جدیدترین آرایش انتخاباتی جریانهای سیاسی
محسن فرامرزی/ به گزارش روزنامه «شهروند» در آستانه برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بهتدریج آرایش جریانهای سیاسی در حال شکلگیری است، البته هنوز خبری از برنامهها و وعدههای انتخاباتی نیست و مشخص نیست مردم باید به چه برنامههایی رأی بدهند. در میان اصولگرایان، ائتلافهای مختلفی شکل گرفته است. شورای ائتلاف، شورای وحدت، مبنا، شریان، جبهه پایداری و جماران بخشی از این تشکلها هستند، از سویی اصلاحطلبان هم دچار تشتت هستند. جبهه اصلاحات به عنوان مرجع تصمیمگیری در این جریان ضمن اعتراض به چگونگی بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات، فعلا بنایی برای اتخاذ تصمیم ندارد، اما احزاب اصلاحطلب هرکدام دیدگاههای متفاوتی به چگونگی حضور در انتخابات دارند و برخی به دنبال تهیه لیستهای خود بوده و برخی دیگر چنین قصدی ندارند. آنها اعلام کردهاند که مهمترین چالشی که با آن مواجه هستند، تعداد کم افرادی است که از سوی این جریان در انتخابات شرکت کرده و تایید صلاحیت شدهاند. جریان اعتدال حامی حسن روحانی هم معتقد به حضور در انتخابات بوده و در حال آمادهکردن لیست انتخاباتی خود است. طبق گفته اطرافیان علی لاریجانی، او در حال برنامهریزی برای سازماندهی نمایندگان ادوار مجلس برای حضور در انتخابات است.
وحدت با چاشنی انتقاد
شورای وحدت اصولگرایان اکنون بهصورت جدی وارد انتخابات مجلس شده است. گفته شده که شورای وحدت به دنبال احیای نقش جامعه روحانیت مبارز در میان اصولگرایان است. تاکنون ساختارهای استانی شورای وحدت مشخص و شاخصهای نامزدهای مدنظر این شورا هم تعیین شده است. شورای وحدت اعلام کرده است که در لیست خود برای تهران هفت سهمیه برای زنان و ۱۰ سهمیه برای جوانان در نظر خواهد گرفت. محمدرضا باهنر چهره شاخص شورای وحدت است که احتمال قرار گرفتن او به عنوان سرلیست زیاد است.
ائتلافی برای حفظ داشتهها
شورای ائتلاف اصولگرایان یکی دیگر از تشکلهای اصولگرایی است که از دل جبهه نیروهای انقلاب اسلامی (جمنا) متولد شد. در حال حاضر غلامعلی حدادعادل، رضا داوری، عبدالحسین روحالامینی، فاطمه قاسمپور، سیدعلی ریاض، نورالدین قدیمی، مهدی چمران، پرویز سروری، مهدی محمدی، مهدی اقراریان و سیدمحمد آقامیری اعضای کمیته تدوین سند انتخاباتی شورای ائتلاف هستند. اکنون هم فرآیند بررسی سوابق کاندیداها در این شورا آغاز شده است و طبق گفته امیرابراهیم رسولی، سخنگوی شورای ائتلاف نیروهای انقلاب، «بیش از ۷هزار نامزد بهصورت الکترونیکی و قریب به هزار کاندیدا بهصورت حضوری در سامانه این تشکل سیاسی اصولگرا برای حضور در فهرستهای انتخاباتی مجلس ثبتنام کردهاند.»
مجمع بیداری نیروهای انقلاب
مجمع بیداری نیروهای انقلاب (مبنا) هم تشکلی نزدیک به قالیباف معرفی شده است. مبنا همایشی را در روز چهارم آبانماه با حضور چهرههایی از جمله محمدباقر قالیباف، غلامعلی حدادعادل و محسن رضایی در حرم امام خمینی(ره) برگزار کرد. در این همایش بر مشارکت در انتخابات، دعوت به همگرایی و کارآمدی و تشکیل مجلسی انقلابی تاکید شد. قالیباف در این همایش گفت که باید سهمخواهی را حرام بدانیم. برگزاری این همایش انتقاداتی را هم ایجاد کرد، چراکه اعضای شورای وحدت در این همایش
غایب بودند.
اصرار پایداری بر اصل انتخاب اصلح
جبهه پایداری از دیگر احزاب اصولگراست که وزن و جایگاهی قابل توجه در این جریان دارد. ریاست جبهه پایداری بر عهده صادق محصولی است.
