شگفتی جدید برای تجارت خارجی ایران
سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت کشور از دستیابی ایران به رکورد جدید در صادرات غیرنفتی خبر داد و گفت: بر اساس آمار گمرک، تجارت غیرنفتی کشور از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا پایان بهمنماه، به رقم بیش از ۱۱۷ میلیارد دلار رسید که سهم صادرات غیرنفتی بیش از ۵۳ میلیارد دلار بوده است. این میزان از صادرات غیرنفتی کشور بالاترین رکورد در دو سال اخیر به شمار میرود. به گزارش تجارت، سید روحاله لطیفی، سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت، با اعلام این آمار، وضعیت تجارت غیرنفتی ایران را مثبت ارزیابی کرد و افزود: «این میزان صادرات نسبت به مدت مشابه سال گذشته، یعنی بهمنماه ۱۴۰۲، ۸.۵ میلیارد دلار بیشتر شده است. این افزایش قابل توجه در صادرات غیرنفتی ایران، نشاندهنده رشد چشمگیر در این بخش و ظرفیت بالای کشور در تجارت جهانی است.»
افزایش صادرات در مقایسه با سالهای گذشته
لطیفی در ادامه به مقایسه آمار صادرات غیرنفتی ایران در سال جاری با سالهای گذشته اشاره کرد و گفت: «در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۲ که بالاترین رکورد صادرات غیرنفتی در سالهای اخیر ثبت شده بود، میزان صادرات ۴.۵ میلیارد دلار بیشتر از صادرات سال ۱۴۰۱ بود. این افزایش صادرات، بازتابی از تلاشهای دولت و بخش خصوصی برای تقویت صادرات غیرنفتی است.» وی با اشاره به پیشبینیهای صورت گرفته برای سال ۱۴۰۳، عنوان کرد: «براساس پیشبینیها، صادرات غیرنفتی کشور در سال ۱۴۰۳ به حدود ۵۸ میلیارد دلار خواهد رسید. این رقم، رکورد صادرات غیرنفتی کشور را که در سال ۱۴۰۱ ثبت شده بود، جابجا خواهد کرد و مسیر جدیدی را برای رشد و توسعه اقتصادی کشور ترسیم خواهد کرد.»
عوامل موثر بر رشد صادرات غیرنفتی ایران
رشد صادرات غیرنفتی ایران در چند سال گذشته حاصل مجموعهای از اقدامات استراتژیک و برنامههای اقتصادی است که توانستهاند به رفع بسیاری از موانع تجاری کمک کنند. یکی از عوامل مهم، افزایش همکاریهای بینالمللی و توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه و بازارهای منطقهای است. ایران در سالهای اخیر موفق به تقویت روابط تجاری با کشورهای هدف، به ویژه کشورهای آسیای میانه، چین، هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس شده است. این تعاملات تجاری باعث گسترش صادرات ایران در بخشهای مختلف، بهویژه در زمینههای کشاورزی، پتروشیمی، محصولات معدنی و صنایع دستی شده است. به علاوه، ایران به طور مستمر تلاش کرده است تا با استفاده از توافقهای منطقهای مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا و توافقات مشابه، دسترسی خود به بازارهای بزرگتر و متنوعتر را تسهیل کند. این اقدام نه تنها به رشد صادرات کمک کرده، بلکه جایگاه ایران را به عنوان یک بازیگر عمده در تجارت منطقهای مستحکمتر کرده است.
توسعه زیرساختهای تجاری و کاهش موانع صادراتی
یکی دیگر از دلایل موفقیت در افزایش صادرات، بهبود زیرساختهای تجاری کشور است. دولت ایران در سالهای اخیر به طور جدی به توسعه زیرساختهای حمل و نقل، لجستیک و گمرکها پرداخته است اما در این حوزه همچنان با چالشهای جدی همراه است. افزایش کیفیت و سرعت فرآیندهای گمرکی، بهینهسازی حملونقل و بهبود کارایی بنادر کشور، به صادرکنندگان کمک میکند تا کالاهای خود را سریعتر و با هزینه کمتری به بازارهای بینالمللی ارسال کنند. همچنین سرمایهگذاری در زیرساختهای ترانزیتی، به ویژه در مسیرهای ترانزیتی شمال-جنوب و شرق-غرب، نیز فرصتی برای کشور ایجاد میکند تا به یکی از هابهای ترانزیتی منطقه تبدیل شود. این پیشرفتها موجب کاهش هزینههای ترانزیتی برای صادرکنندگان و بهبود قدرت رقابت محصولات ایرانی در بازارهای جهانی شده خواهد شد.
