گروه اقتصاد کلان: تامین نقدینگی یکی از نیاز‌های اساسی تولید محسوب می‌شود. این مولفه تأثیر مستقیمی بر رشد اقتصادی دارد. وقتی که نقدینگی به‌طور مؤثر و بهینه در بخش‌های مختلف اقتصادی به‌ویژه بخش تولید هدایت می‌شود، می‌تواند باعث افزایش ظرفیت تولید، بهبود کیفیت کالاها و خدمات و ایجاد اشتغال شود. به گزارش تجارت، این امر به نوبه خود رشد اقتصادی کشور را تسریع می‌کند. در مقابل، وقتی نقدینگی به بخش‌های غیرمولد هدایت شود، ممکن است رشد اقتصادی پایدار ایجاد نشود و به بحران‌های اقتصادی منجر شود. نقدینگی به عنوان یکی از منابع اصلی مالی برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید به حساب می‌آید. استفاده صحیح از نقدینگی در این بخش می‌تواند باعث بهبود فناوری‌ها، افزایش توان تولیدی کارخانجات و کاهش هزینه‌ها شود. در بخش تولید، نیاز به سرمایه‌گذاری در ماشین‌آلات، تأسیسات، مواد اولیه و نیروی انسانی است. این نیاز به سرمایه‌گذاری‌ها با استفاده از منابع مالی موجود از طریق نقدینگی تأمین می‌شود. اقتصاد ایران در طول سال‌های اخیر با رشد سریع نقدینگی روبه‌رو بوده است. براساس گزارش‌های بانک مرکزی، حجم نقدینگی در ایران در سال‌های گذشته به طور مداوم در حال افزایش بوده است. افزایش نقدینگی به دلایل مختلفی از جمله سیاست‌های پولی انبساطی، بدهی دولت به بانک‌ها و رشد شدید بدهی‌های بانکی ناشی از مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها بوده است. در حال حاضر، نقدینگی به‌طور عمده در بخش‌هایی مانند بازار مسکن، طلا و ارز و بورس سرمایه‌گذاری می‌شود، در حالی که بخش تولید از دسترسی به منابع مالی به‌طور مطلوب برخوردار نیست. این موضوع موجب شده است که بخش تولید با مشکلاتی مانند رکود اقتصادی، کاهش صادرات و افزایش بیکاری مواجه شود.

چالش‌ها و مشکلات موجود در تخصیص نقدینگی به بخش تولید
تخصیص ناکارآمد منابع مالی و نقدینگی یکی از مشکلات اصلی در اقتصاد ایران است. سیاست‌های پولی نادرست، مشکلات نظام بانکی، فساد، و نوسانات نرخ ارز از جمله موانع مهم بر سر راه تخصیص نقدینگی به بخش تولید هستند. به‌علاوه، عدم اعتماد به بخش تولید و نداشتن برنامه‌ریزی مناسب برای تخصیص منابع، به تولیدکنندگان آسیب جدی وارد کرده است. بخش تولید یکی از ارکان اصلی هر اقتصادی است. این بخش به عنوان پیشران رشد اقتصادی، باعث ایجاد ارزش افزوده، اشتغال‌زایی و افزایش درآمد سرانه می‌شود. هدایت نقدینگی به بخش تولید می‌تواند به ایجاد زیرساخت‌های بهتر، افزایش ظرفیت تولید و ارتقاء تکنولوژی‌ها منجر شود. همچنین، تولید با بهره‌گیری از منابع مالی جدید می‌تواند در تقویت تجارت خارجی و صادرات نیز مؤثر باشد. در صورتی که نقدینگی به درستی به بخش تولید هدایت شود، اثرات مثبتی بر اقتصاد کشور خواهد داشت. این تأثیرات شامل کاهش نرخ بیکاری، افزایش درآمد سرانه، کاهش وابستگی به واردات، تقویت تولید ملی و بهبود کیفیت زندگی است. همچنین، می‌توان به بهبود وضعیت مالی دولت و کاهش کسری بودجه نیز اشاره کرد. هدایت نقدینگی به بخش تولید می‌تواند مزایای بلندمدتی به همراه داشته باشد. این مزایا شامل افزایش ثبات اقتصادی، ارتقای رقابت‌پذیری، کاهش وابستگی به واردات، و توسعه فناوری‌های نوین است. از نظر اجتماعی نیز، تولید می‌تواند موجب کاهش فقر و بیکاری و بهبود کیفیت زندگی افراد شود. 

