کلاهبرداری تبهکار خوشصحبت از داخل زندان!
[سیما فراهانی ] تبحر خاصی در صحبتکردن دارند و از همین تبحرشان استفاده میکنند و چندین نفر را بهراحتی به دام میاندازند. همیشه در کمین نشستهاند. مدام تلاش میکنند با اجرای ترفندهای جدید و پهنکردن دام برای کاربران از غفلت آنها سوءاستفاده کنند و پول به جیب بزنند. فرقی نمیکند که یک مجرم زندانی باشند یا آزادانه زندگی کنند، با یک تماس به هدفشان میرسند. یک شماره ناشناس، چند دقیقه مکالمه کوتاه و درنهایت میلیونها تومان پولی که بهراحتی وارد حسابشان میشود. کلاهبرداری تلفنی، ترفندی قدیمی است که با شیوهها و سناریوهای متفاوتی انجام میشود. برندهشدن در قرعهکشیها و جشنوارهها معمولا یکی از مهمترین و اصلیترین بهانههای این تبهکاران است برای خالیکردن حساب مردم. آنها با جعل عناوین سازمانی و دولتی، توجه کاربران را جلب میکنند و اطلاعات کارت بانکی آنها را بهدست میآورند. قرار گرفتن در چنین موقعیتهای دردسرسازی باعث میشود مردم سریعتر و بدون درنظر گرفتن موارد احتیاطی، اطلاعات کارت بانکی خود را در اختیار کلاهبرداران قرار دهند. کلاهبرداریای که سالهاست پلیس و دستگاه قضایی با روشهای مختلف سعی در اطلاعرسانی آن دارند تا این جرم در جامعه کاهش یابد، اما بهگفته پلیس، هنوز هم آمار این نوع کلاهبرداری کاهشی نداشته است.
تازهترین پروندهای که امسال از سوی پلیس فتای پایتخت به سرانجام رسیده، دستگیری تعدادی کلاهبردار تلفنی است که توانستند از 60نفر، دومیلیارد تومان به جیب بزنند. البته این آمار تا ظهر روز شنبه و پس از دستگیری مجرمان است و بهگفته پلیس، احتمال افزایش مالباختگان و مبلغ کلاهبرداری وجود دارد. تبهکارانی که سردستهشان در زندان بهصورت تلفنی جیب مردم را خالی میکرد. او از داخل زندان هدایت اعضای باند را بر عهده داشت. از چند وقت قبل که گزارشهایی مبنیبر کلاهبرداری تلفنی از شهروندان به پلیس فتای پایتخت مخابره شد، رسیدگی به موضوع در دستور کار ماموران پلیس فتای تهران بزرگ قرار گرفت و بررسی درخصوص این پرونده را آغاز کردند.
دستگیری و اعتراف به جرم
در تحقیق از مالباختگان مشخص شد که اعضای این باند از طریق تماس تلفنی با مردم و معرفی خود تحت عناوین مختلف اقدام به کلاهبرداری از آنان و خالیکردن حساب بانکیشان کردهاند. با افزایش شکایتهای مشابه، ماموران پلیس فتا تجسسها و پیگیریهایشان را روی این پرونده متمرکز کردند و از طریق اقدامات فنی و پلیسی موفق به شناسایی تعدادی از اعضای این باند شدند. آنها پس از هماهنگی با مقام قضایی، این افراد را دستگیر و به مقر انتظامی منتقل کردند. با بازجویی از آنان مشخص شد که سرکرده این باند در زندان به سر میبرد. با هماهنگی قضایی این فرد نیز از زندان به مقر انتظامی منتقل شد و به جرمش اعتراف کرد.
اعضای این باند هشت نفر بودند که کار سرکیسه کردن مردم را بین خود تقسیم کرده بودند. بعضی از آنها اقدامات مربوط به پولشویی را انجام دادند و بعضی نیز اقدام به تماس با مردم کردند، البته بیشتر تماسها از سوی سرکرده باند بود که در زندان بهسر میبرد.
شبیه گویندگان رادیو حرف میزد!
مالباختگان این پرونده که اکثرشان در مقر پلیس فتای پایتخت جمع شدهاند، هرکدام روایتهای متفاوتی از آن مکالمه دردسرساز دارند. زن و مرد و تحصیلکرده و کمسواد هم در بینشان هست. از مدرس زبان انگلیسی گرفته تا تاجر و خانهدار، همگی هنوز هم از اینکه رکب خوردهاند، ناراحت و شوکهاند. دختر جوان، معلم زبان انگلیسی است که 5میلیون تومان از حسابش برداشت شده است. او در گفتوگو با خبرنگار «شهروند» میگوید: «وقتی با من تماس گرفتند، شخصی که پشت خط بود، خیلی مسلط و با اعتمادبهنفس حرف میزد. او گفت برنده قرعهکشی همراه اول شدهام و برای دریافت جایزه باید کدی را که برایم پیامک شده است، بخوانم. تصور میکردم فقط یک کد است و اتفاقی نمیافتد. وقتی آن کد را خواندم، او با صحبتکردن، مرا قانع کرد که کد دیگری را هم بخوانم. او تمام اطلاعات شخصی من ازجمله شماره ملی و حتی محل زندگیام را میدانست، برای همین اعتماد کردم و ناگهان 5میلیون تومان از حسابم برداشت شد.»
