دشوار و سرنوشتساز
گروه سیاسی: چهارمین و شاید سختترین و سرنوشتسازترین مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا دیروز -یکشنبه- با میانجیگری کشور عمان در شهر مسقط برگزار شد. سرنوشتساز بودن دور جدید مذاکرات از این جهت اهمیت دارد که مذاکرات به مدت یک هفته تعلیق شده بود و طی این مدت مواضعی متناقض و بسیار زیادهخواهانه از سوی مقامات آمریکایی طی مدت اخیر مطرح شده بود. همچنین، دور چهارم مذاکرات به بارو بسیاری از ناظران سیاسی میتواند تعیین کنندهترین نقطه در مذاکرات دو طرف باشد. چرا که در این دور از مذاکرات مواضع شفاف و نهایی طرفین در ارتباط با ابعاد فنی هر گونه توافق مطرح خواهد شد. به روایتی در این مرحله از مذاکرات ریزبینی تهران و تعجیل آمریکا برای رسیدن به توافق به نقطه تلاقی خواهند رسید.
به گزارش «تجارت»، دور چهارم مذاکرات در مسقط پایتخت کشور عمان در شرایطی برگزار شد که بنا بر گفته سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، تیم کارشناسی ایرانی از قبل به عمان رفته و مستقر شده بود. همچنین، قبلتر، «استیو ویتکاف» نماینده ویژه آمریکا تهدید کرده بود، اگر دور بعدی مذاکرات در عمان در روز یک شنبه ثمربخش نباشد، گفتوگوها ادامه نخواهند یافت و باید مسیر دیگری را در پیش بگیریم. در سطحی دیگر، چهارمین دور از مذاکرات در حالی برگزار شد که مطالبه اصلی ایران که تاکنون بارها از سوی وزیر خارجه و سخنگوی این وزارتخانه شنیده شده، رفع موثر تحریمها و توقف هر اقدامی است که موجب محدودیت و تحریم بر اقتصاد ایران بشود و انتفاع اقتصادی ایران را متاثر سازد. در حوزه هسته ای نیز حفظ توانمندیهای هسته ای ایران و چرخه غنیسازی، برای ایران یک اصل غیرقابل مذاکره است. شایان ذکر است، سید عباس عراقچی دیروز در بدو ورود به مسقط با بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه سلطنت عمان دیدار و گفتوگو کرد. در این دیدار، وزیر امور خارجه کشورمان با قدردانی از وزیر امور خارجه و دولت عمان بهخاطر میزبانی و ایفای نقش مهم تسهیلگری گفتوگوهای ایران- آمریکا، دیدگاههای کشورمان را در مورد مهمترین ابعاد این گفت وگوها و مواضع اصولی و مبنایی ایران در این خصوص تبیین کرد. وزیر امور خارجه عمان با تاکید بر عزم این کشور برای هرگونه مساعدت جهت تسهیل روند گفت وگوها، عراقچی را در جریان ترتیبات و تمهیدات پیشبینیشده برای انجام این دور از گفتوگوها قرار داد.
مذاکرات سخت و مفید تهران و واشنگتن در دور چهارم
سخنگوی وزارت خارجه با اعلام پایان دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا گفت: زمان و مکان دور بعدی گفتوگوها توسط هماهنگکننده عمانی اعلام خواهد شد. «اسماعیل بقائی» در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران-آمریکا دقایقی قبل پایان یافت؛ مذاکراتی دشوار اما مفید برای درک بهتر از مواضع یکدیگر و یافتن راههایی معقول و واقعبینانه برای حل مسائل مورد اختلاف. زمان و مکان دور بعدی گفتوگوها توسط هماهنگکننده عمانی اعلام خواهد شد.» یک مقام آمریکایی نتیجه مذاکرات امروز میان ایران و آمریکا را دلگرم کننده دانست. آکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت: «توافق حاصل شد که مذاکرات با ایران برای ادامه بررسی جنبههای فنی پیش برود.» مقام آمریکایی تأکید کرد: «ما از نتیجه امروز دلگرم شدهایم و مشتاقانه منتظر نشست بعدیمان هستیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.»
تاکید ایران بر قابل معامله نبودن غنیسازی
بدون تردید مهمترین موضوعی که طی چند هفته اخیر و شاید از همان آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا به عنوان مساله اصلی میان طرفین مطرح بوده، در ارتباط با غنیسازی ایران بوده است. آمریکاییها طی هفتههای اخیر مواضع به شدت متناقضی را در ارتباط با این حق مشروع ایران اعلام کردهاند. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا و استیون ویتکاف در گفتوگو با رسانههای مختلف تاکید کرده اند که باید برنامه هستهای ایران تعطیل شود و اورانیوم غنیشده مورد نیاز میبایست از سوی این کشور به تهران داده شود اما این موضوع به شدت از سوی ایران مورد رد و انکار قرار گرفته است.