چالش‌ها و موانع هدایت نقدینگی به بخش تولید
یکی از مهم‌ترین مشکلات در مسیر هدایت نقدینگی به بخش تولید، مشکلات موجود در نظام بانکی است. نرخ بهره بالا، عدم دسترسی تولیدکنندگان به منابع مالی ارزان‌قیمت و کمبود تسهیلات مالی برای پروژه‌های تولیدی، مانع از تأمین مالی مناسب برای این بخش می‌شود. سیاست‌های پولی و مالی دولت در ایران به‌ویژه در شرایط تحریم و بحران اقتصادی، تأثیرات منفی بر تخصیص نقدینگی به بخش تولید داشته است. سیاست‌های مالی انبساطی یا انقباضی که گاهی در جهت کنترل تورم و یا رشد اقتصادی اتخاذ می‌شود، باعث ایجاد بی‌ثباتی و نااطمینانی در بازار می‌شود. محیط کسب و کار در ایران دارای مشکلات بسیاری است. از جمله این مشکلات می‌توان به نوسانات نرخ ارز، پیچیدگی‌های قانونی و اداری و عدم شفافیت در قوانین اشاره کرد. این مشکلات موجب کاهش اعتماد به بخش تولید می‌شود و از ورود نقدینگی به این بخش جلوگیری می‌کند.

راهکارها و سیاست‌های پیشنهادی برای هدایت نقدینگی به بخش تولید
 برای بهبود وضعیت تخصیص نقدینگی به بخش تولید و ایجاد یک نظام اقتصادی پویا و رقابت‌پذیر، نیاز به اتخاذ سیاست‌های دقیق و هدفمند است.یکی از مهم‌ترین اقدامات برای هدایت نقدینگی به بخش تولید، اصلاح سیاست‌های پولی و مالی است. بانک مرکزی باید با دقت بیشتری نسبت به اعطای تسهیلات به تولیدکنندگان و صنایع داخلی اقدام کند. سیاست‌های پولی باید به گونه‌ای تنظیم شوند که نرخ بهره برای تسهیلات تولیدی کاهش یابد، تا دسترسی به منابع مالی برای فعالان تولیدی تسهیل شود. علاوه بر این، بانک‌ها باید در پرداخت وام‌های تولیدی اولویت‌های بیشتری به صنایع و شرکت‌های تولیدی اختصاص دهند. در این راستا، تقویت سیاست‌های انقباضی پولی می‌تواند موجب کاهش فشار نقدینگی بر بازارهای غیرمولد و هدایت آن به سمت بخش تولید شود. کنترل تورم و کاهش نوسانات ارزی می‌تواند اطمینان بیشتری به تولیدکنندگان در زمینه تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری بدهد. در حال حاضر، سیستم بانکی ایران با مشکلاتی همچون نرخ‌های بهره بالا، بوروکراسی پیچیده، و محدودیت‌های قانونی روبه‌رو است که باعث شده دسترسی به منابع مالی برای بسیاری از تولیدکنندگان سخت باشد. یکی از مهم‌ترین راهکارها، اصلاح و تسهیل شرایط دریافت تسهیلات از سوی بانک‌ها برای تولیدکنندگان است. دولت می‌تواند با ایجاد مشوق‌های مالیاتی برای بانک‌ها، شرایط دریافت وام‌های ارزان‌قیمت برای پروژه‌های تولیدی را فراهم کند. علاوه بر این، تقویت صندوق‌های حمایت از تولید و تأسیس مؤسسات مالی و اعتباری جدید با هدف تأمین منابع مالی برای تولیدکنندگان می‌تواند نقش مهمی در کاهش وابستگی تولیدکنندگان به منابع بانکی معمولی داشته باشد. یکی دیگر از راهکارهای ضروری برای هدایت نقدینگی به بخش تولید، تقویت سیاست‌های تشویقی برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی به بخش تولید است. دولت می‌تواند با