فرصتها و ظرفیتهای سرمایهگذاری در جذب گردشگر خارجی
[ مرضیه گلگلی] گردشگری فعالیتی اقتصادی و وابسته به فرآیند بازار و سرمایه است. نقش سرمایهگذاری در گردشگری بسیار حیاتی و مهم است و بدون حضور سرمایهگذاران، درآمد حاصل از گردشگری نمیتواند جایگزینی برای تامین درآمدها و هزینههای کشور باشد. «شهروند» گفتوگویی با «احمد خرمطوسی»، فعال و راهنمای فرهنگی حوزه گردشگری، درباره فرصت و ظرفیتهای سرمایهگذاری در این عرصه و همچنین راهکارهای مناسب برای افزایش سرمایهگذاری در گردشگری داشته است.
خدمات گردشگری از جمله حوزههای نیازمند توجه برای سرمایهگذاری در کشور است. این خدمات شامل احداث اقامتگاه و هتل، اسکان و پذیرایی، اطلاعرسانی و تبلیغات گردشگری، خدمات حملونقل ریلی، جادهای و هوایی و سایر خدمات میشود. افزایش سرمایهگذاری در هر یک از این حوزهها، درنهایت به توسعه گردشگری در کشور منجر میشود.
ظرفیتهای سرمایهگذاری
وجود ظرفیت سرمایهگذاری، پیشزمینه مهمی برای ترغیب سرمایهگذاران هر کشور در صنعتی مثل گردشگری است؛ پیشنیازی که در ایران به شکل ظرفیتهای تاریخی، باستانی، فرهنگی، طبیعی و اقلیمی بهخودیخود وجود دارد و ظرفیتهای بالقوه گردشگری به شمار میرود. «احمد خرمطوسی»، فعال و راهنمای فرهنگی حوزه گردشگری، درباره ظرفیتهای سرمایهگذاری در این حوزه به «شهروند» میگوید: «ظرفیتهای وسیعی در حوزه گردشگری در ایران وجود دارد. اما داشتن ظرفیت در سیستم گردشگری یک مسئله است و اقدام برای تحققبخشیدن و عملیاتیکردن آن، مسئلهای دیگر است. برای مثال اگر گردشگری فرهنگی-تاریخی را در مملکت بررسی کنیم، متوجه میشویم از میراثی غنی برخورداریم که میتواند برای سرمایهگذارها موضوعی جالب توجه باشد. ولی باید دید که در عمل آیا این اتفاق افتاده است؟»
فرصتهای سرمایهگذاری
حالا که ظرفیتهای گردشگری مناسبی در ایران به چشم میخورد، فرصتهای فراهمشده در این زمینه را بررسی میکنیم تا مشخص شود گره کار کجاست؟ تامین امکانات مناسب برای توریسمدرمانی، تامین هتل و ساخت مکانهای تفریحی، تامین وسایل حملونقل باکیفیت، توسعه سیستمهای ارتباطی و خدمات رزرواسیون (رزرواسیون آنلاین)، احیا و بازسازی مناطق گردشگری مانند کاروانسراهای قدیمی از جمله فرصتهایی است که فعالان گردشگری میتوانند در آن سرمایهگذاری کنند. طبیعی است که اغلب این حوزهها به حمایتهای دولت و حضور سرمایههای کلان نیاز دارند تا به بار بنشینند. خرمطوسی در اینباره میگوید: «مسئله تنها فرصتها نیست! بلکه بهرهبرداری از آنهاست؛ ما در این زمینه دچار رخوت و کمکاری هستیم. مثلا نگاهی به دوبی بیندازیم؛ ساختمانهای موجود در این کشور قدمتی کمتر از یک قرن دارند، اما در این جزیره کوچک بناهای جدیدی به شکل ساختمانهای قدیمی با قدمت 180 سال ساخته و برای آن تاریخچه جعلی دستوپا کردهاند تا برای توریست خوراک فرهنگی و تاریخی داشته باشند. شاید الان ما درباره این موضوع راحت گفتوگو میکنیم، اما 30 سال دیگر به لطف نشر اطلاعات غیرصحیح در اینترنت، تاریخ هم واقعیت را فراموش میکند و بهزودی همه ما باور میکنیم که در این جزیره کوچک حاشیه خلیجفارس، چنین بناهای تاریخیای وجود دارد و حتی تاریخچه جعلی را هم میپذیریم. چیزی که باید به آن توجه کرد این است که دوبی همه این کارها را برای جذب توریست انجام میدهد و به نوعی در حال ظرفیتسازی برای خود است؛ چیزی که در ایران بهصورت بالقوه و با پیشینه طولانی وجود دارد.»
سیاست حمایتی دولت برای سرمایهگذاران
مصوبه حمایتی مجلس در حوزه گردشگری و صنایع دستی؛ از معافیتهای مالیاتی تا ارائه یارانه و تسهیلات مالی در تاریخ 30 مهر 1402 تصویب شد که زیرساختهای مورد نیاز مناطق گردشگری فراهم شود. زیرساختهایی از قبیل راهسازی، خدمات رفاهی و اقامتی، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در سرمایهگذاری، واگذاری تسهیلات ارزانقیمت و سایر اقدامات حمایتی در قالب بودجه سنواتی بهمنظور توسعه گردشگری داخلی و افزایش جذب گردشگران خارجی و همچنین حفظ میراث فرهنگی کشور و توسعه و ترویج صنایع دستی.
خرمطوسی، فعال حوزه گردشگری، در اینباره میگوید: «دولت سیاستهای ابلاغی خوبی دارد و سازوکار ورود گردشگر به ایران کار آسانی است، حتی ویزای فردوگاهی برای گردشگران به سهولت صادر میشود، اما سیاستهای عملیاتی سازوکار قوی ندارد و این مهمترین ضعفی است که باعث شده گردشگری در ایران آنطور که انتظار میرود رونق نداشته باشد.»
سازوکار سرمایهگذاری در گردشگری
فعال حوزه گردشگری درباره لزوم ایجاد سازوکار مشخص در سیاستهای کلی کشور در صنعت گردشگری میگوید: «برای توسعه زیرساخت گردشگری به طرحهای بزرگ و بلندمدت نیاز داریم. از طرفی میدانیم کیفیت وجه مهمی در این مسئله دارد. اگر استانداردهای سیستم گردشگری را رعایت کنیم و در میدان عملیات تاثیرگذار باشیم، میتوانیم جذب بالایی در حوزه سرمایهگذاری داشته باشیم.» به گفته خرمطوسی، گردشگری نیازی به خلافیت در اجرا ندارد، اما از حیث زیرساختها حائز اهمیت است. در این صنعت باید همزمان با پیگیری طرحهای بلندمدت و میانمدت، زیرساختها را توسعه دهیم. این هماهنگی و همزمانی گرچه کمی چالشبرانگیز و دشوار است، اما درنهایت باعث توسعه در این صنعت میشود.