[لیلا مهداد] ایران به هفت کشور پوشاک صادرات می‌کند؛ روسیه، ترکیه، سوریه، عراق، ازبکستان، ترکمنستان و امارات. به گفته رئیس اتحادیه خیاطان، با تامین مناسب مواد اولیه تولید در دولت سیزدهم می‌توان گفت اعضای اتحادیه ما با 90درصد ظرفیت در حال فعالیت هستند. بنابرنظر «اکبر صدقی»، با تدام تامین مواد اولیه تولید، کاهش مالیات، اختصاص وام‌های کم‌بهره و کاهش سهم حق بیمه برای کارفرما برای کارگاه‌های بالای پنج نفر از 30درصد به 10درصد، تولیدکنندگان این بخش می‌توانند قیمت تمام‌شده خود را کاهش دهند: «با افزایش کیفیت تولید پوشاک ایرانی، واردات و قاچاق این کالا از ترکیه کاهش یافته و حتی پوشاک تولیدی ایران به ترکیه صادر می‌شود.» بنابرنظر «صدیقی»، تولیدات پوشاک ایرانی نیازمند ایجاد برندسازی است. این در حالی است که 5درصد از تولیدات پوشاک در کشور توسط بنگاه‌های بزرگ صنعتی و 95درصد نیز توسط بنگاه‌های کوچک و متوسط تامین می‌شود.

 پوشاک، صنعتی که معادل 3درصد کل تولید ناخالص جهان را به خود اختصاص می‌دهد
600هزار نفر در صنعت نساجی به صورت مستقیم مشغول به کار هستند. نایب‌رئیس صنعت نساجی مهرماه 1402 با اعلام این خبر گفته بود که این تعداد نیروی کار در 7هزار واحد صنعتی کار می‌کنند. به گفته «شاهین کاظمی»، این صنعت با کمترین سهم از مواد اولیه، بیشترین سهم را در تولید و ارزش‌افزوده دارد. بنابرنظر «کاظمی»، مجموع صادرات این صنعت در سال گذشته 560میلیون دلار بوده است. این در حالی است که بازار جهانی صنعت پوشاک، سالانه بیش از 3هزار میلیارد دلار، معادل 3درصد کل تولید ناخالص جهانی را به خود اختصاص می‌دهد، درواقع پنجمین صنعت اشتغالزای جهان است. اگرچه در ایران هم حدو 650هزار نفر در این صنعت فعالیت می‌کنند. در سال 1400 ارزش بازار صنعت پوشاک تقریبا 16میلیارد دلار بود، این در حالی است که ارزش افزوده پوشاک، 2.5برابر ارزش افزوده نساجی است، البته میزان اشتغالزایی بخش پوشاک، پنج برابر بخش نساجی و 31برابر تولید پنبه است. در این بازار بزرگ ایران با داشتن مزایایی همچون داشتن مواد اولیه بسیار، سرمایه‌های انسانی جوان و متخصص، انرژی فراوان و مزایای جغرافیایی می‌تواند در فضای به‌شدت رقابتی جهان بخشی از این بازار را از آن خود کند. درواقع این پتانسیل‌ها به ایران اجازه می‌دهند ضمن تامین نیاز داخلی ظرف پنج سال، به عنوان پایتخت تولید و صادرات پوشاک غرب آسیا و بازار 500میلیون نفری کشورهای همسایه مطرح شود و به ارزآوری دست یابد. اگرچه طبق آمارها، بیش از 90درصد شاغلان صنعت پوشاک را زنان تشکیل می‌دهند، از این‌رو می‌توان از این ظرفیت در تمام نقاط کشور به‌ویژه مناطق محروم و کم‌برخوردار که نرخ بیکاری بالایی دارند، استفاده کرد تا علاوه بر اشتغالزایی و کاهش نرخ بیکاری، بستر توسعه صادرات و ارزآوری برای کشور فراهم و از این طریق به توسعه اقتصاد خانوارها کمک شود.

