تشدید بحران ناترازی انرژی در ۱۴۰۳
گروه انرژی:مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران از توزیع ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین در روز یازدهم فروردینماه امسال خبر داد و گفت: این رقم بالاترین حجم توزیع روزانه بنزین از ابتدای فروردینماه سال ۱۴۰۳ تاکنون است.به گزارش تجارت، جعفر سالارینسب گفت: در روز شنبه (یازدهم فروردینماه) ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین در کشور توزیع شده است که این عدد در مقایسه با مدت مشابه پارسال (یازدهم فروردینماه ۱۴۰۲) با ۱۱۰.۱ میلیون لیتر، ۱۸ درصد افزایش یافته است. وی گفت: بهطور میانگین از ابتدای نوروز امسال تاکنون (یکم تا یازدهم فروردینماه) ۱۲۱ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر بنزین در کشور توزیع شده است که این عدد در مقایسه با مدت مشابه پارسال با ۱۱۴.۵ میلیون لیتر، ۷.۲ میلیون لیتر معادل ۶.۲ درصد افزایش یافته است.بر این اساس،شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران با هشدار درباره روند افزایشی مصرف سوخت در کشور، از هموطنان خواست با مدیریت مصرف سوخت و رعایت موارد مربوط به مصرف بهینه، کارکنان این شرکت را در سوخترسانی مطلوب به هموطنان یاری کنند.
وضعیت بحرانی است!
ایرنا در گزارشی نوشت:وضعیت سال ۱۴۰۲ با سالهای دیگر متفاوت بود؛ حجم زیادِ خودروها در سطح شهرها، مصرف بیرویه بنزین، ترافیک شدید، آلودگی هوا و... سبب رشد مصرف بنزین و سر به سر شدن میزان تولید و مصرف شده است و حتی در برخی مواقع از سال جاری نیز مصرف از تولید پیشی گرفت.رشد مصرف بنزین در ایران به یک بحران تبدیل شده است، اما مسئولان معتقدند که فعلاً نیازی به واردات بنزین نیست؛ این در حالی است که دولت سیزدهم برای افزایش ظرفیت تولید فرآوردههای نفتی ازجمله بنزین اقداماتی ازجمله ساخت پالایشگاههای جدید را در دستور کار خود قرار داده است.
جلیل سالاری معاون وزیر نفت نیز، در خصوص وضعیت واردات بنزین گفته بود: «واردات بنزین بستگی به میزان مصرف بنزین دارد و همچنین بستگی به این دارد که چه مقدار خودرو به ناوگان حملونقل کشور افزوده شود و در حالی که ۵۵ درصد خودروهای در حال تردد در کلانشهرها فرسوده هستند، به این بستگی دارد که چقدر در زمینه از مدار خارج شدن خودروهای فرسوده اقدام شود و ناوگان حملونقل نوسازی شود که تمامی این مسائل به میزان مصرف بنزین مرتبط است.»
آن طور که معاون وزیر نفت درباره وضعیت تولید بنزین در کشور گفته است، با تکمیل بخشی از طرحهای توسعه کیفی پالایشگاه آبادان حدود یک تا ۲ میلیون لیتر به تولید بنزین تا پایان سال جاری افزوده خواهد شد؛ همچنین با به مدار آمدن بخشی از افزایش ظرفیت پالایشگاه اصفهان ۲ تا ۳ میلیون لیتر هم به ظرفیت تولید بنزین اضافه میشود.سالاری اعلام کرد: «با توجه به اینکه تعمیرات اساسی در پالایشگاههای کشور پیشبینی شده، مثلاً پالایشگاه ستاره خلیج فارس از ابتدای این ماه به مدار بهرهبرداری بازگشته و یکی از واحدهای پالایشگاه ستاره خلیج فارس به صورت کامل تعمیرات اساسی آن انجام شده و شرایط بقیه پالایشگاهها نیز مساعد است؛ امیدواریم با تولیداتی که در حوزه پالایشگاهی داریم بتوانیم شرایط تأمین بنزین را تثبیت کنیم.» هرچند که در حال حاضر بنزین کافی برای عرضه در کشور وجود دارد و مشکلی در این زمینه نیست، اما وضعیت مصرف به گونهای است که نمیتوان به همین میزان تولید اکتفا کرد. همین اتفاق، نگرانیها را برای واردات بنزین قوت بخشیده است، اما اگر ایران ناچار به واردات بنزین شود، چقدر باید هزینه کند؟ هاشم اورعی استاد دانشگاه صنعتی شریف، معتقد است که با ادامه روند کنونی، ایران برای تامین سوخت مورد نیاز کشور با چالش جدی مواجه میشود. وی افزود: آمار مصرف بنزین در ایران نشان میدهد که در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ متوسط مصرف به ۱۱۶ میلیون لیتر رسید و بدتر اینکه ایرانیان نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۳.۵ درصد افزایش مصرف بنزین داشتهاند.
اورعی گفت: با این روند و طبق اعلام شرکت پالایش و پخش متوسط تولید ۱۱۵ میلیون لیتر است و پیشبینی میشود به طور متوسط روزی حداقل ۱۰ میلیون لیتر کمبود خواهیم داشت که در نتیجه باید نزدیک به ۴ میلیارد دلار صرف واردات بنزین کنیم.
