[ شهروند ]  نخستین اولویت وزارت علوم در دولت سیزدهم مرجعیت و دیپلماسی علمی در کشور بود که در این راستا وزارت علوم تلاش کرد تا استادان و دانشگاه‌های کشور به مرجع علمی تبدیل شوند و تعاملات علمی با دنیا و کشورهای همسایه افزایش یابد. بر این اساس وزارت علوم برای افزایش رویت‌پذیری دانشمندان ایرانی با افزایش تعداد مجلات نمایه‌شده اقدامات مختلفی را صورت داد.

افزایش مجلات نمایه‌شده در پایگاه‌های بین‌المللی
معاونت پژوهش وزارت علوم برای تحقق رویت‌پذیری دانش تولیدشده توسط محققان ایرانی از طریق نمایه‌شدن مجلات علمی در پایگاه‌های نمایه‌سازی مطرح مانند اسکوپوس، وب‌آو ساینس و دوآج تلاش کرد و در نتیجه این تلاش‌ها در کل تاریخ پایگاه نمایه‌سازی اسکوپوس، ۱۰۱ نشریه ایرانی این نمایه را دریافت کردند؛ ولی پس از دولت سیزدهم، در مدت ۲ سال، ۵۰ نشریه وزارت علوم در اسکوپوس نمایه شده است.
همچنین تاکنون ۸۳۳ مجله در پایگاه دوآج/ Directory of Open Access Journals نمایه شده‌اند و ایران از جهت مقالات موجود در این پایگاه رتبه هفتم را در نشریات دسترسی آزاد دارد؛ به‌طور کلی در پایگاه دوآج، ۸۰ زبان نمایه می‌شود و زبان فارسی در دوآج رتبه نهم زبان‌ها را دارد.همچنین در این زمینه برای بهبود ارتباط با صنعت و نفوذ فناوری دانشگاه‌ها در صنایع اقداماتی صورت گرفت و در نتیجه آن قراردادهای ارتباط با صنعت اعضای هیأت علمی در سال ۱۴۰۱، به ۱۱ هزار و ۲۱۲ هزار قرارداد رسید و مبلغ کل قراردادها نیز به ۵ هزار و ۸۰۹ میلیارد تومان افزایش یافت که نسبت به سال قبل افزایش 10درصدی نشان می‌دهد.همچنین تعداد اعضای هیأت‌علمی که با صنایع قرارداد دارند اکنون 6هزار نفر است، البته باید توجه کرد بسیاری از اعضای هیأت علمی در رشته‌های علوم انسانی فعال هستند و بر همین اساس برقراری ارتباط با صنعت برای آنها ممکن نیست؛ مانند رشته‌های فلسفه، ادبیات و زبان‌های خارجی، تاریخ، باستان‌شناسی و ...
افزون بر این، وزارت علوم برای بهبود و تسهیل روند تحقیقات توسط استادان دانشگاه میزان پژوهانه (گرنت) آنها را در قالب یک آیین‌نامه جامع به شکل رسمی مصوب کرد که از سال آینده اجرایی خواهد شد. با اجرای این آیین‌نامه، اعتبار پژوهانه اعضای هیأت علمی هم افزایش پیدا می‌کند.

برگزاری دوره‌های مهارت‌افزایی
معاونت آموزشی وزارت علوم همچنین برای اجرای سند آمایش آموزش عالی بازنگری محتوای ۱۵۰۰ رشته تحصیلی را در دستور کار قرار داده و بر این اساس طی دو سال گذشته 833رشته بازنگری شده است. بازنگری محتوای دروس دوره کارشناسی همه رشته‌ها نیز تا پایان تابستان جاری تمام می‌شود.برگزاری کنگره ملی آموزش هدفمند، مهارتی و نیازمحور نیز در همین راستا، تیرماه گذشته به همت مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی صورت گرفت تا روسای دانشگاه‌ها، دغدغه‌ها و مسائل خود را پیرامون افزودن واحدهای مهارتی به واحدهای اصلی دانشگاهی مطرح کرده و برای مشکلات، راه‌حلی بیابند.البته غیرازاین واحدها به‌صورت رسمی به برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها اضافه شده است، معاونت پژوهشی وزارت علوم نیز دوره‌های مهارت‌افزایی را برگزار کرده است و براساس اطلاعات این معاونت در سال 1402به‌طور میانگین در هر دانشگاه 106دوره مهارت‌افزایی برگزار شده و بیش از 286هزار دانشجو به شکل داوطلبانه در هر دانشگاه در این دوره‌ها شرکت کرده‌اند. بنابراین در سال گذشته هر دانشگاه به‌طور متوسط 17دوره از تمام دوره‌های خود را با همکاری و مشارکت واحدهای صنعتی برگزار کرده است که روند افزایشی نسبت به سال گذشته داشته است.

