آغاز فصل حساس گفتوگوهای تهران و آژانس
گروه سیاسی: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به دعوت ایران، روز چهارشنبه این هفته (23 آبان) برای دیدار و رایزنی با مقامهای سیاسی کشورمان به تهران سفر میکند. گروسی پس از ورود به ایران، روز پنجشنبه (24 آبان) ملاقاتهای رسمی با مقامات کشورمان خواهد داشت.
به گزارش «تجارت»، سفر اخیر مدیرکل آژانس به ایران در شرایطی صورت میگیرد که قبلتر گروسی در گفتوگویی عنوان کرده بود، قصد دارد بهزودی به ایران سفر کند. گروسی در سطحی دیگر عنوان کرده بود: «ما در حال حاضر با همکارانمان در ایران گفتوگو میکنیم. من به زودی از این کشور بازدید خواهم کرد.»
روایت آژانس از اهمیت سفر گروسی به تهران
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی همزمان با اعلام اینکه درهفته جاری به تهران سفر خواهد کرد، گفتوگوهای خود در جریان این سفر را بسیار مهم توصیف کرد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیروز (یکشنبه) در اطلاعیهای اعلام کرد که «رافائل گروسی»، مدیرکل دیدهبان هستهای سازمان ملل روز چهارشنبه به منظور دیدار با مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر خواهد کرد و درباره تمام جنبههای مربوط به بیانیه مشترک توافق شده با ایران در مارس ۲۰۲۳ بحثهای فنی خواهد داشت. در ادامه این اطلاعیه آمده است: دیدارهای او در تهران، مبتنی بر گفتوگوهای مدیرکل با «سید عباس عراقچی»، وزیر امور خارجه ایران در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر خواهد بود. رافائل گروسی نیز در این باره گفت: ضروری است که ما در اجرای بیانیه مشترک توافق شده با ایران در مارس ۲۰۲۳ پیشرفت اساسی داشته باشیم. سفر من به تهران در این زمینه بسیار مهم خواهد بود.
ابعاد اهمیت سهگانه سفر گروسی در وضعیت کنونی
سفر رافائل گروسی در مقطع زمانی کنونی از در سه بُعد دارای اهمیت است. در سطح ابتدایی مهمترین بُعد اهمیت سفر رافائل گروسی را میتوان به ذوب شدن یخ انسداد در مسیر مذاکرات میان تهران و آژانس طی ماههای اخیر است. آنچنان که ایران و آژانس تاکید دارند توافقات مهم مارس ۲۰۲۳ مبنای مذاکرات میان طرفین خواهد بود. بر اساس توافق مارس 2023، جمهوری اسلامی ایران به طور داوطلبانه با فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت بیشتر بازرسان آژانس، در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران) موافقت کرد. در پی آن، جلسات متعددی در سطح کارشناسی برگزار و چندین موضوع فنی بین ایران و آژانس حل و فصل شد.
سفر اخیر گروسی به تهران میتواند دریچهای برای تعامل با دولت مسعود پزشکیان باشد. در این زمینه، مدیرکل آژانس پیشتر گفته بود که برای حلوفصل مسائل باقیمانده پادمانی با ایران، آماده است که با دولت چهاردهم تعامل کند. وی در آخرین نشست شورای حکام آژانس که اواخر شهریور ماه برگزار شد، اظهار داشت: پس از انتخابات در ایران، من با رئیس جمهور پزشکیان مکاتبه کردم و تمایل خود را برای دیدار با او در تهران برای از سرگیری گفتگو و همکاری بین آژانس و ایران نشان دادم. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اضافه کرد که رئیس جمهوری ایران برای ملاقات با وی در فرصت مناسب موافقت کرده است. گروسی سپس با «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه شصتوهشتمین کنفرانس عمومی آژانس اتمی در وین ملاقات و با انتشار پیامی اعلام کرد که به زودی « برای دیدارهای مهم سیاسی و فنی» راهی تهران خواهد شد. وی دو هفته پیش نیز با «کاظم غریب آبادی» معاون حقوقی و بین المللی وزیر امور خارجه کشورمان در وین دیدار و آن را یک ملاقات بهموقع در آستانه سفرش به تهران توصیف کرد. حالا میتوان سفر جدید گروسی به ایران را دریچهای برای گفتوگوهای جدید و سازنده با دولت مسعود پزشکیان مورد ارزیابی قرار داد.
در سطح دوم، سفر رافائل گروسی به ایران در شرایطی صورت میگیرد که تنشهای منطقه خاورمیانه با محوریت رژیم اسرائیل و محور مقاومت به رهبری ایران به اوج رسیده است. طی ماههای اخیر بیش از هر زمان دیگری موضوع احتمال حمله رژیم صهیونیستی کانون توجهات را در سطح جهانی به سوی خود جلب کرد. متعاقب اقدامات متجاورانه رژیم صهیونیستی در اواخر ماه جاری علیه ایران نیز موضوع بازبینی در دکترین هستهای ایران به شکل جدی از سوی محافل سیاسی و رسانهای طرح شده است. مجموع این روند، سفر رافائل گروسی را بیش از هر زمان دیگری اهمیت بخشیده است. لزوما گروسی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ارتباطی با مسائل سیاسی و امنیتی خاورمیانه ندارند اما این سفر میتوان در التهابات مرتبط با بحث پرونده هستهای ایران بسیار مهم باشد.
در سطح سوم، سفر گروسی به ایران در روز چهارشنبه هفته جاری در شرایطی صورت میگیرد که دونالد ترامپ به عنوان یک چهره افراطی در ایالات متحده آمریکا مجددا به قدرت رسیده است.
موضع ضدایرانی دونالد ترامپ و احتمال بازگشت او به سیاست فشار حداکثری علیه تهران، تصمیم هوشمندانه وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی کشورمان برای دعوت از گروسی را بیش از هر زمان دیگری آشکار میکند. رایزنی با آژانس قبل از استقرار مجدد ترامچ در کاخ سفید، هم از نظر سیاسی و هم از نظر رسانهای اهمیتی ویژه دارد. ایران با دعوت از گروسی و توافقات احتمالی به جامعه جهانی این پیام را منتقل میکند که همچنان نسبت به میز مذاکره اهمیت میدهد. به روایتی دعوت از گروسی بخشی از فشار روانی روی کار آمدن دونالد ترامپ را کاهش میدهد.