یکی دیگر از زنان شاکی میگوید: «من بارها در مورد کلاهبرداریهای تلفنی شنیده بودم، ولی تصور میکردم آنها ما را پای دستگاه عابربانک میکشانند و حواسم بود که در دام نیفتم. اما این شخص از من نخواست پای دستگاه بروم و گفت که کد احراز هویتم را بخوانم. خیلی مسلط و خوب صحبت میکرد، خیلی هم خوشصدا بود، شبیه گویندگان رادیو حرف میزد. آنقدر با ترفندهای متقلبانه مرا فریب داد که حتی هنگام صحبت با او دو سه بار 10میلیون تومان از حسابم برداشت شد و فکر میکردم این پولها به حسابم واریز میشوند.»
مرد تاجر اما میخندد. از خودش ناراحت است که چطور تا این حد فریب خورده است: «خندههایم عصبی است. تاجرم و سالهاست که با مسائل مالی سروکار دارم، اما بهراحتی 75میلیون تومان را تقدیم کلاهبرداران کردم. آنقدر که از سادهلوحیام عصبانیم، از سرقت پولهایم ناراحت و عصبانی نیستم.»
کلاهبرداری برای تهیه دیه
یکی از مجرمان دستگیرشده هیچ سابقهای در پرونده قضاییاش ندارد. نخستینبار است که دستگیر میشود. پسری کمسنوسال و لاغر اندام که به ادعای خودش قبلا در کار باریستای قهوه بوده و درآمد خوبی داشته است. او به «شهروند» میگوید: «من برای خودم برو و بیایی داشتم. کار خلاف نمیدانستم چیست. در کافه کار میکردم و درآمدم خوب بود، چون باریستا یا همان قهوهچی بودم و استعداد زیادی داشتم. از طرفی در کار مدل هم بودم و برای تبلیغ لباس از من عکس میگرفتند، حتی پیشنهاد بازیگری هم داشتم. چند وقت پیش که مادرم از پدرم جدا شد و با مرد دیگری ازدواج کرد، ضربه روحی شدیدی خوردم و به شیشه و گل روی آوردم. کارم را از دست دادم و از طریق یکی از دوستانم با یکی از اعضای این باند آشنا شدم. من معمولا با کارتهای عابربانکی که پول مردم در آن واریز شده بود، به بانک میرفتم و کارت هدیه میخریدم. گاهی هم میرفتم طلافروشی و طلا میخریدم یا از صرافیها دلار تهیه میکردم. هربار هم معمولا 500هزارتومان برای هرکار میگرفتم. سرکرده باند را نمیشناختم. با واسطهاش در ارتباط بودم، اما میدانستم که خودش به جرم قتل در زندان است و برای جورکردن پول دیه دست به این کلاهبرداری زده است. شنیده بودم که سرکرده یک نفر نیست و چند مجرم اعدامی یا حبس ابد هم کمکش میکنند، ولی خیلی پیگیر نبودم. دست به این کار زدم تا پول موادم جور شود.»
کلاهبرداری با فناوریهای نوین
سرهنگ داوود معظمی گودرزی، رئیس پلیس فتای تهران بزرگ، صبح دیروز درخصوص ماجرای این کلاهبرداریهای ادامهدار به «شهروند» گفت: «با وجود آنکه پلیس بارها و بارها در زمینه کلاهبرداریهای تلفنی هشدار داده است، اما همچنان برخی از مردم قربانی این افراد میشوند. مردم باید توجه داشته باشند که تحت هیچ شرایطی در تماسهایی که از آنان خواسته میشود کدی را در اختیارشان قرار دهند، چنین کاری را انجام ندهند و از دادن هرگونه کد به تماسگیرندگان پرهیز کنند. طی چند سال اخیر یکی از جرایمی که میتوان گفت هر ساله آمارش رو به افزایش بوده، کلاهبرداریهای تلفنی است. در گذشته که نرمافزارهای بانکی خیلی پیشرفت و توسعه پیدا نکرده بود، این کلاهبرداریها بهصورت سنتی انجام میشد، اما الان با پیشرفت تکنولوژی، این کلاهبرداران از فناوریهای نوین استفاده میکنند. آنها با سوءاستفاده از باگها و حفرههای امنیتی که در برخی از نرمافزارهای پرداخت وجود دارد، اطلاعات هویتی شهروندها را بهدست میآورند و با اعتمادسازی، حسابهای آنها را خالی میکنند. در همین پرونده هشت متهم دستگیر شدند که مبدا اصلی تماسها از داخل زندان بود. در واقع در سالجاری این پنجمین باند کلاهبرداری تلفنی است که منهدم شده و مبدا جرم در زندان اتفاق افتاده است. آنها معمولا شگردهای مختلفی دارند که ما بهکرات در رسانهها آن ترفندها را اعلام کردیم. قبلا این افراد مردم را پای دستگاه عابربانک میکشاندند، اما در شیوه جدید، فقط یک کد از مردم میخواهند. همین کد تمام اطلاعات بانکی و هویتی فرد را در اختیار کلاهبرداران قرار میدهد. آنها با مهندسی اجتماعی، اعتماد مردم را جلب میکنند و بعد از آنکه هویت افراد را بهدست میآوردند، اطلاعاتشان را در اختیارشان قرار میدهند و از همین طریق پولها را به برخی کارتهای اجارهای و حساب مقصد منتقل میکنند.»