فرهنگ در صدر
اولویت دیگر این وزارتخانه از ابتدا شاگردپروری و نوآوری فرهنگی و فرهنگ نوآوری بوده که در قالب فعالیت‌های معاونت فرهنگی‌اجتماعی این وزارتخانه پیگیری شده است.با شیوع کرونا و تغییر بخش عمده‌ای از فعالیت‌ها، رخوت در فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها به‌وجود آمد. با اینکه فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها به مدد فضای مجازی و روش‌های جدید تدریس در این فضا تا حد زیادی ادامه یافت، اما فعالیت‌های فرهنگی تقریبا متوقف شد.برای بهبود این وضعیت و احیای این فعالیت‌ها، وزیر علوم از ابتدای کار بر افزایش بودجه فرهنگی تأکید و خواستار تخصیص 3درصد از کل بودجه دانشگاه‌ها به امور فرهنگی شده بود.
بر همین اساس وزیر علوم، تحقیقات و فناوری فروردین 1401در ابلاغیه‌ای بر تخصیص 3‌درصد از بودجه و اصلاحیه بودجه تفصیلی دانشگاه‌ها طی ردیف جداگانه و مشخص به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی تأکید کرد.محمد سلیمانی، قائم‌مقام وزیر علوم، نیز که این دستور وزیر علوم را اسفند گذشته به دانشگاه‌ها ابلاغ کرد، از روسای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی خواست ترتیبی اتخاذ کنند تا این اعتبار با نظارت معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در زمینه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، هزینه و عملکرد آن به هیأت امنا و این معاونت ارائه شود.این امر با تلاش‌های وزارت علوم برای افزایش بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها در کیک کلی بودجه بهبود یافت و براساس این تلاش‌ها و با توجه به احکام لایحه هفتم توسعه، سازمان برنامه و بودجه باید معادل ۱۵ درصد کل اعتبارات هر دانشگاه را برای امور پژوهشی و معادل 7 درصد کل اعتبارات هر دانشگاه را برای امور فرهنگی به دانشگاه‌ها اختصاص دهد.
 
فرنما و گزارش لحظه‌ای از فعالیت‌های دانشجویان
همچنین این معاونت برای احصای فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها در راستای رتبه‌بندی فرهنگی‌ و اجتماعی آنها و لحاظ بودجه لازم به آنها، اردیبهشت گذشته سامانه‌ای به نام فرنما به نشانی FARNAMA.NET راه‌اندازی کرد که امکان رصد و پایش همه فعالیت‌های فرهنگی، تشکل‌‌های دانشجویی تعداد آنها و تعداد دانشجویانی که در این تشکل‌ها عضو هستند به مدیران وزارت علوم می‌دهد.
براساس داده‌های این سامانه اکنون تشکل‌های دانشجویی شامل 117انجمن علمی، 27کانون، 3تشکل، یک بسیج دانشجویی است و 108نشریه دانشجویی در دانشگاه‌ها منتشر می‌شود. قرار است براساس فعالیت‌های دانشجویان که در سامانه فرنما ثبت می‌شود، در پایان تحصیلات، کارنامه فرهنگی‌اجتماعی نیز علاوه بر کارنامه علمی به آنان داده شود.اهمیت فرهنگ نه‌تنها در احصای فعالیت‌های فرهنگ و تلاش برای بودجه بخش فرهنگ در کل بودجه دانشگاه‌ها که در راه‌اندازی اردوهای راهیان پیشرفت نیز در وزارت علوم مشخص است.اردوهای راهیان پیشرفت در دولت سیزدهم طراحی و با همکاری دستگاه‌های اجرایی عملیاتی شد و هدف از آن، آشنایی دانشجویان با دستاوردهای انقلاب اسلامی با بازدید از نهادها و دستگاه‌های مختلف و تاسیسات صنعتی و توسعه‌یافته براساس ضوابط و چارچوب‌ها مشخص شده است. دانشجویان دانشگاه‌های مختلف در قالب این اردوها از مهم‌ترین زیرساخت‌های کشور در حوزه‌های کشاورزی، صنایع دفاعی، دریایی و کارخانجات مختلف بازدید می‌کنند.در این راستا و براساس اطلاعات معاونت فرهنگی در سال 1402در مجموع 351اردوی راهیان پیشرفت با حضور 13هزار و 246دانشجو انجام شده است. همچنین 16اردو توسط دانشگاه پیام نور، 29اردو توسط دانشگاه جامع علمی‌کاربردی، 109اردو دانشگاه فرهنگیان، 63اردو دانشگاه فنی و حرفه‌ای و 14اردو در دانشگاه غیرانتفاعی نیز برگزار شده است.