پشت‌پای آمریکا به پروژه «یک کمربند و یک جاده چین»


گروه سیاسی: در جریان نشست اخیر سران گروه 20 در دهلی نو، ایالات متحده آمریکا از طرح بلندپروازانه اتصال ریلی و دریایی هند به خاورمیانه و اروپا پرده برداشت. طرحی که به وضوح آن را می‌توان نقشه راه آمریکا برای بی‌اثر کردن طرح «یک کمربند یک جاده» چین و بخشی از راهبرد نگاه به شرق آمریکا مورد ارزیابی قرار داد. به گظارش «تجارت»، در جدیدترین نشست گروه 20 که شامل اتحادیه اروپا، آرژانتین، استرالیا، برزیل، کانادا، چین، فرانسه، آلمان، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، روسیه، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، ترکیه، انگلستان و ایالات متحده آمریکا است، جو بایدن و هم‌پیمانانش۲۰ از طرحی برای ایجاد خط راه آهن و گذرگاهی برای متصل کردن هند به خاورمیانه و اروپا خبر دادند. این پروژه شامل هند، عربستان، امارات، اردن، رژیم صهیونیستی و اتحادیه اروپا است. رونمایی از این طرح، اکنون پرسش‌هایی جدی را در باب ابعاد، رونداجرایی، بازیگران دخیل و البته اهداف آن مطرح کرده است.

ابعاد و جزئیات طرح جاه‌طلبانه ریلی – دریایی اتصال هند به خاورمیانه و اروپا
در ارتباط با جزئیات طرح اخیر، مستندترین و متقن‌ترین جزئیات را می‌توان اطلاعاتی دانست که از سوی دولت آمریکا بیان شده است. در ارتباط با ایران طرح جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری آمریکا گفت: «یادداشت تفاهم پیشنهادی برای کریدور حمل و نقل ریلی و کشتیرانی بین کشورهای ایالات متحده آمریکا، هند، عربستان، امارات و اتحادیه اروپا و سایر کشورهای عضو گروه ۲۰ خواهد بود.» وی افزود: «این پروژه پتانسیل عظیمی دارد اما دقیقا نمی‌دانم چقدر طول می‌کشد.» فاینر به خبرنگاران درباره پروژه گفت که «این کریدور با افزایش جریان انرژی و ارتباطات دیجیتال، رفاه را در میان کشورهای درگیر افزایش می‌دهد. » وی درباره دومین دلیل بزرگ برای این پروژه گفت: «این پروژه به رفع کمبود زیرساخت‌های مورد نیاز برای رشد در کشورهای با درآمد پایین و متوسط کمک می‌شود. وی افزود: «این پروژه می‌تواند به به کاهش تنش‌ها در تلاطم و ناامنی که از خاورمیانه می‌آید کمک کند.» وی این موضوع را دارای جذابیت بالا برای کشورهای درگیر و همچنین سطح جهان ارزیابی کرد و افزود: «زیرا شفاف است، استاندارد بالایی دارد و اجباری نیست.»