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه در ارتباط با همین موضوع، دیروز (یک شنبه) پیش از سفر به مسقط و شرکت در چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با تاکید بر این که مشورتهایی را در تهران داشته تاکید کرد: «امیدواریم در مذاکرات امروز به نقطه تعیین کنندهای برسیم.» عراقچی با انتقاد از صحبتهای ضد و نقیض مقامات آمریکایی در ارتباط با این مذاکرات و خواستههایشان در این فرآیند گفت: ما متاسفانه صحبتهای ضد و نقیضی از سوی آنها میشنویم و صحبتهای طرف مقابل در داخل میز مذاکره و بیرون از مذاکره مواضع متفاوتی است و این یکی از مشکلات ما در این مذاکرات است. وی افزود: برعکس طرف مقابل، جمهوری اسلامی ایران مواضع شناخته شدهای دارد که بر پایه اصولی قرار دارد. ما در یک خط کاملا مستقیم حرکت کردیم و مواضع ما کاملا روشن است. برنامه هستهای ایران از پایههای حقوقی و قانونی قوی برخوردار است و همواره تحت نظارت آژانس بوده و خواهد بود و داشتن فناوری صلح آمیز هستهای جزء حقوق مردم ایران است که قابل مذاکره و معامله نیست.
وزیر خارجه تاکید کرد: غنیسازی یکی از دستاوردها و افتخارات ملت ایران است. برای این غنی سازی هزینه سنگینی پرداخت شده است، خون دانشمندان هستهای ما پای این دستاورد است و قطعاً قابل معامله نیست و این موضع روشن ما بوده و هست. وی خاطرنشان کرد : من به هر حال در آستانه دور جدید مذاکرات لازم هست تکرار کنم که حقوق مردم ایران کاملا مشخص است، اصول و مواضع ما در برنامه هستهای کاملا روشن است و اینها چیزهایی نیست که قابل مصالحه یا قابل معامله کردن باشد ولی برای اعتمادسازی، برای شفاف سازی بیشتر از آنچه که است، ما آمادگی داریم و امیدوار هستیم که طرف مقابل هم با یک منطق مذاکراتی روشن بیاید. این اظهارات عراقچی به معنای آب پاکی ریختن روی دست آمریکاییها است. بدین معنا که تهران به هیچ عنوان حاضر به عقبنشینی از حق مشروع خود برای غنیسازی نیست.
حلقه گمشده اعتماد میان ایران و آمریکا
در مقطع کنونی مهمترین مساله برای ایران گرفتن ضمانت اجرایی و اعتماد به اراده آمریکا برای توافق است. در این زمینه، سیانان به نقل از یک مقام آگاه مدعی شد که آمریکا در مذاکرات مربوط به برنامه هستهای تهران صادق نیست و ایران در حال آمادهسازی برای سناریوهای شکست مذاکرات با آمریکاست. سیانان به نقل از یک مقام آگاه ایرانی مدعی شد که آمریکا در مذاکرات مربوط به برنامه هستهای تهران صادق نیست. این مقام ایرانی گفت که مذاکرات غیرمستقیم اخیر با آمریکا که با هدف رسیدگی به برنامه هستهای تهران و لغو تحریمها انجام شد، از سوی آمریکا «صادقانه» نبوده و احتمالا از ابتدا بهعنوان «دامی برای سوق دادن اوضاع به سوی تنش» طراحی شده است. این مقام در ادعای سیانان گفت که ایران وقفهها و فاصلههای هفتگی مذاکرات را که برخلاف خواست تهران بوده، بهعنوان یک بازی سیاسی و رسانهای از سوی آمریکا ارزیابی میکند و برای هرگونه سناریویی حتی شکست مذاکرات هم در حال آمادهسازی است. در مقابل آمریکا نیز بر ایجاد یک «سامانه راستیآزمایی سختگیرانه» تأکید دارد. ویتکاف در مصاحبه با فاکس نیوز در مصاحبه اخیرش گفت: «مذاکرات درباره راستیآزمایی ابعاد نظامی برنامه ایران است.» اما ایران نظارتهای گسترده را «مداخلهجویانه» میداند. عراقچی تاکید کرده: «ما برای اعتمادسازی آمادهایم، اما نظارتها نباید توسعه فناوری ما را مختل کند.» این درحالی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی، که رافائل گروسی، مدیرکل آن، در تهران است و خواستار دسترسی بیشتر به تأسیسات ایران شده است.