در صنعت پوشاک نیازمند برندسازی هستیم
از ستاد مبارزه با قاچاق کالا پیگیریم از ورود پوشاک معروف به تاناکورا (پوشاک دست دوم)  به کشور جلوگیری شود، زیرا این موضوع صنعت پوشاک کشور را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. رئیس اتاق اصناف ایران با اعلام این خبر گفته بود که در صنعت پوشاک کشور برای برندسازی و کاهش قیمت باید اقدام شود. بنابرنظر مجتبی صفایی، در صورتی که برندسازی انجام نشود، برند‌های خارجی صنعت پوشاک کشور را می‌بلعند. «30میلیارد ریال البسه قاچاق در بازار تهران کشف شد.» رئیس پلیس امنیت اقتصادی پایتخت با گفتن از این کشف اعلام کرده که بیش از 14هزار ثوب البسه قاچاق هم کشف شده، البته کارشناسان ارزش کالاهای قاچاق کشف‌شده را بیش از 30میلیارد ریال برآورد کردند.» بنابرنظر «مهدی افشار»، کالاها شامل تعداد 14532 ثوب انواع برند البسه تولید کشور چین بود که پرونده قضایی مربوطه تشکیل و به همراه متهم به مرجع قضایی معرفی شد: «در پی اقدامات اطلاعاتی مشخص شد مقادیری البسه خارجی قاچاق در ساختمانی مسکونی در محدوده خیابان مولوی تخلیه و دپو شده که به وسیله خودروهای شوتی به این مکان منتقل و سپس به بازار ارسال می‌شود. کالاها فاقد هرگونه اسناد و مدارگ گمرکی است.»

به دلیل خروج برندهای خارجی و ممنوعیت واردات رسمی، پوشاک ایرانی معرفی شد
 17مهر 1402 بود که یکی از اعضای هیأت‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران از ورود سالانه 3.5میلیارد دلار پوشاک قاچاق به کشور خبر داد. «مجید افتخاری» گفته بود که «در گذشته پوشاک قاچاق به روش سنتی از ترکیه وارد کشور می‌شد، بعد از آن به صورت تناژی و کیلویی از بنگلادش وارد می‌شد، اکنون قاچاق از چین و پاکستان را هم داریم.» «افتخاری» گفته بود که «هر روز یک کشور جدید با روش‌های متفاوت وارد بازار قاچاق می‌شود، بنابراین شاهد سونامی عجیب‌وغریبی از قاچاق پوشاک در کشوریم که در تاریخ پوشاک و نساجی بی‌سابقه است.» این در حالی است که صنعت پوشاک در ترکیه حدود 18 تا 20میلیارد دلار ارزآوری دارد. «مجید نامی»، یکی از اعضای هیأت‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، گفته بود که در چند سال اخیر به دلیل خروج برندهای خارجی و ممنوعیت واردات رسمی، برندها و نشان شناخته‌شده پوشاک ایرانی توانستند بیشتر خود را به متقاضیان داخلی معرفی کنند و مراکز خریدی که به هیچ عنوان پوشاک ایرانی را راه نمی‌دادند، با خالی‌شدن فضا مجبور شدند برندهای ایرانی را عرضه کنند و این موضوع درنهایت به معرفی بیشتر برندهای ایرانی کمک کرد.

