آقایان ، این همان سیمرغ است!
[ شهروند] روز گذشته ویدیویی از ارسطو خوشرزم، بازیگر فیلم سینمایی «صبح اعدام» -که در جدیدترین ساخته بهروز افخمی در نقش حاجاسماعیل رضایی ایفای نقش کرده- منتشر شد که در نبود رسانههای رسمی در چند روز تعطیلی گذشته سروصدای زیادی در فضای مجازی به وجود آورده است. این بازیگر که به خاطر بازی در فیلم «صبح اعدام» در اولین نقشآفرینی خود در سینما سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را در مراسم اختتامیه چهلودومین دوره جشنواره فیلم فجر به دست آورد، در این ویدیو انتقادات تند -و حتی توهینآمیزی- بابت میزان جایزه نقدی جشنواره به عمل آورده که برای بسیاری از مخاطبان باورنکردنی بوده است. «شهروند» به این بهانه نگاهی دارد به عکسالعملهای شماری از کاربران فضای مجازی به این اتفاق.
آغاز ماجرا
«اگر کسی جواب ما را ندهد، جایزه نقدی را برمیگردانیم که با آن ۱۲-۱۰ صندلی سینما برای یکی از سینماهایی که خرابشده بخرند، چون در همین حد است!»
این صحبتهای عجیب بازیگر برنده سیمرغ بهترین نقش اول مرد جشنواره امسال فجر است که در شبکههای اجتماعی نیز بازتاب زیادی داشته. جایزهای که اغلب منتقدان و اهالی رسانه که بیشتر فیلمهای جشنواره امسال را دیده بودند، انتظار داشتند که در مراسم پایانی جشنواره به سعید پورصمیمی برسد -و البته غیر از پورصمیمی هم صحبت از احتمال برندهشدن بازیگرانی مانند جواد عزتی، سجاد بابایی و حتی شهرام حقیقتدوست بود- اما بهناگاه در مراسم پایانی نام بازیگری به عنوان برنده اعلام شد که برای اولینبار جلوی دوربین یک فیلم سینمایی حاضر شده بود و در واقع هنوز برادریاش در سینما ثابت نشده بود، چه برسد به اینکه بخواهد مهمترین جایزه سینمایی کشور را در دست بگیرد!
اهمیت ماجرا
خبرگزاری ایسنا در این زمینه در یادداشتی از امیر محبی به توجه بیش از حد به بخش نقدی جوایز جشنواره فیلم فجر انتقاد کرده است:
امروز در فضای مجازی فیلمی از بازیگر برگزیده جشنواره فیلم فجر دستبهدست میچرخد که درباره کم و کیف جایزه نقدی جشنواره صحبت میکند؛ جایزهای که با لحن نامناسب نسبت به کمبودن آن معترض بود و میگفت اگر کسی جواب ما را ندهد، آن را برمیگردانیم که با آن ۱۰-۱۲ صندلی سینما برای یکی از سینماهایی که خرابشده بخرند، چون در همین حد است!اما چرا این موضوع مهم است؟ چون جشنواره فیلم فجر [فارغ از دیدگاه سیاسی افراد و نگاهشان به سیستم، برای کسانی که در هوای سینما نفس میکشند] مهمترین رویداد هنری ایران است. سیمرغ بلورین آن هم همیشه جایزهای بوده که بزرگان سینما به دریافتش افتخار کردهاند و کسانی هم که افتخار دریافت آن را نداشتهاند، افسوس خوردهاند.
یک جایزه مهم
جایزهای که ارسطو خوشرزم تهدید به بازگرداندنش کرده و آن را در حد تعمیر چند صندلی خراب یک سالن سینما خوانده، همان سیمرغی است که علی نصیریان بعد از دریافتش -پس از چند دهه بازیگری درخشان، نه در اولین حضورش- از حسرت دیر به دست آوردنش سخن گفت. این همان سیمرغی است که وقتی بهرام رادان بعد از گرفتنش به خاطر بازی در «سنتوری» زندهیاد داریوش مهرجویی -نه «صبح اعدام» افخمی- برای لحظهای آن را زمین گذاشت، با چنان انتقاداتی روبهرو شد که تا چند وقت جز توجیه دلیل این کار، کاری نداشت. این همان سیمرغی است که بازیگران بزرگی مثل آتیلا پسیانی، حمیده خیرآبادی، فخری خوروش، داود رشیدی و بسیار بازیگران بزرگ دیگر با وجود سالها بازیگری در سطح اول سینما، در طول حیاتشان موفق به دریافت آن نشدند.