چالشها و موانع صادرات غیرنفتی
اگرچه ایران در سالهای اخیر توانسته به رشد قابل توجهی در صادرات غیرنفتی دست یابد، اما همچنان با چالشهای جدی مواجه است. یکی از مهمترین موانع، تحریمهای بینالمللی است که به دلیل محدودیتهای بانکی و عدم دسترسی به سیستم مالی جهانی، تجارت ایران را تحت تاثیر قرار داده است. صادرکنندگان ایرانی در بسیاری از موارد با مشکلات نقل و انتقالات ارزی و تبدیل ارز به دلیل قطع ارتباطات بانکی با بانکهای بینالمللی مواجه هستند. علاوه بر تحریمها، نوسانات نرخ ارز نیز بر صادرات تاثیرات منفی گذاشته است. نوسانات شدید در قیمت ارز، موجب میشود که صادرکنندگان نتوانند قیمتهای ثابت و رقابتی برای کالاهای خود در بازارهای جهانی تعیین کنند. همچنین، در برخی موارد، نوسانات نرخ ارز باعث شده که کالاهای ایرانی از لحاظ قیمتی در بازارهای جهانی غیررقابتی به نظر برسند.
راهکارها برای تقویت صادرات غیرنفتی
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که برای حفظ و ادامه روند مثبت صادرات غیرنفتی ایران، لازم است دولت و بخش خصوصی تلاشهای بیشتری در جهت رفع مشکلات موجود در مسیر صادرات انجام دهند. از جمله مهمترین اقداماتی که میتواند به تقویت صادرات کمک کند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تقویت روابط تجاری با کشورهای و تسهیل فرآیندهای گمرکی و تجاری
شناسایی بازارهای جدید و افزایش همکاریها با کشورهای مختلف میتواند فرصتی برای صادرکنندگان ایرانی فراهم کند تا در بازارهای بینالمللی حضوری فعالتر داشته باشند.بهبود شرایط گمرکی، کاهش هزینههای صادرات و تسهیل فرآیندهای تجاری میتواند به افزایش سرعت و کارایی صادرات کالاها کمک کند.
ایجاد حمایتهای مالی و مشوقهای صادراتی
ارائه تسهیلات مالی و مشوقهای صادراتی به صادرکنندگان، به ویژه در شرایط اقتصادی کنونی، میتواند باعث افزایش انگیزه برای صادرکنندگان و افزایش میزان صادرات شود.
تقویت زیرساختهای حمل و نقل و لجستیک
بهبود و توسعه زیرساختهای حمل و نقل و لجستیک، به ویژه در زمینه حمل و نقل بینالمللی، میتواند هزینههای صادرات را کاهش دهد و بر رقابتپذیری کالاهای ایرانی در بازارهای جهانی تاثیر مثبت بگذارد. در پایان این گزارش باید تاکید داشت که همکاری نزدیک میان دولت و بخش خصوصی بسیار حیاتی است. دولت میتواند با تدوین سیاستهای حمایتی، کاهش مقررات پیچیده و ارائه تسهیلات بانکی، صادرکنندگان را در جهت تحقق اهداف صادراتی یاری کند. همچنین، از آنجایی که بخش خصوصی میتواند در زمینه تولید و بازاریابی کالاهای صادراتی نقش کلیدی ایفا کند، ضروری است که تشکلهای خصوصی با مشارکت فعال در ایجاد زیرساختهای مناسب و بازاریابیهای بینالمللی، زمینههای رشد صادرات را فراهم کنند. رکورد جدید در صادرات غیرنفتی ایران، نشاندهنده پتانسیل بالای این کشور در بخش تجارت جهانی و توانایی آن در مقابله با چالشهای بینالمللی است. اگرچه مشکلات و موانع همچنان وجود دارند، اما با ادامه اصلاحات و همکاریهای بینالمللی، ایران میتواند به رشد بیشتر در این زمینه دست یابد و نقش خود را در بازارهای جهانی تثبیت کند. پیشبینیها حاکی از آن است که روند مثبت صادرات غیرنفتی ایران در سالهای آینده ادامه خواهد داشت و کشور میتواند در راستای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و تحقق توسعه پایدار، گامهای بلندی بردارد.