هیچ کُدی در اختیار کسی قرار ندهید
این مقام انتظامی به اقدامات پلیس اشاره میکند و ادامه میدهد: «در این زمینه اقدامات ما با جدیت در حال انجام است. ما بارها اعلام کردهایم که کدهایی که بهصورت پیامکی ارسال میشوند، به هیچ عنوان نباید در اختیار فرد دیگری قرار بگیرند، چراکه در هر صورت حریم خصوصی آنها نقض میشود. این کد میتواند فعالسازی نرمافزارهای بانکی یا کد احزار هویت شبکههای اجتماعی آنها باشد و در هر صورت فرد شیاد میتواند به اطلاعات بانکی شهروند یا تصاویر خصوصی آنها دسترسی پیدا کند. مردم بدانند صرفا با داشتن برخی اطلاعات از آنان نمیشود به فرد تماسگیرنده اعتماد کرد. پس از ارائه این کد، شما تمام اطلاعات خود را در اختیار فرد دیگری قرار میدهید. این مجرمان معمولا سعی میکنند ادبیات یک مجری صداوسیما را داشته باشند. موزیک انتظار میگذارند و همه شرایط را فراهم میکنند که فرد بهراحتی فریب بخورد و فکر کند که واقعا برنده شده است و یک گروهی قصد دارند هرچه سریعتر جایزهاش را پرداخت کنند. میتوان گفت این نوع کلاهبرداریهای تلفنی با اقدامات خیلی خوبی که همکاران ما انجام دادند، رشد زیادی نداشته و تقریبا مثل همان سال قبل است، اما کاهش هم نداشتهایم، یعنی آمارمان تغییری نسبت به سال گذشته نداشته است. ما با کارگروه مشترکی که با قوه قضاییه و سازمان زندانها و دادستانی تهران داریم، قاعدتا باید بهزودی شاهد کاهش این جرم باشیم. بخش زیادی از راهکار کاهش این جرم، بستگی به خود افرادی دارد که قربانی میشوند. آنها نباید اعتماد کنند. همچنین نرمافزارهای بانکی هم داریم که بهراحتی اطلاعات را در اختیار شهروندان قرار میدهند. قصد داریم این نرمافزار را نظامندتر کنیم تا با یک کد نتوان به این حجم از اطلاعات دسترسی پیدا کرد. سازمان زندانها نیز یکسری اقدامات و محدودیتها را ایجاد میکند تا جلوی این اتفاقها در زندانها گرفته شود. هماکنون نیز مرکز فوریتهای سایبری ما بهصورت 24ساعت آماده ارائه خدمات است. مردم در هر ساعت از شبانهروز که به ما مراجعه کنند، همان خدماتی به آنها ارائه خواهد شد که در وقت اداری. پلیس آماده است که با همکاری مردم یک فضای امنتر در حوزه سایبری ایجاد کند.»
مردم اعتماد نکنند
علیرضا طباطبایی، حقوقدان و وکیل جرایم رایانه، نیز به «شهروند» میگوید: «در کلاهبرداریهای تلفنی اصل موضوع مردم هستند. مشکل معمولا آن وسوسهای است که در مردم ایجاد شده و باعث میشود ناخودآگاه قربانی این جرم شوند. از طرف دیگر، افرادی که داخل زندان دست به این جرم میزنند، معمولا مجازاتهای سنگین دارند. مثلا فرد اعدامی است و با خودش میگوید دیگر چیزی برای از دست دادن ندارم، بنابراین بدون ترس دست به کلاهبرداری میزند و پولش را در زندان خرج میکند. این مردم هستند که باید توجه داشته باشند هیچکس به همین راحتی به کسی پول یا جایزه نمیدهد. از طرفی مجرمان هم با خودشان میگویند که این فرآیند بهخاطر پیچیدگی جرم و تعداد مالباختگان خیلی سخت است و مالباخته پیگیر ماجرا نمیشود. آنها از این موضوع سوءاستفاده میکنند و جرم را با تعداد بیشتر متهمان و چرخه کارتهای اعتباری، پیچیدهتر میکنند تا مالباخته پیگیر نشود. در زندان اقدامات زیادی انجام شده تا اینگونه اتفاقها کمتر رخ بدهد. زندانیان بررسی و کنترل میشوند، بنابراین داشتن موبایل در زندان خیلی سختتر شده است. همچنین روی تلفن زندان پیام صوتی گذاشته شده تا مشخص میشود فرد از زندان تماس میگیرد، چون در گذشته مجرمان با تلفن زندان هم برای کلاهبرداری تماس میگرفتند.»