ارائه مشوق‌های مالیاتی، کاهش نرخ مالیات بر درآمد شرکت‌های تولیدی و تسهیل واردات مواد اولیه برای تولیدکنندگان، شرایط مناسبی برای سرمایه‌گذاری در این بخش ایجاد کند. همچنین، سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم در بخش‌های تولیدی داخلی به اقتصاد کشور کمک کنند. دولت باید شرایط قانونی و مقرراتی را به گونه‌ای تنظیم کند که ورود سرمایه‌های خارجی به بازار تولید ایران تسهیل شود. یکی از مهم‌ترین چالش‌های موجود بر سر راه توسعه بخش تولید، موانع قانونی و اداری پیچیده است. مشکلاتی مانند پیچیدگی در فرآیندهای اداری، طولانی بودن زمان صدور مجوزهای تولید و تعدد قوانین و مقررات در بخش‌های مختلف، باعث کاهش جذابیت تولید و سرمایه‌گذاری در این بخش می‌شود. دولت می‌تواند با اصلاح و ساده‌سازی قوانین و کاهش مقررات دست و پاگیر، شرایط مناسبی را برای توسعه بخش تولید فراهم کند. این اصلاحات باید به‌طور خاص به نحوه دریافت مجوزها، نحوه صادرات و برخورداری از مشوق‌های مالی برای تولیدکنندگان مربوط شود. یکی از موانع اصلی سرمایه‌گذاری در بخش تولید، نااطمینانی و ریسک‌های اقتصادی است. نوسانات نرخ ارز، تورم بالا، و بحران‌های سیاسی می‌توانند موجب ایجاد عدم اطمینان در میان سرمایه‌گذاران شوند. برای حل این مشکل، دولت باید برنامه‌های اقتصادی بلندمدت و با ثباتی را پیاده‌سازی کند. ایجاد یک سیاست مالی و ارزی شفاف و با ثبات می‌تواند به افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به بخش تولید منجر شود. همچنین، طراحی ابزارهای مالی جدید مثل بیمه‌های ریسک اقتصادی و ارزی می‌تواند به کاهش ریسک‌های ناشی از نوسانات نرخ ارز و تورم کمک کند. حمایت از شرکت‌های نوآور و استارتاپ‌ها که به دنبال نوآوری‌های تکنولوژیک و ارتقاء ظرفیت‌های تولیدی هستند، از دیگر اولویت‌های ضروری برای هدایت نقدینگی به بخش تولید است. دولت می‌تواند با تخصیص منابع مالی به پروژه‌های تحقیق و توسعه و ارائه مشوق‌های مالیاتی برای فعالیت‌های نوآورانه، به رشد این بخش‌ها کمک کند.سرمایه‌گذاری در بخش‌های جدید و نوآور همچون فناوری‌های اطلاعاتی، بیوتکنولوژی، و انرژی‌های نو، می‌تواند به تقویت مزیت‌های رقابتی کشور در بازارهای بین‌المللی و داخلی منجر شود. یکی از راه‌های موثر برای جذب نقدینگی به بخش تولید، تقویت سیاست‌های صادراتی است. تولیدکنندگان داخلی باید برای ورود به بازارهای بین‌المللی تشویق شوند. دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات صادراتی، کاهش تعرفه‌های گمرکی و ایجاد روابط تجاری مناسب با کشورهای هدف، کمک‌های زیادی به صادرکنندگان داخلی کند. در این راستا، برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی و حمایت از برندهای داخلی برای ورود به بازارهای جهانی می‌تواند تولیدکنندگان ایرانی را در راستای افزایش صادرات و جذب نقدینگی بیشتر یاری کند. 

بررسی نمونه‌های موفق جهانی در هدایت نقدینگی به بخش تولید