صرفه‌جویی یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار با امضای ۱۳۰ قرارداد بومی‌سازی تجهیزات راهبردی

جوان آنلاین: طی یک‌سال اخیر، بیش از ۱۳۰ قرارداد جدید برای بومی‌سازی تجهیزات راهبردی به امضا رسیده است که حدود ۴/۱ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی و کاهش ارزبری خواهد داشت. برای کشور ایران که درگیر کسری تراز تجاری در بخش صنعتی است و عمده واردات صنایع نیز ماشین‌آلات و تجهیزات است، بومی‌سازی تجهیزات راهبردی راهکاری مهم برای جبران کسری تراز تجاری است؛ بومی‌سازی تجهیزات راهبردی در صنایع یک کشور از طریق مکانیسم تولید بار اول مزایای قابل توجهی از جمله کاهش اتکای صنایع به نرخ ارز، کاهش نوسانات نرخ ارز، ارتقای تولید داخلی و پتانسیل رشد صادرات را در بردارد.

یکی از مزیت‌های اولیه بومی‌سازی تجهیزات راهبردی، کاهش وابستگی صنایع به کشور‌های خارجی برای نیاز‌های تجهیزاتی آنهاست. با تولید ماشین‌آلات و تجهیزات ضروری در داخل، اتکا به واردات کاهش و در نتیجه تقاضا برای ارز کاهش می‌یابد. این کاهش تقاضا به تثبیت نرخ ارز کمک می‌کند و تأثیر نوسانات نرخ ارز بر صنایع را کاهش می‌دهد. نرخ‌های ارز باثبات محیطی مطلوب را برای کسب‌وکار‌ها فراهم می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد سرمایه‌گذاری‌ها را برنامه‌ریزی کنند، هزینه‌ها را مدیریت و رشد بلندمدت را به‌طور مؤثرتری پیش‌بینی کنند. ارتقای تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات
بومی‌سازی تجهیزات راهبردی نه تنها در جهت رفع نیاز‌های تولید داخلی است، بلکه وابستگی به کشور‌های خارجی را نیز کاهش می‌دهد. با تولید ماشین‌آلات و تجهیزات کلیدی در داخل، صنایع کمتر به واردات وابسته می‌شوند و در نتیجه خودکفایی ملی را افزایش می‌دهند و آسیب‌پذیری را در برابر پویایی بازار بین‌المللی و ریسک‌های ژئوپلتیکی کاهش می‌دهند. این استقلال ثبات اقتصادی را تقویت می‌کند، امنیت ملی را تقویت و زیربنای توسعه صنعتی پایدار را فراهم می‌کند. صرفه‌جویی در منابع ارزی و کاهش کسری تراز تجاری


بومی‌سازی تجهیزات راهبردی علاوه بر کاهش وابستگی به واردات، موجب صرفه‌جویی قابل توجهی در ارز می‌شود. صنایع با جایگزینی واردات با تجهیزات تولید داخل، ذخایر ارزی ارزنده‌ای را ذخیره می‌کنند. این پس‌انداز می‌تواند برای رفع کسری تراز تجاری، سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌های اقتصاد یا تخصیص به پروژه‌های توسعه استراتژیک ملی مورد استفاده قرار گیرد. کاهش کسری تراز تجاری در بخش صنعتی به ثبات کلی اقتصادی کمک می‌کند و توانایی کشور را برای مدیریت مؤثر روابط تجاری بین‌المللی خود افزایش می‌دهد. گسترش پتانسیل صادرات و ایجاد بازار‌های جدید
بومی‌سازی تجهیزات راهبردی نه تنها نیاز داخلی را تأمین می‌کند، بلکه فرصت‌هایی را برای صادرات این محصولات بومی فراهم می‌کند. با کسب فناوری بومی‌سازی و تخصص، صنایع می‌توانند تجهیزات باکیفیت و مطابق با استاندارد‌های بین‌المللی تولید کنند. این باعث می‌شود که آن‌ها به بازار‌های جهانی دست یابند و فرصت‌های صادراتی جدیدی ایجاد کنند. صادرات تجهیزات بومی‌سازی نه تنها باعث ایجاد درآمد ارزی می‌شود، بلکه شهرت کشور را به عنوان یک بازیگر قابل اعتماد و رقابتی در بازار بین‌المللی افزایش می‌دهد. این تنوع محصولات صادراتی به ایجاد یک سبد تجاری متعادل‌تر و پایدار کمک می‌کند. توسعه زنجیره ارزش و تحول اقتصادی
