پشت پرده هیاهوی نان
مشاور وزیر اقتصاد با تایید تعیین میزان مصرف متعارف نان توسط سامانه هوشمند در پهنه کشوری گفت: «برخی هیاهوهای اخیر از طرف معدود نانواییهایی است که تخلف میکنند و فروش نامتعارف دارند که سهمیه آرد آنها کم شده است.»
محمد جلال، مشاور وزیر اقتصاد، درباره حواشی که اخیرا در حوزه فروش نان و اعتراض برخی نانواییها ایجاد شد، اظهار کرد: «طرح هوشمندسازی فروش نان، یک زیرساخت برای شفافسازی زنجیره آرد و نان در کشور است. ما یک حلقه مفقوده در سالیان گذشته در کشور داشتیم که هیچ دادهای ناظر به اطلاعات مرتبط با تبدیل آرد به نان در کشور وجود نداشت. امروز ما این اطلاعات را در اختیار داریم و حدود 20 ماه است که از استقرار این سامانه در کشور میگذرد.»
او افزود: «در این فرآیند جزء اصول طراحی این است که ما مسئله یا ایدهای درخصوص آزادسازی قیمت نان نداریم، نکته دوم هم این است که هیچ ایدهای درخصوص سهمیهبندی یا محدودهگذاری برای مصرف نان مردم هم نداریم، اما منطق خاصی بوده بعد از استقرار کارتخوانهای هوشمند از انتهای سال گذشته و اوایل امسال مبنی بر اینکه در فرآیند اختصاص آرد یارانهای به نانوایان، سهم هزینهای آرد یارانهای نزدیک به 95درصد بهعهده دولت است و صرفا نانوایان 5درصد از هزینه تمامشده آرد را میپردازند. آرد یک کالایی است که حجم یارانه در آن بالاست و دولت مبتنی بر این زیرساخت تصمیم داشت که انحرافات مصارف آن را کاهش بدهد.»مشاور وزیر اقتصاد گفت: «نظام تخصیص آرد یارانهای به نانوایان در سالیان گذشته یک عدد مشخص بوده است و در تعبیر نانوایان هم بعضا کلمه سهمیه استفاده میشود، به همین دلیل میگویند که «سهمیه نانوایی ما کم شده است»، یعنی این نگاه را دارند که «این سهم، یک سهم ثابتی است فارغ از اینکه من چه عملکردی داشته باشم».»
جلال تصریح کرد: «با استقرار سامانه هوشمندسازی این الگو تغییر کرده است. بعد از طرح هوشمندسازی ما ادبیاتی تحت عنوان «سهمیه نانوا» نداریم، «اجازه خرید آرد یارانهای» داریم که در سامانه یکپارچه کشوری همه نانوایان هر 10 روز یک بار یا 15 روز یک بار ـ بسته به استانی که در آن استقرار دارند ـ خرید دارند و انجام میدهند و هیچ مشکلی هم ندارد و فرآیند پایداری هم دارد.»
او ادامه داد: «عملکرد نانوایان در کارتخوانهای هوشمند توسط یک ماشین پردازش داده و یک هوش مصنوعی پردازش میشود، از این بابت که صحت و سقم این تراکنشها از نظر آن ماشین پردازش داده صحتسنجی بشود، به عنوان مثال اگر تراکنشی در نیمهشب زده بشود، در منطقهای که هیچکس خرید ندارد و تراکنشها مکررا با یک کارت در فاصله زمانی کوتاه ثبت بشود یا مبالغ غیرمتعارفی از فروش نان یا هر چیزی شبیه این ثبت بشود، چون ما سقف محدودیتی برای عرضه به مردم نداریم، این نظامهای پردازشی را داخل سامانه آوردیم. اغلب نانوایان اینگونه رفتار میکنند که عرضه نان را بهشکل عادی به مردم انجام میدهند، این پردازشها صرفا برای شناخت افرادی است که احیانا انگیزه تقلب یا تخلف دارند، بعد از پردازش، آن تراکنشهایی که از نظر سامانه پذیرفته شده است، به معادل آرد تبدیل میشود و برای دوره آتی اختصاص پیدا میکند.»
مشاور وزیر اقتصاد گفت: «برخی از نانوایان به هر دلیلی ممکن است بخواهند انگیزهای داشته باشند که تراکنشهای غیرواقعی و نامتعارفی ثبت کنند، با این انگیزه که شاید آرد بیشتری به آنها اختصاص پیدا بکند. سامانه این تراکنشها را پردازش کرده و غیرواقعی یا واقعیبودن آنها را محاسبه میکند و مبتنی بر آن آرد اختصاص مییابد.»
جلال افزود: «متاسفانه این خبرها که بعضا روی این موضوع نقل میشود و صحت ندارد، از این جهت است که برخی افراد علاقهمند هستند تراکنشهای غیرواقعی مبالغ بالا ثبت بکنند و سامانه هم بدون هیچگونه پردازشی معادل آن را تخصیص بدهد، روزی 12میلیون تراکنش خرید نان در کشور مدیریت میشود و انتقاد افراد معدود را باید با این عدد بزرگ مقایسه کرد.»
او با بیان اینکه «ما در لحظه تراکنش هیچ محدودیتی در تعداد فروش نان نداریم»، اضافه کرد: «اما قاعده برای نانوایان شفاف شده است و عرضه عمومی نان به مردم باید در حد عرف مصارف خانوار آن منطقه باشد، چهار قرص نان هم تعبیر بسیار نادقیقی است، در نان لواش که نان سبکی است، عرف مناطق عددهای بسیار بالاتری است، ولی در موضوع نان سنگک که نان بزرگتر و حجیم و وزینتری است، تعدادش پایینتر است.»
درخواست روزانه 10 کیسه آرد برای نانوایی شهرهای بزرگ
در همین حال، دبیرکل اتاق اصناف ایران گفت: «در شهرهای بزرگ هر نانوایی لواشی نیاز دارد که بهطور روزانه ۱۰ کیسه آرد را نان کند، در غیر این صورت، کسبوکار او توجیه اقتصادی ندارد.»\به گزارش پایگاه اطلاعرسانی اتاق اصناف ایران، محمود بنانژاد، دبیرکل اتاق اصناف ایران، درخصوص سامانه نانینو بیان کرد: «نانوایان ابهامات و مشکلاتی با سامانه نانینو دارند که از سوی اتاق اصناف ایران، برای رفع این موارد اقدام کردهایم.»او خاطرنشان کرد: «اگرچه با هوشمندسازی و درنهایت توزیع عادلانه آرد موافق هستیم، اما نانوایان که قشر زحمتکش جامعه هستند، مشکلات زیادی با سامانه نانینو پیدا کردهاند و برای رفع آنها و کارایی بهتر باید از نظرات ذینفعان استفاده کرد.»