دبیرکل جبهه پایداری درباره برنامههای این جبهه در انتخابات پیشرو تاکید کرده است: «برنامهها و اصول جبهه در انتخابات پیشرو مانند سایر انتخابات مشخص و معین است. ما هیچگونه رجحان و اولویتی برای اعضای پایداری جهت حضور در لیست نداریم و هر کسی که پای نظام و ارزشها بایستد جزء جبهه پایداری به حساب میآوریم ولو اینکه عضو جبهه پایداری نباشد. البته ما هیچ زمان از لیست واحد فراری نیستیم و میگوییم باید این گامهای چهارگانه را برای رسیدن به یک لیست مشترک طی کنیم.» جبهه پایداری همچنان بر کلیدواژه خود برای انتخابات یعنی «انتخاب اصلح» تاکید دارد و به نظر میرسد همین کلیدواژه میتواند کار لیست واحد اصولگرایی را سخت کند.
شریان، رزما و ...
در جریان اصولگرا تشکلهای دیگری از جمله شبکه یاران انقلاب اسلامی (شریان) با دبیرکلی ابوالقاسم جراره و محوریت حمید رسایی فعال هستند. به نظر میرسد شریان که گفته میشود از جبهه پایداری منشعب شده است، منتقد جدی قالیباف خواهد بود. رسایی اخیرا انتقادهای تندی به قالیباف مخصوصا برای برگزاری نشست مبنا و مدیریت مجلس یازدهم داشته است. اخیرا هم جمعیت رزمنده مدافع انقلاب اسلامی (رزما) به ریاست حسین اللهکرم اعلام موجویت کرده است، هرچند هنوز موضع رزما درباره انتخابات خیلی روشن نیست. اللهکرم در جلسه اعلام موجودیت رزما تاکید کرد: «ما قصد داریم هزاران نیروی رزمنده دوران دفاع مقدس، ارزشی و انقلابی را به صحنه سیاسی بیاوریم تا نقش و تاثیرگذاری خود را مانند دوران دفاع مقدس نشان دهند. امروز جنگ ما، کنار گذاشتن کهنسالان سیاسی 40سال گذشته و آوردن جوانان به صحنه براساس بیانیه گام دوم انقلاب است.»
در آرزوی وحدت
در جمع اصولگرایان، شورای ائتلاف و شورای وحدت دو جریان اصلی محسوب میشوند که هر دو بر لزوم وحدت در این جریان تاکید دارند، اما در عمل تاکنون وحدت نمود بیرونی نداشته و این دو جریان بهصورت مستقل در حال فعالیت انتخاباتی هستند. به نظر میرسد در صورت عدمفعالیت جدی اصلاحطلبان، اصولگرایان خیلی بر لزوم تهیه لیست واحد اصرار نداشته باشند و این انتخابات برای آنها بیشتر حکم وزنکِشی در جریان خود را داشته باشد، البته به شرطی که جریان اعتدال حامی حسن روحانی نتواند این جریان را به چالش بکشاند.
عزم اعتدالگرایان برای بازگشت
جریان اعتدال که منتسب به دولت یازدهم و دوازدهم است نیز بهصورت جدی وارد انتخابات مجلس شورای اسلامی شده است. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس دولت یازدهم و دوازدهم، در مقطع ثبتنام انتخابات گفته بود که «سیاست ما بر این بود که افراد را تشویق به ثبتنام کنیم، چون نمیدانستیم تا ۶ ماه بعد چه اتفاقی میافتد. دبیرکل حزب، آقای نوبخت اسم نوشتند، تعدادی از دبیران استانی، تعدادی از اعضای شورای مرکزی و تعدادی از اعضای دفتر سیاسی در تهران ثبتنام کردند. در استانها هم طبق خبرهایی که به ما رسیده، ثبتنام انجام شده، ولی منتظر هستیم ببینیم نتیجه چه پیش میآید. از اعضای دولت قبل هم تعدادی مثل آقایان علوی، جمشید انصاری و چند نفر از استانداران ثبتنام کردند.»
او درباره نظر روحانی درمورد ثبتنام اعضای دولت اعتدال و امید در انتخابات تصریح کرد: «من در جلسهای که بودم از آقای روحانی مشورت خواستند و ایشان گفتند کسانی که علاقهمند و آماده هستند، نظرم مثبت است که ثبتنام کنند. به همین جهت نظر ایشان به استانداران هم گفته شده و تعدادی از آنها هم ثبتنام کردند.»
فعلا تا این مرحله از بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات، ۱۰ نفر از اعضای شورای مرکزی اعتدال و توسعه در تهران تایید صلاحیت شدهاند. به نظر میرسد شاید حزب اعتدال و توسعه که مهمترین حامی حسن روحانی محسوب میشود، به دنبال ائتلاف با سایر نیروهای همسو باشد.
به صف شدن نمایندگان ادوار
علی لاریجانی که پس از ردصلاحیت در انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۴۰۰، اصطلاح جدیدی تحت عنوان «خالصسازان» را وارد ادبیات سیاسی کشور کرد و مخالفان خود را خالصسازان نامید، به دنبال ساماندهی نمایندگان ادوار برای انتخابات مجلس است. او در انتخابات شرکت نکرده، اما به دنبال نقشآفرینی در انتخابات است.