همچنین دیگر معاون وزیر نفت در امور برنامهریزی با بیان اینکه بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه انرژی در کشور پرداخت میشود، گفت: با توجه به اینکه بیشترین یارانه انرژی را در دنیا پرداخت میکنیم اما طرحهای بهینهسازی تا کنون به نتیجه نرسیده است. هوشنگ فلاحتیان در خصوص تولید و مصرف منابع هیدروکربنی در کشور، اظهار کرد: میزان تولید نفت و گاز کشور به میزان قبل از تحریمها در حال بازگشته است و در حال حاضر ۳.۴ میلیون بشکه نفت در روز تولید میکنیم؛ قصد داریم تا پایان امسال میزان تولید خود را به بیش از ۳.۶ میلیون بشکه در روز برسانیم. وی با اشاره به تولید گاز، افزود: امسال تولید گاز خام از مرز یک میلیارد متر مکعب در روز گذشت و از این میزان ۸۵۰ میلیون متر مکعب به تولید گاز طبیعی ختم شد.
معاون وزیر نفت گفت: سرانه مصرف انرژی در کشور به نسبت کشورهایی که هم دمای ما هستند، دو برابر بوده و شدت مصرف انرژی در دو دهه اخیر دو برابر جهان بوده است. این موضوع به معنای عدم مصرف بهینه منابع هیدروکربنی است و سبب میشود که منابع ما تبدیل به ارزش افزوده نشود؛ معنای شدت مصرف انرژی این است که ما بهازای مصرف هر بشکه نفت خام، گاز، میعانات گازی چه درآمدی حاصل کردیم؟
فلاحتیان ادامه داد: در زمینه تولید نفت و گاز و دور زدن تحریمها به صورت خیلی مناسبی رفتار کردیم، اما در زمینه بهینهسازی مصرف انرژی عملکردمان قابلقبول نیست؛ این در صورتی است که تحریمها هیچ ارتباطی با بهینهسازی ندارد.
وی با اشاره به علت عدم اجرای پروژههای بهینهسازی در کشور، بیان کرد: در کشور ما اجرای استانداردهای تولید تجهیزات یا مورد غفلت بود یا اجرایی نشده است؛ به طور مثال سالی یک میلیون خودرو به ناوگان کشور اضافه میشود و مصرف آنها بهازای هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۰ لیتر است؛ یعنی ۴۰ درصد بیشتر از مصرف خودروهای معمول در دنیا است.
معاون وزیر نفت در امور برنامهریزی با تاکید بر اینکه باید از خلق بد مصرفی جلوگیری کنیم، تصریح کرد: نخستین کاری که در حوزه بهینهسازی باید انجام دهیم این است که از ساخت وسایل انرژی بر جلوگیری کنیم و این ارتباطی با تحریم ندارد و ما باید تصمیم مدیریتی بگیریم.
فلاحتیان اظهار داشت: مصرف خودرو، موتورخانه، بخاری، و دیگر اقلامی که در اختیار مردم است را باید تعیین تکلیف کنیم. با اینکه دولت از طریق مصوبات شورای اقتصاد ۴۰ میلیارد دلار در زمینه بهینهسازی به تصویب رسانده است، اما در این زمینه یعنی تعویض و اصلاح اقلام انرژی بر موفقیت خوبی نداشتیم.
وی با بیان اینکه در کشور بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت میشود، گفت: با توجه به اینکه بیشترین یارانه انرژی را در سطح دنیا پرداخت میکنیم اما طرحهای بهینهسازی به نتیجه نرسیده و نمیرسد. مثلاً مصوبه داریم که بخاریهای غیراستاندارد را با بخاریهای هرموتیک تعویض کنیم، اما به جهت اینکه، این تغییر، تفاوت محسوسی در قبض گاز مشتریان حاصل نمیکند، طرحهای مربوطه هیچ جذابتی ندارد؛ بنابراین ارزان بودن حاملهای انرژی ایجاد تشویق و انگیزه در مصرفکننده نمیکنند.
معاون وزیر نفت ادامه داد: همچنین باید کارخانهها را ممیزی انرژی کنیم تا از اتلاف انرژی جلوگیری کنند. در کشورهای پیرامون خودمان، مصرف بنزین نصف ایران است. مثلاً اگر در کشور ما مصرف بنزین، ۱۱۷ میلیون لیتر در روز باشد، برای مصرف بنزین در کشورهای مذکور، ۶۰ میلیون لیتر است؛ بنابراین اگر شرایطمان مانند آن کشورها بود، میتوانستیم روزانه ۵۰ میلیون لیتر بنزین هم صادر کنیم و سالانه ۱۰ میلیارد دلار برای کشور ارزآوری داشته باشیم. فلاحتیان گفت: نکته بعدی این است که ما در زمینه بهینهسازی هیچگونه متولی واحدی در ساختار انرژی کشور نداریم که شرکت و سازمانها از آن فرمان ببرند. ما شرکت بهینهسازی مصرف سوخت را داریم، اما این سازمان اختیارات لازم را ندارد تا بتواند طرحها را جلو ببرد؛ بنابراین برای حل این مشکل در برنامه هفتم توسعه مواردی را آوردیم و سعی داریم که این موضوع را نیز حل کنیم.