ظرفیت تولید الیاف مصنوعی در کشور وجود دارد

معضل اصلی صنعت پوشاک، قاچاق پوشاک است
«100میلیون دلار صادرات در زمینه پوشاک داریم که عمدتا به کشورهای همسایه است.» دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران به «شهروند» می‌گوید: «عمده کشورهایی که به آنها صادرات داریم، کشورهای همسایه هستند که به دلیل تحریم‌هاست، چون نقل و انتقال پول تا حدی مقدور است.» به گفته «سعید جلالی‌قدیری»، معضل اصلی صنعت پوشاک، قاچاق پوشاک است: «بیش از 3میلیارد دلار قاچاق پوشاک داریم. اغلب این پوشاک قاچاق از بنگلادش، چین، ترکیه و اخیرا از پاکستان وارد می‌شود.»   بنابرنظر «جلالی‌قدیری»، ماهیت پوشاک قاچاق، استوک است، یعنی پوشاکی که یا از مد افتاده‌اند یا از فصل خارج شده‌اند و بخشی از این پوشاک هم فروش نرفته‌اند و سایزشان هم مرتب کامل نیست، همه این لباس‌ها یک کانتینر شده و قاچاق می‌شوند: «قیمت این لباس‌ها خیلی پایین است و نمی‌شود با آنها رقابت کرد، البته هیچ‌ جای دنیا نمی‌شود با این دست از لباس‌ها از نظر قیمتی رقابت کرد.  به گفته دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، اغلب کشورها مقابله‌نامه‌های بین‌المللی دارند، بنابراین پوشاک استوک وارد این کشورها نمی‌شود، چون اغلب برندها نمایندگی دارند، پوشاک‌های استوک اغلب در کشورهایی که این مقابله‌نامه‌ها را ندارند، قاچاقی وارد می‌شود.»

پوشاک داخلی به‌شدت و سرعت در حال پیشرفت است
«بیش از 90هزار واحد در این صنعت کار می‌کنند این در حالی است که بیش از یک‌میلیون نفر در این صنعت اشتغال دارند، این در حالی است که قاچاق پوشاک این ظرفیت را کاملا تحت‌تاثیر قرار داده است.» به گفته دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، کل حجم پوشاک ایران 9میلیارد دلار است که از این حجم نزدیک به 3میلیارد دلار آن قاچاق است، یعنی از هر دو پوشاک موجود، یکی قاچاق است. در چنین فضای مسمومی هم تولید و هم صادرات ضربه می‌خورد و قدرت رقابت‌پذیری از دست می‌رود.»  به گفته «سعید جلالی‌قدیری» به «شهروند»، پوشاک داخلی به‌شدت و سرعت در حال پیشرفت است. صنعت نساجی هم در سال‌های اخیر توسعه خوبی پیدا کرده است. بنابرنظر «قدیری»، قبل از این برندسازی پسندیده نبود و مترادف مصرف لاکچری تعبیر می‌شد، در حالی که برندسازی یعنی جلب اعتماد مصرف‌کننده. «قدیری» ادامه می‌دهد: «شاید 3 تا 4درصد برندها لاکچری باشند، در حالی که اغلب برندها در دنیا در بازارهای عمده و برای طبقه متوسط رو به پایین جامعه هستند.»

 در زمینه تولید و صادرات توانمندی‌های خوبی داریم
«خوشبختانه در تولیدات پوشاک روبه رشد هستیم، البته هم به لحاظ کیفیت و هم مواد اولیه نیاز داریم بازار گسترش یابد تا تنوع هم بیشتر شود.» به گفته دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، در گام نخست نیاز داریم معضلات این صنعت را مرتفع و از کوچک‌شدن آن جلوگیری کنیم: «کیفیت تولیدات داخلی چیزی از برندهای خارجی کم ندارد و این صنعت پتانسیل رشد را دارد.» بنابرنظر «قدیری»، ما صادرات داریم، اما حجم صادرات‌مان قابل توجه نیست. بازار دنیا طالب جنس خوب و قیمت مناسب است، این در حالی است که ما فرصت‌های خوبی برای صادرات داریم، به‌خصوص از منظر فرهنگی با کشورهای همسایه البته از بعد کیفی و قیمتی محصولات هم توانایی رقابت را داریم، هرچند رشدمان کمی کُند است. به گفته دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، باید ابتدا بازار داخلی را به حد مطمئن برسانیم، چون این مسئله بر صادرات تاثیرگذار است. در اینکه در زمینه تولید و صادرات توانمندی‌هایی داریم، شکی نیست: «ما در نمایشگاه‌های ترکیه، روسیه و... شرکت می‌کنیم. فرصت‌های خوبی وجود دارد، امیدواریم از این فرصت‌ها بهترین بهره را ببریم.»