گروه اقتصاد کلان: پس از ماه‌ها گمانه‌زنی و انتظار، نخستین دور از مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا روز شنبه با میانجی‌گری کشور عمان آغاز و روند مثبتی را طی کرد. انتشار خبر آغاز این مذاکرات، واکنش‌های گسترده‌ای را در بازارهای مالی داخلی به‌ویژه بازار ارز و طلا برانگیخت. کاهش انتظارات تورمی، امید به بهبود روابط بین‌المللی و گشایش‌های احتمالی در آینده، باعث شد که نرخ ارز و طلا در ایران شاهد افت قابل توجهی باشد. به گزارش تجارت، تا قبل از انجام مذاکرات قیمت هر دلار در بازار آزاد به حدود ۱۰۶ هزار تومان رسیده بود، اما با انتشار اخبار مثبت از این گفتگو‌ها، قیمت دلار کاهش به شدت محسوسی را تجربه کرد و اکنون در محدوده 84 تا 85 هزار تومان قرار دارد.  بازار طلا و سکه نیز همزمان با کاهش قیمت دلار، روند نزولی قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرد. تا زمان نگارش این گزارش قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار تقریبا در محدوده 6 میلیون 600 هزار تومان قرار داشت. سکه امامی و بهار آزادی نیز به ترتیب تقریباً در محدوده 76 و همینطور 68 میلیون تومان قرار داشتند. در حال حاضر برخی کارشناسان معتقدند که این کاهش قیمت‌ها ناشی از واکنش احساسی بازار به اخبار مذاکرات بوده و ممکن است پایدار نباشد. تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که در صورت رسیدن به توافق، احتمال کاهش تحریم‌ها، آزادسازی منابع ارزی مسدودشده ایران و افزایش صادرات نفت وجود دارد.  حال با توجه به اینکه مذاکرات در مراحل ابتدایی قرار دارد و هنوز به نتایج مشخصی نرسیده است، بازارها ممکن است همچنان دچار نوسانات باشند. تحلیلگران توصیه می‌کنند که معامله‌گران با احتیاط بیشتری عمل کنند و پیگیر اخبار مذاکرات باشند، زیرا هرگونه تغییر در روند این مذاکرات می‌تواند نوسانات قابل توجهی در قیمت دلار و طلا به وجود آورد.  در حال حاضر آنچه که می‌توان از وضعیت بازار‌ها گفت این است که آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا تأثیر قابل توجهی بر بازارهای ارز و طلا در ایران داشته ، اما پایداری این روند کاهشی به نتایج مذاکرات و تحولات آینده بستگی دارد.

کاهش انتظارت تورمی بازار‌ها  با سیگنال‌های مثبت از مذاکره
علی یوسفی نژاد کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفتگویی پیرامون تورم انتظاری موجود در بازار‌های مالی و همچنین نقش مذاکرات ایران و آمریکا در تغییر این شاخص اظهار کرد: انتظار تورمی پیشبینی از وضعیت قیمت کالاها و خدمات در آینده اقتصاد است و این انتظارات برای دو طیف از جامعه اهمیت بیشتری دارد؛ یکی سیاست گذار به جهت مدیریت قیمت و دیگری مردم به جهت حفظ ارزش دارایی‌هایشان. این تحلیلگر اقتصادی عنوان کرد: اگر سیاست گذار نتواند انتظارات را با سیاست‌هایی که اتخاذ کرده همراه کند، ممکن است آن سیاست‌های اتخاذ شده با شکست مواجه شوند. وی با تاکید بر اینکه انتظار تورمی با اصل موضوع تورم تفاوت دارد، گفت: تورم انتظاری مؤلفه ای است که ارتباط دو جانبه با نرخ تورم سالیانه دارد. تورم انتظاری به میزان تورمی اشاره دارد که افراد و فعالان انتظار مواجه شدن با آن را دارند. یوسفی نژاد افزود: از طرف دیگر تورم سالانه همان نرخ قیمت است که توسط شاخص‌های تورم اندازه گیری و توسط نهادهای مربوطه اعلام می‌شود. در اقتصاد، انتظارات عامل اصلی برنامه ریزی اقتصادی و تصمیمات کنونی و آینده کارگزاران اقتصادی است. این تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: تفاوت اصلی میان این دو تورم این است که در تورم انتظاری، فعالان اقتصادی به دنبال آینده اقتصاد هستند در حالی که در تورم سالیانه، دنبال نرخ واقعی تغییرات قیمت‌ها هستند. وی اضافه کرد: در اقتصاد کشور ما هم تورم انتظاری از اهمیت بالایی برخوردار است و بنگاه‌های اقتصادی ممکن است انتظارات خاصی از آینده تورم داشته باشند. این تغییرات اقتصادی می‌تواند تأثیراتی روی مردم و مصرف کنندگان داشته باشد. یوسفی نژاد خاطرنشان کرد: در ایران تورم یکی از چالش‌های اصلی اقتصادی است که می‌تواند تأثیر قابل توجهی روی قدرت خرید، نقدینگی، سرمایه گذاری و … داشته باشد. این تحلیلگر اقتصادی با اشاره به تأثیر روابط خارجی روی وضعیت تورم انتظاری و تورم سالیانه گفت: روابط خارجی ایران و آمریکا یکی از مهمترین اصول تأمین کننده امید به آینده جامعه مدنی و کنش‌گران اقتصادی است. هر زمان انتظار عمومی در بهبود روابط با دیگر کشورها و کاهش تنش و تحریم‌ها باشد، طبیعی است که امید به آینده در مردم وضعیت بهتری خواهد داشت. وی بیان کرد: یک عامل مهم کنترل انتظار تورمی، کاهش تنش با اقتصاد بین الملل است؛ یعنی تعامل و تعهدات دو طرفه که متضمن تعهدات کامل و صریح و بدون هزینه‌های اضافی با بازار خارجی است که در آن نه تنها برای فعالان اقتصادی که برای سایر افراد نیز می‌تواند نوید خوبی باشد تا از خرید بیش از نیاز خودداری کنند. یوسفی نژاد ادامه داد: یکی از مشکلات ما در سال‌های اخیر به تحولات سیاسی و شوک‌های ناشی از آن مربوط می‌شود. هر زمان اخبار مذاکرات در فضای مطبوعاتی مثبت ارزیابی شده به دنبال آن، انتظارات شکل گرفته هم به سمت حل مشکلات اقتصادی سوق پیدا کرده و بازارهای اقتصادی مانند بازار ارز به سمت کاهش حرکت کردند و بالعکس. این تحلیلگر اقتصادی تأکید کرد: شوک مذاکرات پیش رو در کوتاه مدت ممکن است بسیار قابل توجه باشد؛ یعنی اگر فضای مذاکرات مثبت ارزیابی شود ممکن است انتظارات مثبت شکل بگیرد و قیمت‌ها روند نزولی پیدا کند اما اگر این گونه نباشد و اخبار مذاکرات منفی باشد، ناامیدی از انتظارات تورمی تشدید می‌شود و به کارگزاران اقتصادی و بنگاه‌ها و جامعه مصرف کننده پالس منفی ارسال می‌شود. وی اذعان کرد: در بلندمدت نیز، انتظارات عقلایی تر می‌شود و از رفتارهای عجولانه به موجب آن جلوگیری می‌شود و به دور از هیجان تصمیم گیری خواهد شد. در این شرایط عوامل اقتصادی می‌توانند نقش خود را به خوبی ایفا کنند. یوسفی نژاد در پایان به اشاره به گزارشی از بانک مرکزی که در پایان سال ۱۴۰۰ منتشر شده، اظهار کرد: در این گزارش آمده در دوره قبلی مذاکرات یعنی اسفند ۱۳۹۹، با کاهش انتظارات تورمی متأثر از فضای مذاکرات، شاهد کاهش نرخ‌ها در بازار دارایی بودیم. با توجه به تحلیل بانک مرکزی، رابطه مستقیمی میان انتظار تورمی و مذاکرات به عنوان ریسک غیر اقتصادی وجود دارد. در نهایت آنچه که می‌توان به عنوان جمع‌بندی بیان کرد این است که ریزش اخیر قیمت ارز و طلا را می‌توان بازتابی از امیدواری بازار به حل‌وفصل مسائل سیاسی و بین‌المللی دانست. ادامه این روند، مشروط به پیشرفت مذاکرات و کاهش واقعی فشارهای اقتصادی بر کشور خواهد بود. در غیر این صورت، ممکن است این آرامش موقتی باشد و بازار مجدداً وارد فاز نوسانی شود. به هر حال، اقتصاد ایران اکنون در شرایطی قرار دارد که تحولات سیاسی می‌تواند به ‌سرعت معادلات بازار را تغییر دهد. بنابراین، رصد دقیق روند مذاکرات و واکنش طرفین، برای فعالان بازار و سیاست‌گذاران از اهمیت بالایی برخوردار است.