موازی کاری در تقابل با طرح «یک کمربند یک جاده»
در عرصه تحولات جدید نظام بین‌الملل، رقابت برای ایجاد کریدور‌های جدید تجاری در منطقه‌ای که هارتلند یا قلب جهان نیز نامیده می‌شود، بالا گرفته است. آمریکا که رهبری این رقابت بین‌المللی با چین را برعهده دارد تمام تلاش خود را برای شکست چین در پروژه «یک کمربند، یک جاده» می‌کند و در همین راستا رئیس‌جمهور آمریکا و دیگر رهبران گروه ۲۰ برای مقابله با نفوذ فزاینده چین، روز شنبه از یک پروژه زیرساختی بین‌المللی بزرگ برای اتصال هند، خاورمیانه و اروپا از طریق راه‌آهن، خطوط کشتیرانی، کابل‌های داده پرسرعت و خطوط لوله انرژی خبر دادند. دولت بایدن که در سیاستگذاری امنیت ملی، چین را در جایگاه دشمن فرض می‌کند، در تلاش است تا جلوی بلند‌پروازی پکن را تا حد ممکن بگیرد. استفاده از هند و پیشنهاد برای ایجاد یک خط ترانزیتی بهینه و بزرگ برای اتصال هند به خاورمیانه و سپس اروپا می‌تواند تا حد زیادی قلب طرح بزرگ کمربند-جاده چین را هدف بگیرد. در ارتباط با همین موضوع، روزنامه گلوبال تایمز چین به نقل از کارشناسان چینی نوشت: هدف از طرح ایجاد راه آهن برای متصل کردن خاورمیانه به اروپا به حاشیه راندن و کنار گذاشتن چین در خاورمیانه است اما این هدف محقق نخواهد شد. کارشناسان چینی در معتبر بودن و فایده این طرح تردید دارند. آنها اعلام کردند، این اولین باری نیست که واشنگتن تعهداتی به کشورهای دیگر می‌دهد. در حالی که این تعهدات دیگر اعتبار خود را از دست داده‌اند. چو رونگ، پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مالی چونگیانگ گفت: آمریکا نیت واقعی و توانایی اجرای تعهد خود برای تقویت شبکه حمل و نقل در خاورمیانه به صورت واقعی را ندارد. این اولین باری نیست که آمریکا در سناریویی شرکت می‌کند که بیشتر حرف است تا عمل. در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما، هیلاری کلینتون، وزیر خارجه وقت آمریکا اعلام کرد که آمریکا نظارت بر جاده ابریشم جدید را که از افغانستان آغاز خواهد شد، بر عهده خواهد گرفت اما این طرح هنوز اجرا نشده است. این پژوهشگر چینی گفت: به نظر می‌رسد که دولت بایدن بار دیگر وارد سیاست‌های بلوک‌بندی شده است تا گروه‌های ضد چین را گردهم آورد. در مجموع می‌توان اظهار داشت که بایدن و نارندرا مودی، نخست وزیر هند قصد دارند این پروژه را به‌عنوان بخشی از مشارکت برای سرمایه‌گذاری در زیر ساخت‌های جهانی اعلام کنند. کریدور ریلی و کشتیرانی امکان تجارت بیشتر از جمله تولیدات انرژی بین کشورها را فراهم می‌کند. همچنین این کریدور می‌تواند نوعی مقابله جاه‌طلبانه‌تر با ابتکار کمربند و جاده چین باشد که به‌دنبال اتصال بیشتر جهان به اقتصاد آن کشور بود.

چراغ سبز به عادی‌سازی مناسبات میان اسرائیل و عربستان
در پستوی طرح بایدن برای ایجاد خط ریلی از هند به اروپا، یکی از اهداف دیگر که مورد توجه ناظران واقع شده در ارتباط با تلاش‌های آمریکا برای یک توافق دیپلماتیک گسترده در خاورمیانه است که منجر به عادی سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو شود. به گفته سایت اطلاع رسانی آکسیوس، در این پروژه اسرائیل نیز حضور دارد که در صورت عادی سازی روابط کشور‌های عربی خلیج فارس با اسرائیل می‌تواند خطوط ریلی و دریایی آنها را به اروپا وصل کند و از سوی دیگر از طریق راه‌های دریایی نیز هند وارد این کریدور شود البته این طرح با خشنودی و استقبال ویژه رژیم اسرائیل نیز همراه شده است. به گونه‌ای که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی گفت: اسرائیل در مرکز یک پروژه بین‌المللی بی‌سابقه است. این پروژه زیرساخت بین آسیا و اروپا را به هم متصل می‌کند. این ارتباط چشم انداز طولانی مدتی را محقق می‌کند که چهره خاورمیانه و اسرائیل را تغییر می‌دهد. این خبری است که ما را به سمت یک دوره جدید از تکامل و همکاری منطقه‌ای و جهانی بی‌سابقه سوق می‌دهد. وی گفت: من از جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و دولت وی به دلیل تلاش بزرگی که ما را به این روز تاریخی خواند، تشکر می‌کنم. چند ماه پیش آمریکا درباره غنیمت شمردن این فرصت تاریخی با ما تماس گرفت و از آن زمان تماس‌های دیپلماتیک فعالی را برای تحقق این هدف برقرار کرد. الی کوهن، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی نیز مدعی شد: من از پیشنهاد جو بایدن درباره پروژه متصل کردن هند از طریق خلیج فارس به دریای مدیترانه استقبال می‌کنم. ما برای تقویت ارتباط میان کشورهایی که توافق ابراهیم را امضا کرده‌اند و اسرائیل تلاش می‌کنیم. انتقال کالاها از طریق کشورهای حوزه خلیج فارس به اسرائیل و از آنجا به اروپا هزینه‌های حمل و نقل را تا حد زیادی کاهش خواهد داد. این بخشی از چشم انداز صلح منطقه‌ای و آخرین ثمره توافق‌های ابراهیم است که چهره خاورمیانه را تغییر می‌دهد و ثبات و شکوفایی را تقویت می‌کند.