گروه اقتصادی-« مسئولیت نگهداری کالا در گمرک با کدام فرد یا نهاد است؟» این پرسشی است که از روز گذشته در فضای رسانه ای و تحلیلی کشورمان بازتاب پیدا کرد . پس از پخش ویدئویی از حجت الاسلام خسروپناه، دبیر شورای انقلاب فرهنگی که چند ماه قبل بازدیدی از بندر شهید رجایی داشت و در آن اعلام کرده بود، روند بررسی کانتینرها و کانکس های این بندر به هیچ عنوان متناسب با اهمیت این بندر نیست و تنها یک دستگاه ایکس ری برای کل بندر وجود دارد! مشخص شد که کاستی های این بندر از قبل برای بسیاری از مسئولان نمایان بوده است!  اما با گذشت 3روز از حادثه تلخ آتش سوزی بندر شهید رجایی، آرام آرام ابعاد پنهان این حادثه، نمایان شده و مسئولان نیز به درک روشن تری از چرایی بروز این رخداد دست پیدا کرده اند. هرچند در روز یکشنبه سخنگوی آتش نشانی اعلام کرده بود، آتش به صورت کامل اطفاء شده اما وزش بادهای موسمی بهاری باعث شده تا از دل خاکستر حادثه، دوباره زبانه های آتش سر برآورده و در برخی بخش ها دوباره نمایان شود. علی رغم وزش باد، مسئولان آتش نشانی و مدیریت بحران در گفت وگو با تجارت اعلام کردند بیش از 90 درصد آتش اطفاء شده و فعالیت گمرکی در بندر شهید رجایی به وضعیت روتین بازگشته است.  در روز سوم آمار فوتی ها به ۴۶ نفر افزایش یافت و بر اساس اعلام وزیر کشور « برای شناسایی اجساد قربانیان شناسایی‌نشده، تیم‌های تشخیص هویت نیروی انتظامی با استفاده از آزمایش دی‌ان‌ای در محل مستقر شده‌اند.» وزیر کشور همچنین  دلیل انفجار را قصور در بارگیری و اظهارنامه گمرکی دانست. خبر مهم دیروز را عضو هیات اعزامی مجلس به بندرعباس در گفت وگو با رسانه ها مطرح کرد. سیر مرتضی محمودی درباره ریشه های بروز این رخداد تلخ اعلام کرد:« شواهد و تصاویر فیلم‌های مداربسته نشان می‌دهد بی‌کفایتی بسیاری در روند بارگیری و دیگر موضوعات بندر شهید رجایی وجود داشته است.» محمودی ادامه داد:« احتمال تعمد و کارخرابی در این حادثه بسیار کم است.» او یادآور شد:« دستگاه‌های امنیتی و انتظامی در حال بررسی هستند تا اگر حتی یک درصد احتمال خرابکاری وجود داشته است، مسببین آن دستگیر و به سزای اعمال خود برسند.» اما در شرایطی که محمودی از بررسی دقیق موضوع در نهادهای امنیتی خبر می دهد،   علی خضریان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس دخالت عوامل خارجی در این رخداد را رد کرد و گفت:« بر اساس شواهد موجود، حادثه بندر شهید رجایی ناشی از ضعف ایمنی داخلی و سوءمدیریت بوده و هیچ سندی مبنی بر دخالت عوامل خارجی تاکنون ارائه نشده است.» خضریان، اما به موضوع مهم دیگری به عنوان یکی از دلایل اصلی بروز بحران در بندر شهید رجایی اشاره کرد و گفت:« سال‌هاست به جای واگذاری پروژه‌های بندری به بخش خصوصی واقعی، شاهد واگذاری محوطه‌های حساس به شرکت‌های خصولتی هستیم؛ شرکت‌هایی که متأسفانه فاقد تخصص کافی بوده و پروژه‌ها را بدون رعایت الزامات ایمنی به سایر پیمانکاران واگذار می‌کنند. نتیجه این ساختار معیوب، بروز فجایعی چون حادثه اخیر بندر شهید رجایی است. در همین خصوص باید نقش شرکت خدمات دریایی و بندری کیهان شیران زرین که از شرکت‌های وابسته به شرکت .... می‌باشد و گفته می‌شود به عنوان مسئول ایمنی در بندر شهید رجایی فعالیت می‌کرده است، مشخص شود.»
