[مرضیه موسوی] «برترین دهکده‌های گردشگری جهان» عنوانی برازنده برای روستای کم‌نظیر «کندوان» در دل دامنه‌های کوه سهند است؛ روستایی با خانه‌های مخروطی شکل که در دل سنگ و صخره‌ها ساخته شده است و منظره‌ای تماشایی پیش چشم گردشگران پهن می‌کند. در سومین سال متوالی انتخاب برترین دهکده‌های گردشگری جهان از سوی سازمان جهانی گردشگری، نام کندوان در کنار 54روستای دیدنی دیگر در سراسر جهان قرار گرفت. حالا باید دید استانداردهای زندگی و پدیده گردشگری در این روستا که آوازه‌ای جهانی پیدا کرده، تا کجا رشد خواهد کرد و مدیران گردشگری چه برنامه‌هایی برای استفاده از مزایای ثبت جهانی نام این روستا، دارند. روستای کندوان یکی از 3روستای ساخته شده از سنگ در جهان است که هم‌اکنون حدود 120خانوار در آن ساکن هستند.

 تاریخ می‌گوید ساکنان اولیه کندوان، افرادی بودند که برای در امان ماندن از حمله مغول به دل کوهپایه سهند زدند و سرپناه خود را در میان صخره‌های مخروطی شکل و کله‌قندی این منطقه ساختند. اگر گذرتان به این روستا و خانه‌هایش افتاده باشد، رد تیشه را روی در و دیوار خانه‌ها می‌بینید و از تماشای فضای داخلی هر خانه و بنا که چطور با هندسه سنگ‌ها، طاقچه و پستو و... ایجاد شده است، شگفت‌زده می‌شوید.
این روستا از ابتدای دهه هفتاد مورد توجه گردشگران داخلی قرار گرفت و ثبت ملی کندوان، به رشد و توسعه گردشگری در این روستای سنگی کمک زیادی کرد. هرچند که ظرفیت‌های بالقوه این روستا خود به قدری قوت داشت که افرادی را که تنها یک‌بار به این منطقه آمده‌اند جذب خود کند؛ از منظره دیدنی روستا، تا محصولات طبیعی کوهستان و چشمه آب گرم و هوای خوب و... گرفته تا پنیر و سایر محصولات روستایی که در بازار روز کندوان به چشم می‌خورد. کندوان بیش از دو دهه است که هتلی بین‌المللی هم دارد که به هتل صخره‌ای معروف است.
 
سیاست‌های رونق گردشگری

رقابت با 200روستای جهان
امسال در حاشیه بیست‌وپنجمین مجمع عمومی سازمان جهانی گردشگری که در شهر سمرقند کشور ازبکستان در حال برگزاری است، 8روستا از طرف وزارت گردشگری ایران به سازمان گردشگری جهانی معرفی شده بود که روستای کندوان به‌عنوان نخستین روستای گردشگری جهانی در کشور ایران، معرفی شد.
شالبافیان می‌گوید: «روستای کندوان استان آذربایجان‌شرقی در رقابت با بیش از ۲۰۰ روستا از کشورهای مختلف توانست در فهرست دهکده‌های جهانی سازمان جهانی گردشگری، جای بگیرد. هشت روستای کشورمان ازجمله کندوان آذربایجان‌شرقی، بیشه لرستان، میمند کرمان، سهیلی قشم، پالنگان کردستان، قاسم‌آباد گیلان، کندلوس مازندران و ابیانه اصفهان برای شرکت در این رقابت از سوی معاونت گردشگری معرفی شده بودند که از این بین، روستای کندوان توانست با کسب امتیازها و شاخصه‌های لازم در جایگاه روستاهای جهانی ثبت شود.» سازمان جهانی گردشگری ۹ شاخصه ازجمله دارا بودن منابع فرهنگی، ترویج و حفاظت از آن، پایداری اقتصادی، محیطی، اجتماعی، پتانسیل گردشگری و توسعه و یکپارچگی زنجیره ارزش، حاکمیت و اولویت‌بندی گردشگری و نیز امور بهداشت، ایمنی و امنیت را به‌عنوان معیارهای انتخاب روستاهای جهانی اعلام کرده است که روستای کندوان توانست امتیاز قابل‌قبولی را از موارد مذکور کسب کند.

