خانواده 3میلیون نفری هلالاحمر
[ شهروند ] سازمان داوطلبان و سازمان جوانان، دو ورودی مهم جمعیت هلالاحمر برای جذب نیروهای داوطلب و جوان به شمار میرود؛ افراد بالای 35 سال که به عضویت هلالاحمر درمیآیند، از طریق سازمان داوطلبان و افراد کمتر از 35سال، از طریق سازمان جوانان جذب و برای آنها برنامهریزی میشود. در حال حاضر، جمعیت اعضای داوطلب و جوان جمعیت هلالاحمر به عنوان بزرگترین نهاد غیردولتی کشور به بیش از 2میلیون و 800هزار نفر رسیده است. این دو سازمان با اجرای طرحها و پویشهای هدفدار، علاوه بر آموزش نیروهای داوطلب و آمادهسازی آنها برای روزهای سخت، از ظرفیتهای داوطلبی و خیران برای کمک به نیازمندان و توانمندترکردن آنها به خصوص در مناطق محروم تلاش میکند. اجرای طرح ملی نذر آب که به «نذر خدمت» تغییر نام داده و همچنین راهاندازی تیمهای تخصصی حمایت روانی «سحر» از مهمترین خدمات این دو سازمان در دو سال گذشته بوده است. سومین بخش از مجموعه گزارشهای عملکرد دو ساله هلالاحمر به بررسی این دو سازمان اختصاص دارد.
به سوی هوشمندسازی خدمات بشردوستانه
سازمان داوطلبان از سال 1339 تاکنون ماموریتها و وظایف متعددی را بر عهده داشته است. اقدامات و خدمات این سازمان در طی دو سال گذشته شتاب بیشتری گرفته و با استفاده از فناوریهای نوین، باب تازهای در زمینه تحقق شعار «حلقه اتصال بین نیاز نیازمندان و توان توانمندان» گشوده است. راهاندازی سامانه «هلال من» با جذب بیش از 2میلیون و 800هزار داوطلب، شاهدمثال خوبی برای این ادعاست. «وحید سلیمی»، رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلالاحمر، میگوید: «از این 2میلیون و 800هزار نفر که اطلاعاتشان در سامانه هلال من ثبت شده است، بیش از یکمیلیون و 35هزار نفر عضو رسمی و اختصاصی سازمان داوطلبان به شمار میروند، یعنی افرادی با رده سنی بالای 35 سال که به دسته جوانان و امداد اضافه نشدهاند و صرفا فعالیتهای داوطلبانه انجام میدهند.»
راهاندازی بانک امانات پزشکی یکی از مهمترین اقدامات داوطلبانه و عامالمنفعه در هلالاحمر است که با اوجگرفتن کرونا در کشور، با استقبال بیشتری از سوی خیران همراه شد و بعد از آن اغلب شعب جمعیت و شهرهای مختلف کشور به این بانک امانات مجهز شدند. سلیمی میگوید: «بانکهای امانات پزشکی، اقلام و تجهیزات پزشکی مورد نیاز را به دست خانوادههای نیازمندی میرساند که بیماری در خانه نگهداری میکنند. این تجهیزات بهصورت رایگان، موقت و امانی بین خانوادههای بیماران توزیع میشود. در دو سال گذشته 111هزار و 515 نفر از خدمات بانک امانات پزشکی در سراسر کشور بهرهمند شدهاند.»
همکاریهای بیندستگاهی
سازمان داوطلبان در دو سال گذشته تمرکز ویژهای روی استفاده بهینه از ظرفیتهای داوطلبانه و عامالمنفعه در سراسر کشور داشته است. همکاری بیندستگاهی و انعقاد تفاهمنامههای همکاری بین هلالاحمر و سایر دستگاههای مددرسان چون کمیته امداد و بهزیستی از جمله اقدامات اثربخش در این زمینه بوده است. سلیمی میگوید: «در سال 1402 ما در سازمان داوطلبان 9 تفاهمنامه و در سال قبل از آن چهار تفاهمنامه و در سال1400 نیز دو تفاهمنامه داشتیم. تفاهمنامه با سازمان انتقال خون یکی از مهمترین تفاهمنامههای ما در این سالها بود و معرفی اعضای داوطلبان به عنوان «سفیران اهدای خون» از همان موقع شکل گرفت. داوطلبان هلالاحمر در دو سال گذشته 141هزار و 861 واحد خون اهدا کردهاند.»