قدر زر زرگر شناسد
بازیگر فیلم «صبح اعدام» در حالی سیمرغ بلورین مهمترین جایزه سینمایی کشور را خفیف کرده، که تا لحظاتی مانده به اعطای این جایزه شاید جز خودش کسی تصورش را نمیکرد که نام ایشان به عنوان برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد اعلام شود. این یعنی حتی در دوره لاغر و کمستاره چهلودوم جشنواره نیز اصحاب رسانه متفقالقول استاد سعید پورصمیمی را به خاطر بازی در فیلم «پرویزخان» شانس اول دریافت جایزه بهترین سیمرغ نقش اول جشنواره میدانستند و بعد از ایشان هم شانسهای بعدی متعلق به سجاد بابایی، جواد عزتی و میلاد کیمرام قلمداد میشد. این سیمرغ اما در کمال تعجب به بازیگری رسید که کمتر کسی شانسی برای او قائل بود.
همین هم باعث شد که هنگام اعلام این جایزه همهمهای در سالن اختتامیه ایجاد شده و سوالات و تردیدهای بزرگی درباره منطق هیأت داوران این دوره در اعطای این جایزه پیش آید -که چگونه بازی درخشان سعید پورصمیمی نادیده مانده و سیمرغ به بازیگری داده میشود که [فارغ از استعداد و آیندهای که دارد یا ندارد- که البته حتما دارد] در اولین تجربه حضور در مقابل دوربین، به گمان منتقدان و اصحاب رسانه بازی متوسطی ارائه داده است. سیمرغی که تصور میشد بازیگر تازهوارد فیلم «صبح اعدام» آن را به فال نیک خواهد گرفت که فارغ از شکل و شمایل دریافت آن و خوششانسی او از اینکه در چنین دوره لاغری فیلم داشته، کمتر بازیگری را در سینمای ایران میتوان نام برد که در اولین حضور سینمایی خود توانسته باشد سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول را دریافت کند که بزرگان سینمای ایران به آن میبالند. از این جهت بازیگر تازهوارد «صبح اعدام» این نکته را نباید از ذهن خود دور کند که سیمرغ بلورین در سینمای ایران اگرچه ارزش بالایی دارد [و بهراحتی میتوان گفت که او بعد از گرفتن این سیمرغ نیمی از راه را برای تثبیت در سینما طی کرده است]، اما فراموش نباید کرد که علی نصیریان که تا چند سال پیش سیمرغ نداشت، چگونه در این سینما ماندگار شد؟ بله، او را احترام و منش اخلاقیاش در سینما ماندگار کرد!
سخن پایانی
اما فارغ از واکنش عجولانه ارسطو خوشرزم، با متولیان جشنواره فیلم فجر نیز باید سخنی گفت!
امانت گرانبهای جشنواره فیلم فجر را باید قدر دانست و با تصمیمهای غلط به اعتبار آن لطمه نزد. جشنوارهای که بزرگان سینمای ایران با افتخار روی صحنه آن قدم گذاشتهاند، نباید تا بیقدر و قیمت شود. سیمرغی که با افتخار در دستان علی نصیریان، عزتالله انتظامی، پرویز پرستویی، جمشید مشایخی، خسرو شکیبایی و دیگر بزرگان سینمای ایران جای گرفته، نباید زیر سایه یک جایزه نقدی چند ۱۰میلیونی قرار گیرد. اتفاقی که اگر روی دهد و اینگونه شود که شاهدیم، باید فاتحه اهمیت این جشنواره بزرگ سینمای کشور را برای دورههای آتی خواند. بله، حرمت امامزاده را متولی آن نگه میدارد؛ وگرنه سیمرغ امسال همان سیمرغی است که مجید انتظامی با افتخار دریافت کرد و محمود کلاری در زمان اهدای جایزه به کوهیارش با افتخاری غبطهبرانگیز از آن سخن میگفت.و اما نکته دومی که متولیان جشنواره و البته وزارت ارشاد باید مورد توجه قرار دهند، این است که چرا باید تا این حد تفاوت بین برگزیدگان جشنواره فیلم و سایر جشنوارههای هنری وجود داشته باشد؟ آیا برگزیدگان جشنوارههای تجسمی، تئاتر و موسیقی فجر نیز صد و اندی میلیون تومان جایزه نقدی دریافت میکنند؟ آیا این حد از تفاوت باعث حس تبعیض بین برگزیدگان جشنوارههای هنری مختلف نمیشود؟ به ویژه آنکه هنرمندان حوزه سینما، دستمزدهای غیرقابل باوری در قیاس با دیگر رشتههای هنری دریافت میکنند و معمولا وضعیت مالی بسامانتری نسبت به سایر رشتهها دارند!