گروه سیاسی: بیانیه پایانی ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه روز چهارشنبه ( ۲۹ آذر / ۲۰ دسامبر) نمودی از سریال تکراری بی‌وفایی و بدعهدی روس‌ها در قبال کشورمان بود. بر خلاف مواضع حمایت و هزینه‌های گزاف تهران به دلیل نزدیکی به روسیه، سران مسکو در رویکردی تکراری همراهی خود را با مواضع ضدایرانی کشورهای عربی در قبال جزایر سه‌گانه خلیج فارس نشان دادند.
به گزارش «تجارت»، نشست جدید مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه به ریاست وزیر خارجه مراکش ناصر بوریته و با حضور سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و وزرای خارجه کشورهای عربی در مراکش برگزار شد. شرکت‌کنندگان در مهم‌ترین سطح خواستار ارجاع پرونده جزایر سه گانه به محاکم بین المللی شدند و از ایران خواسته شد به مذاکره بر سر این جزایر تن دهد. شرکت کنندگان در مجمع، راه‌های تقویت همکاری بین کشور‌های عربی و فدراسیون روسیه را در زمینه‌های مختلف بررسی کردند. آن‌ها سطح استثنایی روابط اعراب و روسیه را ستودند و در عین حال بر اهمیت ادامه هماهنگی با هدف پیشبرد روابط دوجانبه و همچنین ارتقای رشد و شکوفایی تاکید کردند. این نشست با بیانیه مشترکی به پایان رسید که شامل اشاره به جزایر سه گانه با استناد به بیانیه مشترک کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس و روسیه ـ که در ژوئیه ۲۰۲۳ منتشر شد ـ به پایان رسید. این بیانیه از راه‌حل‌ها و ابتکارات صلح‌آمیز با هدف حل مناقشه از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین‌المللی دادگستری، بر اساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل، حمایت می‌کند. شایان ذکر است که موضوع اخیر روس‌ها در همراهی با اعراب در شرایطی است که تیرماه امسال نیز در بیانیه پایانی نشست مشترک روسیه و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، مسکو همراهی خود را با امارات عربی متحده برای راه‌حل مسالمت‌آمیز به منظور حل مسأله جزایر سه گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی نشان داده بود.

واکنش انتقادی تهران به بیانیه پایانی نشست مشترک اعراب و روسیه
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، مفاد مندرج در بیانیه پایانی ششمین نشست مشترک مجمع همکاری عرب و روسیه درباره جزایر سه‌ گانه مورد اختلاف میان ایران و امارات متحده عربی را محکوم کرد. کنعانی با مردود دانستن نکات مندرج در بیانیه مشترک مجمع همکاری عرب و روسیه درباره جزایر سه گانه، تصریح کرد: «جزایر ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک واقع در آب‌های نیلگون خلیج فارس، تعلق ابدی به ایران داشته و جزء جدایی ناپذیر سرزمینی جمهوری اسلامی ایران است». سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، تمامیت ارضی و حاکمیتی این کشور بر جزایر سه گانه را قابل مذاکره و گفت‌وگو ندانسته و افزود: ایران هر ادعایی از هر طرف در این خصوص را مردود تلقی می‌کند و به هیچ وجه از حقوق حاکمیتی و سرزمینی خود عدول نخواهد کرد. ناصر کنعانی همچنین خواستار عدم تکرار ادعاهای مردود توسط همسایگان شمالی و جنوبی ایران شده است.

ضربه روس‌های به اعتبار و شان خود
علاوه بر وزارت امور خارجه، مشاور رهبر معظم انقلاب نیز ضمن محکوم کردن بیانیه نشست مراکش با حضور برخی کشورهای عربی و کارشناسان روسی، تاکید کرد که ایران اجازه دخالت در امور داخلی خود را به هیچ طرف خارجی نمی‌دهد. علی اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم و در واکنش به اجلاسی که در مراکش برگزار شد گفت: این اجلاس با حضور بعضی از عرب‌های بی اعتنا به سرنوشت فلسطینیان و کارشناسان روسی در مراکش برگزار شد و بیانیه ای را صادر نمود که دارای اشکالات متعددی است که مهمترین آن دخالت در امور ایران تلقی می گردد که این اقدام را محکوم می‌کنیم. وی افزود: البته ما مسئول اقدامات غیرکارشناسی، غیرمنطقی و مداخله‌جویانه کشورهای دیگر نیستیم اما یادآوری می کنیم که باید کشورهای درگیر در منازعات سیاسی، دقت بیشتری در موضع گیری های خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران داشته باشند.ولایتی افزود: روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به آسانی به دست نیامده است و در این خصوص می‌بایست منافع دوجانبه ای و منطقه ای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بین المللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از موضع گیری های وزارت خارجه روسیه باعث تاسف است، هر چند که برخی فشارهای سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب می شود که برای به دست آوردن امتیازی کم ارزش و دست نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند.

پشت پرده بازی دوگانه پوتین در قبال ایران و اعراب
رویکرد تکراری روس‌ها در همراهی با ادعاهای خلاف واقع کشورهای عربی در مورد جزایر سه‌گانه ایرانی، برای ایرانیان یک معما و چالش اساسی است. بر همگان روشن است که جمهوری اسلامی ایران به دلیل ادعای غرب مبنی بر کمک تسلیحاتی به روسیه در جنگ اوکراین فشارهایی جدی را متحمل شده است. در سوریه و در موضوع تحریم‌های نیز ایران همکاری‌ای جدی با روس‌ها داشته که حتی روابط دو کشور را تا سطح متحد استراتژیک پیش برده است.
حالا مساله این است که چرا روسیه با زیرپا گذاشتن بدیهیات و اخلاقیات چنین رویکردی را اتخاذ کرده است؟ در پاسخ به این موضوع می‌توان دلایل مختلفی را مطرح کرد اما شاید مهم‌ترین علت، دلارهای نفتی کشورهای عربی باشد که چشمان پوتین و روسیه تحت تحریم را گرفته است. مسکو به علت تحریم‌های غربی به شدت تحت فشار است لذا به نظر می‌رسد که با سیاست همراهی کامل با اعراب در موضوع جزایر سه‌گانه خلیج فارس قصد دارد، از یک سو، در حلقه متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا که همان اعراب هستند، نفوذ کند و از سوی دیگر، با واقع‌بینی منافع ملی و مالی خود را در پیش قرار دهد.