نذر آب، یک طرح داوطلبانه و ملی
ششمین دوره از طرح ملی نذر آب هم در روستاهای کمبرخوردار و درگیر تنشهای آبی در کشور در حال اجراست. رئیس سازمان داوطلبان درباره تحولاتی که این طرح به مرور به خود دید میگوید: «در سال پنجم، تصمیم گرفتیم نذر آب را در قالب پروژههای استانی با مشارکت تمامی استانهای کشور و همچنین بهصورت ملی با میزبانی چهار استان که بیشترین چالشها را با خشکسالی دارند، برگزار کنیم. نذر آب تنها در سال گذشته در 105 روستای کمبرخوردار برگزار شد. فعالیتهای ما شامل خدماترسانی در زمینههای سلامت، معیشت، آموزش و بهداشت بود. نذر آب در سال ششم، با نام تازه «نذر خدمت» در بیش از 100 روستای کمبرخوردار در مناطق درگیر خشکسالی برگزار میشود.» یکی دیگر از مهمترین مسئولیتهایی که سازمان داوطلبان جمعیت هلالاحمر به آن میپردازد، جمعآوری کمکهای مردمی و کمک خیران در هنگام وقوع حادثه و رساندن این کمکها به مردم متاثر از بحرانها و حوادث است. سلیمی در اینباره میگوید: «سازمان داوطلبان در دو سال گذشته در قالب اعلام فراخوانهای عمومی و تخصصی، هم در شرایط عادی و هم در شرایط اضطراری، با برگزاری پویشهای مختلف از جمله پویشهای بشردوستی، آفتاب مهربانی، مهر تابان، هلال رحمت، ارمغان مهر، یلدانه، پنجرههای امید، سهام نیکوکاری ایرانیان و... برای کمک به حادثهدیدگان زلزله خوی، سوریه و ترکیه، سیل گلستان، مردم مظلوم غزه و سایر افراد متاثر از حوادث و بلایا کمک نقدی و غیرنقدی جمعآوری کرده است. مجموع این کمکها به 865میلیارد و 420میلیون تومان میرسد.»
رشد 10 برابری تیمهای سحر
سازمان جوانان، محلی برای عضوگیری افراد 6 تا 35 سال در هلالاحمر است. این سازمان با ســابقهای بیش از هفت دهه، انجام فعالیتهای راهبردی در زمینه اصول، اهداف و ارزشهای نهضت بینالمللی صلیبســرخ و هلالاحمر برای ارائه خدمات آموزشی، هدایتی و تربیتی، جوانان را جذب و آنها را توانمند میکند. ساماندهی و توسعه تیمهای سحر، یکی از مهمترین دستاوردهای سازمان جوانان در سالهای اخیر بوده است. «سیدهاشم حسینیالمدنی»، رئیس سازمان جوانان، درباره رشد 900درصدی در طرح ساماندهی حمایت روانی از بازماندگان حوادث طبیعی میگوید: «نام اختصاری ســفیران حمایت روانی «سحر» است و بر این اندیشه بنیاد شده که امداد، با نجات جان و اســکان و تغذیه آسیبدیدگان پایان نمیپذیرد. پس از حوادث طبیعی همچون زمینلرزه، جامعه آسیبدیده با بهت و شوک عظیمی روبهرو اســت که میتواند منشــأ اختلالات روحی گسترده و حتی آسیبهای اجتماعی شود. سالهاست که روانشناسان کشور به پشتیبانی روانی از حادثهدیدگان تاکید میکنند و بر سوگواری سالم جهت کنترل آسیبها و تنشهای بعدی پافشاری دارند. تیمهای ســحر نیز تحت آموزش مداوم روانشناسان خبره کشور هستند. یکی از رویکردهای طرح ملی ســحر توجه ویژه به ســلامت روان کودکان بازمانده از سوانح طبیعی است. در این طرح تا پایان دی 1401 تعداد تیمهای سحر 45 تیم بود که در هر استان یک تیم و در اســتانهای بزرگ دو تیم فعــال بودند. از تاریخ مذکور تا پایــان مرداد 1402 ایــن تعداد به 450 تیم رســید و اکنون هر شهرستان یک تیم و مراکز استان بیش از دو تیم دارند.»