کندوان در آغاز راه
از سال 2021تا‌کنون 76روستا از 40کشور سراسر جهان به‌عنوان بهترین دهکده‌های جهانی گردشگری معرفی شده‌اند و امسال برای سومین سال پیاپی است که این روستاها معرفی می‌شوند. در حاشیه این مراسم زوراب پولولیکاشویلی»، دبیرکل سازمان گردشگری جهانی، گفت: «گردشگری می‌تواند نیروی قدرتمندی برای فراگیری، توانمندسازی جوامع محلی و توزیع منافع در مناطق مختلف باشد. اجرای طرح روستاهای جهانی هم برای قدردانی از مناطقی است که ظرفیت گردشگری خود را به‌عنوان کاتالیزوری برای توسعه و رفاه استفاده کردند، زیرا بخشی از برنامه سازمان جهانی توسعه روستایی با هدف تقویت توسعه مناطق روستایی، مبارزه با کاهش جمعیت، پیشبرد نوآوری و ادغام زنجیره ارزش از طریق گردشگری و تشویق شیوه‌های پایدار است.»
حالا باید دید کندوان برای ادامه این راه، باید چه فراز و نشیب‌هایی را طی کند؛ راستش این انتخاب و معرفی از سوی سازمان گردشگری جهانی تازه ابتدای راه است و مدیریت گردشگری در این روستای جهانی باید هم‌وغم خود را برای پایداری صنعت گردشگری در کندوان در پیش بگیرد؛ از راهکارهای محیط‌زیستی برای حفظ و حراست از طبیعت کندوان گرفته تا توجه به منظر و کالبد روستا و برطرف کردن همه نیازهایی که برای گردشگران در این منطقه و مسیر رسیدن به روستا وجود دارد؛ از مشکلات حمل‌ونقل و اقامت گرفته تا تامین بهداشت و آرامش میهمانانی که به تازگی با نام کندوان آشنا شده‌اند. بد نیست بدانید که تنها 3روستای صخره‌ای در جهان وجود دارد و علاوه بر کندوان، فقط در «کاپادوکیه» ترکیه و «داکوتای» آمریکا می‌توان شاهد چنین منظری از یک روستا بود. با این تفاوت که کندوان تنها روستای صخره‌ای جهان است که تا‌کنون خالی از سکنه نشده و مردم محلی و بومی هنوز در خانه‌های کله‌قندی شکل آن، سکونت دارند و فرهنگ زیست به شکل سنتی و بومی در آن جریان دارد.

دهکده‌هایی که به گردشگری جهانی پیوستند
فهرست بهترین دهکده‌های گردشگری که امسال معرفی شده‌اند به این شرح است: «السلا (اردن)، بارانکاس (شیلی)، بیئی، شیراکاوا، هاکوبا و اوکو ماتسوشیما (ژاپن)، کالتا تورتل (شیلی)‌، سیگوئنزا، کانتاویجا و اوناتی (اسپانیا)، چاکاس و چاوین دی هیوانتار (پرو)، دهشور (مصر)، دوردو (هند)، دانگ باک، سهوا و موسان (کره‌جنوبی)، دوما (لبنان)، ویلا دا مادالنا، اریسیرا، سورتلها و مانتیگاس (پرتغال)، فیلاندیا (کلمبیا)، جالپا دی کنوواس، هیگوئراس و اومیتالان دی جوآرز (مکزیک)، هوانگلینگ، شیاجیانگ، ژاگانا و ژوجیاوان (چین)، لا کارولینا (آرژانتین)، دهکده لفیس (اتیوپی)‌ لریسی (ایتالیا)‌، مورکوت (سوئیس)، اوردینو (آندورا)، اویاکاچی (اکوادور)، پوزوزو، تاکیله و پاوکارتامبو (پرو)، پنگلیپوران (اندونزی)، پیسکو الکی (شیلی)، سنت اورسان (سوئیس)، ساتی (قزاقستان)، شلادمینگ و سنت آنتون‌ام آرلبرگ (اتریش)، سنتوب (ازبکستان)، شیرینس (ترکیه)، سیوا (مصر)، اسلونج (کرواسی)، ‌تان هوآ (ویتنام)، توکاج (مجارستان)، والنی (مولداوی)، زاپاتوکا (کلمبیا) و کندوان (ایران).»