قاسم محبعلی 
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه

عراق پس از سقوط صدام، که منجر به تخریب بسیاری از زیرساخت‌های این کشور، از جمله زیرساخت‌های مرتبط با انرژی شد، برای تأمین برق خود نیاز به گاز ایران داشت. در زمانی که نیروهای آمریکایی در عراق بودند و اکنون نیز که روابط گسترده و راهبردی با این کشور دارند، به بغداد اجازه داده بودند که از ایران گاز وارد کند. این اقدام به منظور حمایت از دولت هم‌پیمان خود و به‌دلیل اینکه این مسیر نزدیک‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه تأمین انرژی برای عراق بود، انجام شد. فاصله عراق با کشوری مانند قطر که می‌تواند گاز صادر کند، بسیار زیاد است. به همین دلیل، ایالات متحده نسبت به اعمال تحریم بر این صادرات چشم‌پوشی کرد. بنابراین، این معافیت تحریمی به‌طور مستقیم با منافع ایالات متحده در عراق مرتبط بود. یکی دیگر از معافیت‌های تحریمی که پس از سال ۲۰۱۸ اعمال شد، مربوط به سرمایه‌گذاری هند در بندر چابهار بود. این معافیت به‌طور مستقیم با حضور و منافع آمریکا در افغانستان ارتباط داشت. از آنجا که افغانستان یک کشور محصور در خشکی است و برای ارتباط با کشورهای همسایه و دسترسی به آب‌های آزاد به پاکستان وابسته است، ایالات متحده از تحریم سرمایه‌گذاری هند چشم‌پوشی کرد تا این انحصار شکسته شود. اکنون پیش بینی می شود که کاخ سفید همچنین در جهت افزایش فشار بر ایران، این معافیت را نیز مورد بازنگری قرار بدهد. در دوره جدید، ترامپ تصمیم گرفته تا یا مسئله را با ایران حل‌وفصل کند و یا به‌نظر خود از طریق افزایش فشار، تهران را مجبور به حضور پای میز مذاکره سازد. بنابراین، هرچند عدم تمدید این معافیت تحریمی مشکلاتی برای عراق به دنبال خواهد داشت، به نظر می‌رسد که احتمالا با همکاری کشورهایی چون عربستان و کویت تلاش خواهند کرد تا این مشکلات را مرتفع کنند. علاوه بر این، عراق با مسائل عدیده‌ای روبروست و به عنوان کشوری طایفه‌ای و قومی، همچنان در معرض تهدید بازگشت گروه‌های افراطی مانند داعش قرار دارد. به عنوان مثال، اگر دولت مرکزی ضعیف شود، احتمال استقلال کردستان نیز وجود دارد. از این رو، دولت عراق از لحاظ امنیتی نیز به آمریکا وابسته است. از سمت دیگر، آمریکا به حضور در پایگاه‌های عراق، به ویژه در کردستان و شرق سوریه برای مدیریت اوضاع منطقه نیاز دارد. همچنین می‌توان گفت کاخ سفید در تلاش است تا با تقویت عراق، تعادل قدرت را در برابر ترکیه و ایران حفظ کند. معافیت تحریمی نیز به همین دلیل اعمال شده بود، اما در حال حاضر سیاست آمریکا بر لغو این تمدید تمرکز دارد. روابط دولت عراق با آمریکا به دلایل متعددی نهادینه شده و این کشور به ایالات متحده نیاز دارد. یکی از این نیازها، سرمایه‌گذاری‌هایی است که واشنگتن در عراق انجام داده است. همچنین، بازسازی ارتش عراق با استفاده از سلاح و آموزش‌های آمریکایی صورت می‌گیرد که سبب تبدیل ارتش این کشور به سازمانی به اصطلاح آمریکایی شده و عراق به این کمک‌ها نیازمند است.