به گفته هاشمالمدنی، شاید دقیقترین شعار برای سازمان جوانان جمعیت هلالاحمر، «با جوانان، برای جوانان» باشد. ســازمان جوانان در چند دهه عمر خود و با شــناخت دقیقتر از نیازهای جامعه در مواجهه با آســیب یا حادثه، برنامههــا و طرحهای مختلفــی را زیر چتر مفهــوم «امداد» تعریف و اجــرا کرد که امروز بســیاری از آنها برای پیشــگیری از حوادث یا توانمندسازی در برابر حوادث طبیعی است.
افزایش 150درصدی جوانان داوطلب
رئیس سازمان جوانان میگوید: «آمــار کل اعضا و داوطلبان تا پایان مهر 1402 به یکمیلیون و 736هزار و 14 تن رســیده است. این آمار در مقایسه با مدت مشابه ســال گذشته 150درصد رشد داشته است.» کانونهای ششگانه سازمان جوانان، افرادی با سلیقهها و مهارتهای مختلف را به سمت خود میکشاند. 860 کانون جوانان با 364هزار عضو، محلی برای آموزش و استفاده از مهارتهای اعضای جوان است. حدود 6هزار کودک، عضو کانونهای غنچههای هلال هستند و 8هزار کانون دانشآموزی، 189هزار عضو را جذب کرده است. 1500 کانون دانشجویی در سراسر کشور محلی برای فعالیت 58هزار دانشجو است و 450 کانون طلاب، 4500 عضو دارند، همچنین هزار و 600 کانون روستایی، بیش از 10هزار و 900 عضو را جذب کرده است. رئیس سازمان جوانان میگوید: «در مجموع 16هزار و 776 کانون در سراسر کشور فعال است و 631هزار و 553 نفر عضو این کانونها هستند.»
800 عضو تازه دادرس
سیدهاشم حسینیالمدنی میگوید: «دادرسان پیشرفته در بحرانها راهنمای فعال شهروندان و آسیبدیدگان هستند. تعداد آموزشدیدگان دادرس پیشــرفته از آغاز تا دی 1401 هزار و 100 نفر بود و این تعداد در هفت ماه منتهی به مرداد 1402 بیش از 800 نفر بود که در مقایسه با مدت مشابه پیشین، 46درصد رشد را نشان میدهد. کل اعضــای آموزشدیده تا پایان مرداد به هزار و 900 تن رسیده است.»
رئیس سازمان جوانان با اشاره به رشد 25درصدی دختران داوطلب طرح ملی یاس یا یاران آســیبستیز میگوید: «یکی از سازندهترین برنامههای ســازمان جوانــان جمعیت هلالاحمر در راســتای شــکوفاکردن توانمندیهای دختران جوان و استفاده از این ظرفیتها برای کمک به دختران و بانوان نیازمند حمایت اســت. همچنین سازمان جوانان، تیمهای یاس را برای توانمندســازی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و روانشــناختی جوامع محلی، کمبرخوردار یا آســیبدیده سامان داده است. تــا دیماه 1401 در طــرح ملی یاس 8هــزار و 500 دختر فعال شناســایی و آموزش داده شدند. این عدد در پایان مهر 1402 به 17هزار و 797 نفر رسید که رشد 25درصدی را نشان میدهد.»