معمای تخفیف در هر بشکه نفت صادراتی ایران در 10 سال گذشته
در سناریوی صادرات نفت مبتنی بر بازارسازی، ایران نه تنها هزینه تخفیف نمیدهد، بلکه حتی میتواند تخفیفات و امتیازاتی را نیز دریافت کند درحالیکه سناریوی فروش نفت در چارچوب برجام و دور زدن تحریم، تا 15 درصد موجب افت ارزش نفت میشد طبق آمار موسسه تانکر ترکرز، میانگین صادرات نفت ایران در 8 ماه سال جاری میلادی، معادل 1.42 میلیون بشکه در روز بوده است. حتی در ماه آگوست رقم فروش نفت ایران به 1.85 میلیون بشکه در روز رسید و در 20 روز ابتدای این ماه حتی عدد میانگین به بیش از 2 میلیون بشکه در روز هم رسید.
رکوردزنی صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم این سوال را در افکار عمومی ایجاد کرد که در شرایط تحریم، نفت ایران با چه میزان تخفیف به فروش میرسد؟ آیا صادرات نفت با میزانی از تخفیف در مقایسه با کارنامه سایر راهبردها در مواجهه با تحریم قابل دفاع است یا خیر؟
در بازارسازی نفت در ونزوئلا، ایران تخفیف نمیدهد بلکه میگیرد
به طورکلی تاکنون سه راهبرد در مواجهه با تحریم مطرح شده است: 1- مذاکره و امضای برجام برای رفع موقتی تحریم 2- بیاثر کردن تحریم از طریق بازارسازی نفت 3- دور زدن تحریم نفتی. راهبرد دولت حسن روحانی بر سناریوی اول و راهبرد دولت سیدابراهیم رئیسی بر دو سناریوی دوم و سوم متمرکز شده است.
اگر بخواهیم هزینه فروش نفت در رویکرد دولت سیزدهم را مورد بررسی قرار دهیم باید به تخفیف هر بشکه نفت ایران در دو سال گذشته مراجعه کنیم که البته میزان آن در دو راهبرد «بیاثر کردن تحریم» و «دور زدن تحریم» متفاوت است.
در دولت سیزدهم، ایران از طریق سهامداری و حضور در پالایشگاههای فراسرزمینی از جمله ونزوئلا توانسته، روزانه بیش از 150 هزار بشکه نفت و میعانات گازی به این کشور صادر کند. سهامداری در پالایشگاههای فراسرزمینی ازجمله رویکردهای بازارسازی نفت ذیل راهبرد بیاثر کردن تحریم است.
هزینه 5 تا 15 درصدی دور زدن تحریم نفتی در چین
البته در راهبرد دور زدن تحریم، ایران ناچار است برای پوشش ریسک ناشی از هزینهسازی تحریم برای خریداران، میزانی از قیمت نفت خود را کاهش دهد. بنا بر گزارشهای متعدد موسسات و رسانههای خارجی، میزان تخفیف نفت ایران در بازههای زمانی مختلف بسته به شرایط و قیمت نفت در بازار بین 5 تا 12 دلار در هر بشکه بوده است.
در مجموع به نظر میرسد تخفیف هر بشکه نفت ایران در سناریوی «دور زدن تحریم» در دو سال گذشته بین 5 تا 12 دلار متغیر بوده که با وجود نوسان قیمت نفت ایران بین 80 تا 100 دلار به معنای تخفیف 5 تا 15 درصدی است. در سناریوی «بیاثر کردن تحریم» نیز ایران نه تنها تخفیف نمیدهد بلکه تخفیف میگیرد که البته ارقام آن مشخص نیست.

