفت. نیلسون یک گل نیز در این فصل به ثمر رساند.
استقلال علی‌رغم اینکه در فتح جام بیست‌ودوم موفق نبود، بازیکنان خارجی خوبی  را در فصل نقل و انتقالاتی جذب کرده بود. به جز آمانوف که در این فصل تنها سه دقیقه برای آبی‌پوشان به میدان رفت و در ادامه از این تیم جدا شد، دو بازیکن دیگر استقلال عملکرد قابل قبولی را در تیم‌شان به ثبت رساندند. یامگا و سیلوا دو مهره ثابت ساپینتو در طول فصل بودند.
رافائل سیلوا، مدافع برزیلی استقلال، که دومین سال حضورش در این تیم را سپری می‌کرد، امسال نیز در ترکیب ثابت آبی‌پوشان قرار داشت و بازیکن تاثیرگذار تیم ساپینتو بود. او در ۳۳ بازی در خط دفاعی استقلال به بازی گرفته شد و آمار یک پاس گل نیز به نام او ثبت شد.
کوین یامگا، دیگر مهره کلیدی استقلال بود و آبی‌پوشان با حضور او همواره تیم خطرناکی نشان می‌داد. او در اواخر فصل مصدوم شد و نتوانست تیمش را همراهی کند، اما در مجموع ۲۹ بازی برای تیمش به میدان رفت و ۹ گل به ثمر رساند و سه پاس گل به نام او ثبت شد.