گاز ترمز بنزین را می‌کشد

وابستگی شدید ایران به بنزین در سبد سوخت خودرو‌های سواری، اقتصاد را با چالش‌های مهمی از جمله فشار مالی و نگرانی‌های زیست‌محیطی مواجه می‌کند. ترویج CNG به عنوان یک سوخت جایگزین راه‌حل مناسبی برای کاهش این مسائل است. با توسعه زیرساخت‌های لازم، تشویق به استفاده از CNG و اولویت‌بندی CNG در بخش‌های حمل‌ونقل مانند تاکسی، ایران می‌تواند اتکای خود به بنزین وارداتی را کاهش دهد، کیفیت هوا را بهبود بخشد و به امنیت انرژی بیشتری دست یابد. طبق ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور در زمینه گسترش استفاده از CNG (با اولویت شهر‌های بزرگ و مسیر راه‌های اصلی بین شهری) دولت به دنبال توسعه زیرساخت CNG کشور است. در همین راستا نیز وزارت نفت به دنبال استفاده کامل از زیرساخت‌های موجود CNG و همچنین توسعه زیرساخت‌های موجود است تا بتواند به ناترازی بنزین پایان دهد.    «مخازن گاز تاکسی‌ها رایگان تعویض می‌شود»، این را محسن جوهری، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی CNG مطرح و تأکیده کرده که با توجه به نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی به ویژه تاکسی‌ها و اتفاقاتی که در این حوزه رخ داده است، طبق ویرایش آخرین نسخه از مصوبه شورای اقتصاد مقرر شد مخازن تاکسی‌ها رایگان تعویض شود. حال سؤال اساسی این است که چرا باید به سمت احیا و استفاده از زیرساخت‌های موجود CNG حرکت کنیم؟ اقتصاد ایران در حال حاضر با چالش مهمی مواجه است که ناشی از وابستگی شدید آن به بنزین در سبد سوخت خودرو‌های سواری است. عرضه بنزین یارانه‌ای و ارزان‌قیمت همراه با رواج خودرو‌های فرسوده و مصرف سوخت بالا، به عدم‌تعادل بین مصرف و تولید بنزین کمک کرده، در نتیجه ایران مجبور به واردات مقادیر قابل توجهی بنزین به ارزش تقریبی ۲میلیارد دلار در سال جاری شده است.     پیامد‌های وابستگی به بنزین اتکای شدید به بنزین در سبد سوخت ایران اثرات نامطلوب متعددی بر اقتصاد دارد؛ به دلیل نیاز به واردات قابل توجه بنزین برای تأمین تقاضای داخلی، بار مالی قابل توجهی روی دوش دولت وارد می‌کند. این واردات باعث تخلیه ذخایر ارزی می‌شود و بر ثبات کلی اقتصادی کشور تأثیر می‌گذارد. علاوه بر این، اتکا به بنزین به آلودگی محیط زیست و انتشار کربن کمک می‌کند که منجر به اثرات مضر بر سلامت عمومی و تشدید نگرانی‌های مربوط به تغییرات آب و هوا می‌شود. علاوه بر این، کمبود بنزین به دلیل کمبود یا اختلال در تولید می‌تواند به نوسانات قیمت و عدم‌اطمینان در عرضه منجر شود و اقتصاد را بی‌ثبات کند و باعث ناراحتی مصرف‌کنندگان شود.     غفلت از توسعه سوخت جایگزین یکی از عوامل مؤثر در وابستگی شدید ایران به بنزین، بی‌توجهی به توسعه سوخت جایگزین، به ویژه در حوزه خودرو‌های دوگانه‌سوز و زیرساخت‌های مورد نیاز برای گاز طبیعی فشرده (CNG) است. دولت قبلی نتوانست تنوع سبد سوخت را در اولویت قرار دهد و در نتیجه گزینه‌هایی فراتر از بنزین وجود نداشت.     اهمیت CNG به عنوان سوخت جایگزین بنزین برای رفع عدم‌تعادل در مصرف و تولید بنزین، دولت فعلی بر ترویج استفاده از CNG به عنوان سوخت جایگزین تمرکز کرده است. CNG در مقایسه با بنزین سوخت پاک‌تری است که منجر به کاهش آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوا می‌شود و یک راه‌حل مناسب برای کاهش اثرات زیست‌محیطی حمل‌ونقل و کاهش ردپای کربن ایران ارائه می‌دهد. علاوه بر این، توسعه زیرساخت‌های CNG و استفاده از خودرو‌های با سوخت CNG می‌تواند به کاهش فشار بر عرضه بنزین و کاهش نیاز به واردات پرهزینه کمک کند. با تنوع بخشیدن به گزینه‌های سوخت در دسترس مصرف‌کنندگان، ایران می‌تواند به امنیت انرژی بیشتری دست یابد و انعطاف‌پذیری اقتصادی خود را افزایش دهد.     ابتکارات دولت سیزدهم برای ترویج CNG  دولت سیزدهم اهمیت CNG را به عنوان یک سوخت جایگزین مناسب تشخیص داده و ابتکاراتی را برای ترویج استفاده از آن به اجرا گذاشته است. این‌ها شامل برنامه‌هایی برای اولویت‌بندی CNG برای ناوگان تاکسیرانی و ارائه رایگان تعمیر مخازن CNG است. این اقدامات با هدف ایجاد انگیزه برای پذیرش CNG به عنوان منبع سوخت و تشویق استفاده از زیرساخت‌های CNG موجود است.  