 مسئولیت نگهداری کالا در گمرک با چه کسی است؟
طبق ماده ۲۵ قانون امور گمرکی، مسئولیت حفظ و نگهداری کالای موجود در انبارهای گمرکی از هنگام تحویل گرفتن تا زمان تحویل دادن آن با مرجع تحویل‌گیرنده کالا است. در این میان جای سوال است که چه کسی مسئول حفظ و نگهداری کالاهای موجود در گمرک است و پس از حادثه، چه کسی مسئولیت جبران خسارت‌های مربوطه را دارد؟ که باید گفت طبق ماده ۲۵ قانون امور گمرکی، مسئولیت حفظ و نگهداری کالای موجود در انبارهای گمرکی از هنگام تحویل گرفتن تا زمان تحویل دادن آن با مرجع تحویل‌گیرنده کالا است. بر اساس قانون، مرجع تحویل‌گیرنده مکلف است کالای موجود در انبارهای گمرکی را در مقابل خطرات ناشی از آتش‌سوزی، «اشتعال» و «انفجار» بیمه نماید و حق بیمه مربوطه را به هنگام ترخیص از صاحب کالا وصول کند. همچنین درصورتی که کالای تحویلی به انبارهای گمرکی به‌ موجب بیمه‌نامه معتبر که شماره آن باید در هنگام تحویل کالا در اظهارنامه اجمالی یا بیانیه یا اسناد معتبر دیگر به مرجع تحویل‌گیرنده اعلام گردد، بیمه باشد، تا زمانی که بیمه‌نامه مزبور دارای اعتبار است، کالا تحت پوشش آن است و برای این مدت حق بیمه توسط مرجع تحویل‌گیرنده دریافت نمی‌شود. گفتنی است؛ طبق اعلام بیمه مرکزی در پی وقوع حادثه انفجار در بندر شهید رجایی، بیمه مرکزی موضوع بررسی وضعیت بیمه‌ای حادثه بندر شهید رجایی را در دستور کار قرار داده و یک تیم کارشناسی برای بررسی وضعیت بیمه‌ای خسارت‌دیدگان را به بندرعباس شده‌اند.  در این راستا شب گذشته مدیرعاملان بیمه در نشست ستاد بحران استانداری هرمزگان گزارشی از اقدامات انجام شده برای جبران خسارات حادثه دیدگان را به رئیس جمهور ارائه و تاکید کردند که لحظه‌ای در انجام فرآیند ارزیابی خسارت درنگ نخواهند کرد و همگام با صنعت بیمه و با تمام توان پای کار خواهند بود. همچنین سندیکای بیمه‌گران ایران، طی اطلاعیه‌ای آمادگی صنعت بیمه در راستای کمک به حادثه‌دیدگان و ایفای تعهدات و جبران مالی در بندر شهید رجایی را اعلام کرده است. باتوجه به اینکه از زمان وقوع حادثه تاکنون تمرکز بر عملیات اطفای حریق و لکه‌گیری و برقراری شرایط عادی برای انجام رویه‌های گمرکی و ترانزیتی بوده است، هنوز به طور کامل خسارات مربوطه بررسی و اعلام نشده است که این امر در روزهای آینده قرار است انجام و چگونگی جبران خسارت‌های حادثه تعیین تکلیف شود. طبق اعلام گمرک، محموله وارداتی که ابتدا در بندر شهید رجایی دچار انفجار و حریق شده است، هیچ‌گونه شماره کوتاژ و اظهارنامه مبنی بر اینکه کالا به گمرک اظهار شده است را ندارد؛ این محموله هنوز به گمرک اظهار نشده بود.

ارسال محموله‌های صادراتی به گمرک رجایی از سر گرفته شد
در شرایطی که برخی نگرانی ها در خصوص تامین مواد اولیه و کالاهای اساسی به دلیل مشکلات رخ داده در بندر شهید رجایی مطرح شده بود، دیروز خبر رسید که ارسال محموله‌های صادراتی از تمامی گمرکات کشور به مقصد گمرک شهید رجایی بندرعباس، پس از رفع موانع ناشی از بروز حادثه، ازسرگرفته شد. گمرک ایران ، طی دستورالعمل فوری به تمامی گمرکات اعلام کرد تا از ارسال محموله‌های صادراتی و ترانزیتی به مقصد گمرک شهید رجایی بندرعباس تا اطلاع ثانوی خودداری کنند. اکنون با توجه به اقدامات و هماهنگی‌های صورت‌گرفته، ارسال محموله‌های صادراتی مطابق روال قبل و با رعایت کلیه ضوابط و مقررات مربوطه نسبت به پذیرش محموله‌ها در مرز خروج گمرک موصوف امکان‌پذیر شده است. دیروز همچنین سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور با بیان اینکه زیر ساخت‌های بندر سالم است، گفت: از روز گذشته بندر به حالت قبلی خود برگشته و صادرات و واردات در حال انجام است. حسین ظفری اظهار کرد: ۴۸ ساعت از وقوع آتش سوزی در این منطقه می‌گذرد و طی ۲۴ ساعت قبل، برای مهار آتش ما اقدام به تخلیه کانتینرهای سالمی کردیم که احتمال آتش گرفتن آنها وجود داشت. وی با اشاره به اقدامات آتش نشانان برای سرد کردن کانتینرهایی که حرارت آنها بالا رفته است به منظور تسلط بیشتر بر آتش ادامه داد: اوایل صبح امروز لکه‌های آتش در نقاط مختلف به ویژه نقاط شرقی و جنوبی منطقه را داشتیم که در حال لکه گیری آنها هستیم. با این حال وقوع باد در منطقه شرایط را پیچیده‌تر می‌کند. از این رو با به تعادل رسیدن شرایط و ثبات نسبی جو، امیدواریم تسلط ما بیشتر شود.

پرداخت مقرری بیمه بیکاری به کارگران آسیب‌دیده 
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: کارگران و خانواده‌های متوفیان بیمه‌شده تأمین اجتماعی که بر اثر حادثه دلخراش آتش‌سوزی اسکله شهید رجایی بیکار شده‌اند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت می‌شود. مجتبی معین‌وزیری، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان هرمزگان با اشاره به اقدامات اولیه پس از حادثه اسکله شهید رجایی گفت: در ساعات ابتدایی پس از وقوع حادثه، تمامی دستگاه‌های زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به صورت یکپارچه فعال شدند. در نشست بررسی ابعاد این حادثه مقرر شد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانون بیمه بیکاری، به تمامی کارگران آسیب‌دیده و خانواده‌های متوفیان بیمه‌شده تأمین اجتماعی، مقرری بیمه بیکاری و مستمری پرداخت شود. معین‌وزیری همچنین از بررسی آخرین تمهیدات دستگاه‌های ذیربط برای رسیدگی به وضعیت کارگران و خانواده‌های آنان در جریان این نشست خبر داد.