گروه سیاسی| با انتشار بیانیه مجمع همکاری اعراب و روسیه و گنجاندن بندی با عنوان حل اختلاف ایران و امارات از راه مذاکره و توافق دوطرفه یا ارجاع به دیوان بین‌المللی، واکنش‌های گسترده‌ای در داخل کشور از سوی مقامات، رسانه‌ها و کاربران عادی در فضای مجازی به راه افتاد. وزیر خارجه در تماس با لاوروف، وی را وادار به توضیح و رفع بدبینی ایران کرد و علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر انقلاب، با انتقاد از رویکرد روسیه، تلویحا این کشور را مسبب تضعیف احتمالی روابط ایران و روس‌ها خواند. حدود ۵ماه قبل نیز روسیه در بیانیه‌ای مشترک با شورای همکاری خلیج‌فارس موضع مشابهی درباره جزایر سه‌گانه عنوان و از درخواست امارات در این رابطه پشتیبانی کرده‌بود. در مقطع پیشین وزارت امور خارجه با احضار سفیر روسیه در تهران، مراتب اعتراض خود را شدیدا به وی ابلاغ کرد. پس از آن نیز دکتر کمال خرازی، رئیس شورای روابط خارجی و مشاور رهبر انقلاب، در دیدار با سفیر ژاپن در تهران، از ضرورت توافق این کشور و روسیه بر سر جزایر مورد مناقشه در اقیانوس آرام سخن گفت تا پیامی مقتدرانه به مسکو ابلاغ کند و نشان دهد جمهوری اسلامی بر سر اینگونه مسائل با هیچ کشوری تعارف ندارد.
بیانیه تازه روسیه و اعراب نیز از حیث کلی تفاوت چندانی با بیانه پیشین ندارد. هر چند از لحاظ حقوقی نکته تازه‌ای در آن به چشم می‌خورد. مهدی خراتیان، مدیر اندیشکده «احیای سیاست»، در صفحه توییتر خود در این ‌باره نوشته‌است: «درحالی‌که مسکو تلاش کرده با آوردن عبارت «If mutually agreed by the parties» از زهر سیاسی ارجاع پرونده جزایر ایرانی به ICJ بکاهد، اما باز شدن فصلی مجزا تحت عنوان «تنب بزرگ، کوچک و ابوموسی» در بیانیه مشترک به موازات فصول دیگر امری بسیار منفی است.»
هر چند این مسئله تفاوتی در موضع قاطع جمهوری اسلامی بر سر مسئله تمامیت ارضی خود ایجاد نخواهد کرد، اما ممکن است در فضای بین‌الملل، صرفا حقانیتی مختصر برای امارات جهت طرح شکایت و پیگیری در دادگاه‌های بین‌المللی ایجاد کند.
نکته مهم و اصل ثابت و لایتغیر در مسئله جزایر سه‌گانه، اقتدار و قاطعیت جمهوری اسلامی بر سر مسئله تمامیت ارضی است که با حمایت و پشتیبانی هیچ قدرت جهانی از ادعاهای امارات و اعراب حاشیه خلیج‌فارس نیز تغییری در آن حاصل نخواهد شد. اما رویکرد روسیه در ورود به این ماجرا به این نحو را می‌توان در چارچوب سیاست قدیمی روس‌ها ارزیابی کرد. روس‌ها همواره با کارت کشورهای مختلف برای امتیازگیری از رقبای آنان بازی کرده، تا منافع خود را تامین کنند. چنین رویکردی از سوی کشورهای غربی و دیگر اعضای شورای امنیت نیز نمونه‌های مشابهی دارد، اما تفاوت رویکرد آنان با رویکرد روسیه، از جهت روابط نزدیک و قرابت بیشتر روس‌ها با ایران، قابل توجه است. آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان برخلاف روس‌ها و چینی‌ها، ادعای دوستی و اتحاد اساسی با ایران نداشته و همواره رویکرد‌های تندی نسبت به ایران داشته‌اند. اما روس‌ها و چینی‌ها در سال‌های اخیر موازی با گسترش و تعمیق روابط با ایران، گهگاه چنین مواضعی نیز اتخاذ کرده‌اند.