برای حمایت از این تلاش‌ها، ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و بهبود نظام مالی کشور به تصویب رسیده و وزارت نفت را موظف می‌کند زیرساخت‌های CNG ایران را توسعه و گسترش دهد، به ویژه در شهر‌های بزرگ و جاده‌های اصلی بین شهری. با افزایش در دسترس‌بودن جایگاه‌های سوخت‌گیری CNG و بهبود دسترسی، هدف دولت کاهش مصرف بنزین و ترویج استفاده از CNG به عنوان انتخاب سوخت اولیه است.     مزایا و چالش‌های بالقوه ترویج CNG به عنوان سوخت جایگزین در بخش حمل‌ونقل ایران چندین مزیت کلیدی را ارائه می‌دهد؛ می‌تواند مصرف بنزین را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و به کاهش اتکا بر واردات بنزین و کاهش بار مالی مرتبط منجر شود. این کار به نوبه خود به بهبود ثبات اقتصادی و حفظ ذخایر ارز خارجی کمک می‌کند.  همچنین پذیرش CNG یک راه‌حل سازگار با محیط زیست است که به کاهش آلودگی هوا و کاهش انتشار کربن کمک می‌کند. این موضوع با تلاش‌های جهانی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی هماهنگ است و پایداری زیست‌محیطی ایران را افزایش می‌دهد.   با افزایش مصرف CNG به سمت کاهش متقابل مصرف بنزین حرکت کنیم قاسم ساعدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «جوان» در رابطه با مشکلات مربوط به وابستگی بالا به بنزین و ناترازی آن در وضعیت فعلی گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر، تولید بنزین زیادی در دستور کار قرار نگرفته است و مسئله مربوط به افزایش مصرف در کنار ثابت ماندن میزان تولید بنزین، ما را به ناترازی در بنزین رساند که عملاً باید این ناترازی در مصرف و تولید بنزین با هزینه بالا از طریق واردات تأمین شود، از همین رو نیز یکی از اقدامات مهم در زمینه رفع ناترازی در مصرف و تولید بنزین، تمرکز بر سوخت دوم و تنوع بخشیدن به سبد سوختی کشور مرتبط با توسعه زیرساخت‌های CNG و در کنار آن تمرکز بر دوگانه‌سوزکردن خودرو‌های تاکسی و مرتبط با حوزه حمل‌و‌نقل است. در قوانین مختلفی بر توسعه زیرساخت‌های CNG تصریح و تأکید و در قانون بودجه سنواتی نیز به این نکته اشاره شده است. دولت باید به کمک بخش‌های مختلف در زمینه حل مشکلات مربوط و تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های CNG و افزایش مصرف CNG حرکت کند، زیرا یکی از اقدامات مهم و کلیدی در کاهش ناترازی بنزین است.  وی در ادامه پیرامون تمرکز بر سوخت دوم و توسعه زیرساخت‌های CNG اظهار نظر کرد: در این زمینه برای توسعه زیرساخت‌های CNG و همچنین تمایل خودرو‌های صنعت حمل‌و‌نقل کشور به سمت استفاده بیشتر از سوخت دوم یعنی سوخت CNG به جای بنزین باید کمک‌هایی صورت گیرد، همچنین با توجه به اینکه اقدامات خوبی نیز در زمینه توسعه ظرفیت تولید گاز کشور انجام شده، تمرکز بر افزایش مصرف CNG در کنترل ناترازی بنزین بسیار مهم است.  این نماینده مجلس با اشاره به اهمیت تسهیل سرمایه‌گذاری در این بخش گفت: باید در زمینه توسعه زیرساخت‌های CNG از همه بخش‌ها کمک گرفت و حتی سرمایه‌گذاری در این بخش را تسهیل کرد تا شاهد استفاده بیشتر و تمایل به مصرف بیشتر سوخت CNG باشیم تا با افزایش مصرف سوخت جایگزین بنزین و توسعه زیرساخت مربوط به CNG به سمت کاهش متقابل مصرف بنزین برویم.  وی در پایان اظهار کرد: تنها نباید به سمت افزایش تولید سوخت و راهکار‌هایی در جهت طرف عرضه توجه کرد و توسعه و تنوع‌بخشی به سبد سوختی، مرحله اول کنترل ناترازی بنزین است و باید در طرف مصرف و بهینه‌سازی مصرف نیز اقدامات جدی صورت گیرد، بنابراین در کنار مسئله افزایش تولید پالایشگاهی بنزین و کاهش وابستگی سبد سوختی کشور به بنزین با توسعه سوخت‌های جایگزین نظیر CNG باید راهکار‌های مختلف در زمینه صرفه‌جویی در مصرف و کنترل شدت مصرف بنزین نیز صورت گیرد تا بتوانیم به طور کامل مشکل مربوط به ناترازی بنزین را حل کنیم و واردات بنزین را به صفر برسانیم و دولت نیز قدم‌های خوبی در این زمینه برداشته است.