گروه اقتصادی- زهرا سلیمانی:«در تابستان 1404 دیگر قطعی برق نداریم.»این عبارتی است که وزیر نیرو 4 بهمن 1403 در گفت وگو با خبرگزاری ها بر آن تاکید کرده است. عباس علی آبادی، وزیر نیرو  در زمستان 1403 بارها از حل معضل ناترازی برق در تابستان 1404 خبر داده و اعلام کرده بود مشکل خاموشی ها در بهار تابستان1404 حل می شود. کمتر از 4ماه پس از صحبت های عالی ترین نهاد تصمیم گیری در حوزه برق، نه تنها مُهر پایانی بر خاموشی های 2ساعته برق زده نشده، بلکه خاموشی های 2ساعته قبلی به 4ساعت افزایش یافته است! درحالی که هنوز در  میانه بهار قرار داریم، قطعیهای برق در برخی شهرستانها به ۴ ساعت در روز و حتی بیشتر هم رسیده و به نظر میرسد هیچ برنامه مشخصی هم در خصوص اعمال خاموشیها وجود نداشته باشد. این همه در حالی است که بر اساس اعلام توانیر قیمت برق مصرفی خانوارهای ایرانی با افزایش قابل توجهی بین 26 تا110درصد مواجه شده است. 
قبض برق خانواده های ایرانی و اصناف و گروه های مختلف فقط هزینه مصرفی برق آنها نیست، بلکه یک هزینه ثابت سالانه ۹۰ هزار تومانی بابت بیمه همگانی و ماهانه ۳۰۰ تومان بیمه مشترکان به آن اضافه شده است. علاوه بر این، ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده و ۱۰ درصد عوارض برق (برای انرژی تجدیدپذیر و روستاها) نیز روی قبض محاسبه میشود که مبالغ بالایی است. 31 فروردین ماه بود که علی آبادی، وزیر نیرو تعرفههای جدید برق را ابلاغ کرد. تعرفه هایی که قرار است از اول خرداد ماه اجرایی شوند. مطابق ابلاغیه منتشرشده، هزینه تامین برق به ازای هرکیلووات ساعت در سال 1404، 953 تومان در نظر گرفته شده است که در مقایسه با سال 1403حدودا 26 درصد رشد را تجربه کرد. در واقع امسال برای نخسیتن بار است که در ماه های ابتدایی سال، از یک طرف کشور با کسری گسترده برق مواجه شده و از سوی دیگر  مردم هم خاموشی های برنامه ریزی شده برق و هم افزایش تعرفه مصرفی را در بالاترین سطح تجربه می کنند. طی روزهای اخیر بسیاری از ایرانیان از استان های مختلف البرز، تهران، قزوین، قم، مرکزی، زنجان و...در تماس با تجارت  نسبت به خاموشی های وسیع ابراز نارضایتی کرده و خواستار پیگیری موضوع شده اند.. اما باید دید دلیل این اطلاع رسانی های متناقض و غیر واقعی از سوی ساختارهای اجرایی چیست و آیا نباید نسبت به تبعات عدم تحقق وعده هایشان پاسخگو شوند؟

32هزار مگاوات کمبود طی چند ماه و یک سال رفع شدنی نیست
حمید رضا صالحی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران در گفت وگو با تجارت درباره تبعات این نوع برنامه ریزی ها برای مقابله با ناترازی برق می گوید:« از قدیم گفته اند سنگ بزرگ ، نشانه نزدن است. زمانی که وزیر نیرو در بهمن ماه سال قبل درباره رفع ناترازی در بهار و تابستان 1404 صحبت می کرد اگر اشتباه نکنم  با خود شما گفت وگو کرده و گفتم، رفع ناترازی های فعلی صنعت برق حداقل به 3تا 5سال زمان نیاز دارد و در کوتاه مدت نمی توان همه کمبودهای فعلی را رفع کرد. تازه حل ناترازی برق طی 3تا 5سال در صورتی عینیت پیدا می کند که دولت از یک طرف زمینه مشارکت بخش خصوصی در تولید برق را فراهم سازد و از سوی دیگر دست از دخالت های دستوری در قیمت گذاری برق و ...برداشته و زمینه سرمایه گذاری بخش خصوصی واقعی در صنعت برق را فراهم سازد. من نمی دانم، وزیر نیرو مبتنی بر کدام برنامه ها و راهبردها وعده رفع ناترازی برق در تابستان 1404 را داده است اما می دانم که هیچ کدام از بسترهای لازم برای افزایش تولید برق در کشور فراهم نشده است.»