بهروز نعمتی از چهرههای سیاسی نزدیک به لاریجانی درباره نقش او در انتخابات پیشرو گفته است: «حتما یک لیست معتدل بیرون خواهد آمد که حالا ممکن است از اصولگرایان معتدل باشد یا احزاب اعتدالگرا. لذا مجموعههای سیاسی حتما جلسات انتخاباتی با هم دارند و دوستانی هم که همفکر آقای لاریجانی هستند، با ایشان جلساتی دارند... قطعا آقای لاریجانی در انتخابات اسفندماه نقشآفرینی خواهد کرد.» با این اوصاف ارائه یک لیست انتخاباتی از سوی نمایندگان ادوار مجلس که مورد حمایت لاریجانی باشد، دور از انتظار نیست.
اصلاحات در بلاتکلیفی
رویکرد اصلاحطلبان نسبت به انتخابات متفاوت است. جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات، درباره فعالیت انتخاباتی جبهه اصلاحات بیان کرده بود که «هنوز تصمیمی درخصوص انتخابات در این جبهه گرفته نشده است.» جبهه اصلاحات در انتخابات دوره گذشته مجلس هم از ارائه لیست انتخاباتی خودداری و تصمیم در این زمینه را به خود احزاب واگذار کرد.
در میان اصلاحطلبان گرایشهای مختلفی نسبت به حضور در انتخابات وجود دارد. برخی احزاب تمایلی به حضور تشکیلاتی در انتخابات ندارند و برخی احزاب معتقدند که باید در انتخابات حضور یافت، حتی اگر احتمال موفقیت کم باشد.
حزب کارگزاران سازندگی از جمله احزابی است که اعتقاد به مشارکت در انتخابات دارد. محسن هاشمی، رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران، درباره لیست انتخاباتی حزب متبوع خود گفت: «منتظر تایید صلاحیتها از طرف شورای نگهبان هستیم. آن وقت تصمیم میگیریم که میتوانیم لیستی ببندیم یا خیر.»
از سویی حزب اتحاد ملت منتقد جدی نحوه برگزاری انتخابات است. در جلسه دفتر سیاسی این حزب در مقطع اعلام اولیه بررسی صلاحیت داوطلبان در هیأتهای اجرایی اعلام شد که «موضوع روند جاری در انتخابات و اعلام نتیجه بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخابات مجلس شورای اسلامی توسط هیأتهای اجرایی مورد بحث و گفتوگو قرار گرفت. با تاکید بر اینکه علاوه بر روندهای قبلی، نتیجه اعلامشده نیز نشان داد همچنان هیچ ارادهای برای برگزاری یک انتخابات رقابتی با مشارکت قابل قبول شهروندان وجود ندارد. همانطور که پیشتر و همزمان با ابلاغ قانون جدید انتخابات گفته شده بود، این قانون لوازم خودتحریمی در انتخابات مجلس دوازدهم را کامل کرد و در این شرایط نمیتوان از جریانهای سیاسی منتقد وضع موجود انتظار فعالیت انتخاباتی داشت.»
همچنین علیرضا خامسیان از چهرههای سیاسی و رسانهای نزدیک به عارف درباره رویکرد انتخاباتی عارف گفته است که «او نخبگان، استانداران ادوار و جوانان را به حضور در انتخابات تشویق کرده است، اما منتقد رویکرد دستگاههای اجرایی و نظارتی انتخابات است.»
خامسیان با تایید دیدار عارف با استانداران ادوار اعلام کرده که «او استانداران ادوار را به حضور در انتخابات تشویق کرده است.» او درباره احتمال ارائه لیست از سوی عارف گفت: «این مسئله قابل پیشبینی نیست، باید ببینیم جریان اصلاحات به سمت ارائه لیست میرود یا نه و آیا اصلا کاندیدایی باقی میماند که لیست بسته شود یا نه؟» محمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مبارز، نیز با اشاره به برگزاری جلسه اواخر مهرماه این مجمع نوشت: «در جلسه بحثهای خوبی شد. خانم آذر منصوری، رئیس این جبهه، از کارهایی که کردهاند، حرف زد. نکته قابل توجه این بود که در مورد انتخابات قرار نیست زود تصمیمشان را اعلام کنند. واقعا چه عجلهای؟... اما اتفاقات سال گذشته نشان داد که براندازان هم نمیتوانند موفق شوند. از سوی دیگر نمیشود در برابر رفتار حکومت هم که در بسیاری از موارد سیاستها و رفتار غلطی دارد، ساکت بود. دو طرف نمیگذارند اصلاح امور محور باشد. میانهترین جریان و واقعبینترین آن باز هم عملا اصلاحات است. اما اصلاحطلبها نه بر حاکمیت اثر دارند و نه بین مردم سخنانشان شنیده میشود.»
در جمعبندی باید اشاره کرد که جبهه اصلاحات هم هنوز تصمیمی مشخص برای نحوه حضور در انتخابات نگرفته است. شاید پس از اعلام نتیجه بررسی صلاحیتها، تکلیف این جریان مشخص شود.