کامران ندری
اقتصاددان

  هر نوع تسهیلی در روابط بانکی و تجاری فارغ از اینکه با چه کشوری باشد می‌تواند در شرایط فعلی به اقتصاد کشورمان کمک کند و در این شکی وجود ندارد اما اینکه اقتصاد روسیه چه کمکی می‌تواند به اقتصاد ما کند و تا چه اندازه می‌تواند نیاز اقتصاد کشور ما را برطرف کند.محل تردید است. اقتصاد ایران در حوزه‌های مختلف به ویژه زیرساخت‌ها آن هم زیرساخت‌های نرم‌افزازی نیاز به سرمایه‌گذاری دارد که در بخش زیرساخت‌های نرم‌افزاری دانش آن در روسیه جود ندارد. جز در حوزه گاز که در این حوزه دچار ناترازی و کمبود هستیم یا بخشی از محصولات کشاورزی مانند گندم که تنها حداقل‌هایی اقتصاد ما هستند نمی‌توانیم روابط تجاری گسترده‌تری ‌با اقتصاد روسیه داشته باشیم. ما هر چه بتوانیم روابط مالی و کارگزاری و بانکی را با هر کشوری بهبود دهیم و نباید این اقدامات را دست کم گرفت اما اینکه گمان کنیم ارتباط با روسیه و حتی چین ما را از برقراری ارتباط سایر کشورها بی نیاز می‌کند، ساده انگارانه‌ است. مسئولان باید نگاه وسیع تری داشته باشند و ارتباط با روسیه و چین که در سال‌های گذشته هم وجود داشته و می‌توانیم با توافقات دو جانبه آن را گسترش دهیم اما علی‌رغم این ارتباطات مشکلات ایران حل نشده است. البته باید توجه داشت که موضوع چین بسیار متفاوت از روسیه است و روسیه اقتصاد ضعیفی دارد و تحریمی است اما اقتصاد چین تحریم نشده و از آنجایی که چین روابط تجاری گسترده با غرب دارد و بخشی از پیشرفت اقتصادی چین مرهون سرمایه‌گذاری غربی‌ها در چین بوده، بنابراین وابستگی اقتصادی چین به اقتصاد اروپا و آمریکا و متحدان اروپا و آمریکا که فقط محدود به غرب نیستند، بسیار زیاد است. اگر آمریکا و اروپا کشوری را تحریم کنند،‌ با وجود گستردگی متحدان آنها، قطعا این تحریم‌‌ها بر چین هم اثرگذار خواهد بود و برای این کشور مهم است که تحت تاثیر تحریم‌ها قرار نگیرد. بنابراین چینی‌ها نمی‌توانند بی‌محابا با ایران ارتباطات اقتصادی و بانکی برقرار کنند. چینی‌ها در حال حاضر با سوییفت کار می‌کنند و قاعدتا ریسک روابط بانکی با ایران را نمی‌پذیرند. قطعا این رویکرد متفاوت از اقتصاد روسیه است، باید توجه داشت که اقتصاد روسیه تقریبا شبیه اقتصاد ایران است با این تفاوت که علمی‌تر اداره می‌شود، به ویژه اینکه در حوزه پولی حرفه‌ای‌تر عمل می‌کنند اما به هر حال اقتصاد چین قابل مقایسه با اقتصاد روسیه نیست. اقتصاد چین بر پایه صنایعی است که منشا عمده آنها در کشورهای غربی بوده‌ است. چین پیشرفت‌های هوش مصنوعی در کشورش را مدیون ارتباطات با کشورهای غربی است ارتباط و مراودات اقتصادی و تجاری ایران و چین وجود دارد اما بعید است که چین برای این ارتباطات توافق ضمنی با آمریکا و اروپا نداشته باشد. ممکن است در دولت آقای ترامپ محدودیت‌هایی برای شرکت‌های چینی ایجاد شود. البته آمریکا و چین هم مناقشاتی دارند و اینگونه نیست که چین به طور صد درصدی از تحریم‌ها و دستورات آمریکا تبعیت کند اما اینگونه نیست که منافع خود را هم نادیده بگیرد. پکن تا کنون توانسته در ارتباطات با ایران این تعادل را برقرار کند اما از این پس با حضور ترامپ کار چین سخت‌تر می‌شود.