بومی‌سازی تجهیزات و فرآیند تولید صنعتی نقش مهمی در تغییر پارادایم اقتصادی از صادرات موادخام به تولید با ارزش افزوده دارد. با تولید تجهیزات استراتژیک صنعتی در داخل، ایران می‌تواند از خام‌فروشی ساده و محصولات اولیه با ارزش پایین فاصله بگیرد. در عوض می‌تواند بر توسعه زنجیره ارزش قوی، ترویج انتقال فناوری و تولید کالا‌هایی با ارزش و رقابت بالاتر تمرکز کند. این تغییر پتانسیل اقتصادی را باز و نوآوری را تقویت می‌کند و ایران را به عنوان یک اقتصاد در حال ظهور با طیف متنوعی از محصولات صنعتی قرار می‌دهد. بومی‌سازی تجهیزات راهبردی از طریق مکانیسم تولید بار اول، مزایای بی‌شماری را برای صنایع ایران و کل اقتصاد کشور به همراه دارد. صنایع با کاهش وابستگی به واردات، تثبیت نرخ ارز و ایجاد پس‌انداز ارزی می‌توانند رقابت‌پذیری خود را تقویت کنند، خودکفایی ملی را افزایش دهند و کسری تراز تجاری را برطرف کنند. علاوه بر این، تلاش‌های بومی‌سازی فرصت‌هایی برای رشد صادرات ایجاد می‌کند و به ایران اجازه می‌دهد تا به بازار‌های جدید دست یابد و سبد صادراتی خود را متنوع کنند. در نهایت، بومی‌سازی تجهیزات استراتژیک به دگرگونی اقتصادی، توسعه زنجیره ارزش و ایجاد یک بخش صنعتی انعطاف‌پذیرتر و پررونق کمک می‌کند. جلوگیری از خروج ارز از کشور با حمایت از تولید بار اول
محمدرضا مبلغی عضو مجمع نمایندگان لرستان با اشاره به رفع مشکلات خرید محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان و اقدامات معاون علمی و فناروی رئیس‌جمهور با ایجاد کار گروه «تولید بار اول» در راستای ترک تشریفات مزاحم در این بخش به «جوان» می‌گوید: «ایجاد کارگروه تولید بار اول در راستای ترک تشریفات و مناقصات طولانی‌مدت موجب می‌شود تا مسیر حرکت شرکت‌های دانش‌بنیان هموار شود. حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان مانع از خروج ارز از کشور خواهد شد، بسیار ارزشمند بوده و می‌تواند برای کشور ثروت‌اندوزی داشته باشد.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند برای کشور ارزش افزوده داشته باشد، می‌افزاید: «حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان کمک به اقتصادی داخلی کشور است و می‌تواند ساختار‌های اقتصادی کشور را سرپا نگه دارد. حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان موجب رشد اقتصادی خواهد شد، این حمایت همچنین می‌تواند باعث افزایش تولیدات شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور شود.»
عضو مجمع نمایندگان لرستان تأکید می‌کند: «هرگونه تلاش در قالب سازوکار «تولید بار اول» آن هم با هدف ترک تشریفات در زمینه خرید محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند باعث رشد تولیدات این شرکت‌ها شده و به نوعی خنثی‌کردن تحریم‌ها را میسر کرده و مانع از خروج ارز از کشور شود.» استفاده صنعت از محصولات تولید بار اول شرکت‌های دانش‌بنیان
رمضانعلی سنگدوینی عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به رفع مشکلات خرید محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان و اقدامات معاون علمی و فناروی رئیس‌جمهور با ایجاد کار گروه «تولید بار اول» در راستای ترک تشریفات مزاحم در این بخش به «جوان» می‌گوید: «رویکرد «تولید بار اول» در راستای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار حائز اهمیت است و قوانینی مانند قانون جهش تولید دانش‌بنیان ما را به این سمتی سوق می‌دهد که بتوانیم از تولیدات داخلی شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور استفاده کنیم.»