صالحی در پاسخ به تجارت در این خصوص که چرا مشکل برق هر روز وخیم تر از قبل می شود؟ می گوید:« در حال حاضر ناترازی برق بر اساس اعلام وزارتخانه به حدود 24هزار مگاوات رسیده است. در کنار این کمبود، خشکسالی های اخیر باعث شده ظرفیت نیروگاه های برقابی کشور هم از مدار تولید خارج شود. با توجه به اینکه ظرفیت تولید نیروگاه های برقابی حدود 8الی 9هزار مگاوات است، میزان کمبود برق بیشتر شده و به بالای 32 هزار مگاوات رسیده است. در برابر یک چنین کمبودی، دولت نه در زمینه انرژی های تجدید پذیر، نه در حوزه افزایش سرمایه گذاری ها برای احداث نیروگاه های کوچک و نه در سایر بخش ها، اقدامات مناسبی را برنامه ریزی نکرده است. با این شرایط طبیعی است که خاموشی ها نسبت به قبل بیشتر شود.» 

مهمترین ناترازی در ایران ناترازی مدیریتی است
فرزین سوادکوهی در گفت وگو با تجارت درباره اظهارات ضد و نقیض وزیر نیرو در خصوص حل معضل خاموشی ها در تابستان و خاموشی های 4ساعته فعلی می گوید:«وزارتخانه ها معمولاً سعی میکنند که فضاسازی رسانهای داشته باشند و اوضاع را بهتر از چیزی که هست، نشان دهند.  مدیران اقتصادی در همین راستا وعده و وعیدهایی میدهند که اغلب هم به نتیجه نمیرسد. وعده های وزیر نیرو برای رفع معضل کمبود برق در زمستان سال قبل و خاموشی های وسیع فعلی را در این راستا می توان تحلیل و تفسیر کرد.» او ادامه می دهد:« خاطرم هست که بسیاری از  فعالان رسانه و کارشناسان در گفت وگو با آقای علی آبادی می پرسیدند با وضعیتی که نیروگاههای ایران در تولید برق دارند، آیا در بهار و تابستان 1404 با مشکل خاموشی روبه رو نمی شویم؟ وزارت نیرو اما کاملاً این موضوع را تکذیب میکرد. چه به صورت رسمی چه به صورت به اصطلاح غیررسمی تلاش میکرد که وانمود کند عصر خاموشی ها در ایران پایان پذیرفته است!، ولی آنچه که مردم حس می کنند، خاموشی های گسترده ، تعرفه های گرانتر برق و خدمات کمتر است.»
سوادکوهی با اشاره به اینکه روشن است ایران در حوزه تولید برق مشکل دارد، می گوید:« مصرف ایران بسیار بیشتر از تولید است. اما این به این معنا نیست که مردم ایران مصرف بی رویه برق دارندذ، بلکه به این معناست که طی سال های اخیر تولید برق به اندازه نیازهای ایران ارتقاء پیدا نکرده است. از سوی دیگر ادوات، وسایل خانگی و ...که در ایران به کار گرفته می شوند، مصرف برق بالایی دارند. ده هامیلیون کولر برقی و گازی با مصرف بالای برق و آب نشان دهنده این روند پر اشکال است. دولت برای اصلاح الگوی مصرف انرژی از یک طرف باید زمینه ارتقای تولید را فراهم سازد و از سوی دیگر، اصلاح الگوی مصرف را در دستور کار قرار دهد.» او ادامه می دهد:«خاموشی های فصل زمستان صاحبان کسب و کار و صنایع کشور را با خسارت های بسیاری مواجه کرد. روایت های مختلفی درباره این خسارت ها مطرح می شود و آن را بین 5تا 9میلیارد دلار ارزیابی می کند. با یک چنین خساراتی روشن است که دولت هرچه سریعتر باید فکری به حال معضل برق در ایران بکند. ایران در شرایطی با معضل برق روبه روست که همسایگان ایران در حال صادرات برق هستند. عربستان، امارات، ترکیه و...نه تنها نیاز داخلی خود را تامین کرده اند بلکه از طریق صادرات، سود قابل توجهی کسب می کنند.»
سوادکوهی در پایان می گوید:«مهمترین کمبود در ایران و بزرگترین ناترازی کشور، نه ناترازی برق و بنزین و نه ناترازی آب و گاز و...است. در ایران ناترازی جدی در حوزه مدیریت مشاهده می شود. از میانه های دهه 80 به جای سرمایه گذاری در افزایش سطح تولید برق کشور، اقدام به مصرف بی رویه برق و واردات اقلام و لوازم پر مصرف خانگی شد. از سوی دیگر امکان سرمایهگذاری توسط بخش خصوصی هم فراهم نشد . وقتی شرایط فراهم نشد،  بخش خصوصی هم هیچ تمایلی در سرمایه گذاری در این بخش نداشت در شرایطی که انحصار دولتی هم در این بخش جولان می دهد .