سنگدوینی با بیان اینکه معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور باید پای کار حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بایستد، می‌افزاید: «این معاونت باید در قالب پیشنهادی به دولت تأکید کند شرکت‌هایی که تولیداتشان امتحان لازم را پس داده و قابل استفاده در صنایع و بخش دولتی هستند، از طریق ترک تشریفات محصولات خود را به فروش برسانند. مطمئناً دستگاه‌های نظارتی در این بخش پای کار خواهند آمد و این اقدامات را مدنظر قرار خواهند داد.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی در رابطه با کاهش کسری تراز تجاری کشور به کمک تولید بار اول تصریح می‌کند: «یکی از مزیت‌های مهم بومی‌سازی تجهیزات راهبردی صنایع کشور به کمک سازوکار تولید بار اول، کاهش ارزبری صنایع است. از طرف دیگر علاوه بر رفع نیاز تولید داخل و کاهش وابستگی به خارجی و همچنین کاهش ارزبری صنایع و صرفه‌جویی ارزی، به دلیل دستیابی به تکنولوژی بومی‌سازی، امکان صادرات و بازارسازی جدید برای تجهیزات بومی‌سازی شده وجود دارد که از این طریق موجب افزایش درآمد‌های ارزی نیز خواهد شد. به این ترتیب تولید بار اول تجهیزات راهبردی صنعتی به حل مشکل کسری تراز تجاری کشور کمک خواهد کرد.»
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: «همچنین دستگاه یا شرکت دولتی که از محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده و از خروج ارز جلوگیری می‌کند، باید مورد حمایت قرار گیرد.»
سنگدوینی با بیان اینکه قوانین بر استفاده از محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان تأکید داشته است، بیان می‌کند: «استفاده از محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان و استفاده از آن‌ها با در نظر گرفتن ترک مناقصات و تشریفات مزاحم می‌تواند از خروج ارز از کشور جلوگیری کند.»
وی با بیان اینکه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند موجب رونق اشتغالزایی در کشور شود، می‌گوید: «این امر همچنین می‌تواند از خروج نخبگان از کشور جلوگیری کرده و انگیزه لازم را به این قشر تزریق کند. بنابراین رویکرد «تولید بار اول» می‌تواند به تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کرده و باعث خنثی کردن تحریم‌ها شود.» شکسته شدن تحریم‌ها و کنترل کسری تجاری کشور
علیرضا سلیمی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به رفع مشکلات خرید محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان و اقدامات معاون علمی و فناروی رئیس‌جمهور با ایجاد کار گروه «تولید بار اول» در راستای ترک تشریفات مزاحم در این بخش به «جوان» می‌گوید: «قوانین درباره تولیدات داخلی بر این موضوع تأکید دارد مادامی که محصولی در داخل کشور تولید می‌شود نباید از خارج وارد شود.»
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به اهمیت کنترل کسری تجاری کشور و کمک تولید بار اول به این موضوع می‌افزاید: «بومی‌سازی تجهیزات راهبردی می‌تواند فرصت‌هایی را برای رشد و توسعه شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان کشور فراهم کند. شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان کشور می‌توانند در زنجیره تأمین تولید تجهیزات بومی‌سازی شده، تأمین مواداولیه قطعات یا ارائه خدمات تخصصی شرکت کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «بومی‌سازی تجهیزات راهبردی از طریق تولید بار اول طیف وسیعی از مزایا را ارائه می‌دهد؛ از جمله نرخ ارز ثابت، ایجاد شغل، توسعه مهارت و انتقال فناوری. تولید داخلی را ارتقا و وابستگی به واردات را کاهش می‌دهد و به رشد اقتصادی پایدار کمک می‌کند. کشور ما با استفاده از تجهیزات بومی‌سازی شده برای فرصت‌های صادراتی و حمایت از صنایع جانبی می‌تواند بخش صنعتی خود را تقویت کند، رقابت‌پذیری را افزایش دهد و به کنترل کسری تجاری و ارزی بخش صنعتی و همچنین رشد اقتصادی بلندمدت دست یابد.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه متأسفانه برخی قوانین مربوط به تولیدات داخلی را دور می‌زنند، می‌گوید: «اقدام معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور در زمینه ایجاد کارگروه تولید بار اول با هدف ترک تشریفات و ترک مناقصات فروش محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان اقدام مناسبی است. البته این موضوع حائز شرط و شروطی است. این معاونت در صورت حمایت از شرکت‌ها در قالب «تولید بار اول» باید اطلاعات بازار را در اختیار این شرکت‌ها قرار دهد تا این شرکت‌ها ابعاد بازار داخلی را به درستی شناسایی کنند. حمایت از تولید محصولات دانش‌بنیان می‌تواند باعث شکسته‌شدن تحریم‌ها شود و باید از این بخش حمایت شود.»
جمع‌بندی
به‌نظر می‌رسد بومی‌سازی تجهیزات و فرآیند تولیدات صنعتی، موجب خواهد شد که ایران به سمت جلوگیری از خام‎فروشی، توسعه زنجیره ارزش و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا برود و از یک کشور با صادرات محصولات خام و اولیه با ارزش پایین، به یک اقتصاد نوظهور با تنوعی در تولیدات صنعتی حرکت کند.