گروه اقتصادی:در روزهایی که مردم ایران نگران خاموشی های گسترده و تاثیر این خاموشی ها در زندگی و کسب و کار خود هستند، یافن راهکارهایی برای عبور از این ناترازی ها، بیشتر از هر زمان دیگری برای افکار عمومی کشور و فعالان اقتصادی دارای اهمیت شده است. دانشگاه شریف برای بررسی و ارزیابی علمی راهکارهایی برای عبور از این چالش میزگردی را با عنوان«ناترازی برق، با خاموشی‌ها چه باید کرد؟» در دانشکده برق این دانشگاه برگزار کرد تا اساتید و فعالان این حوزه هر کدام از زاویه دید خود به این پرسش پاسخ دهند. یکی از اساتیدی که اظهاراتش در این میزگرد بازتاب های قابل توجهی پیدا  سید هاشم اورعی، استاد دانشگاه شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران بود. این استاد دانشگاه شریف با بیان اینکه "دچار ناترازی ترکیبی انرژی هستیم"، گفت: کسری برق یک شبه ایجاد نشده و یک‌شبه هم قابل رفع نیست؛ نیاز به برنامه ریزی بلندمدت، اصلاح ساختارها و اقتصاد برق و ورود جدی بخش خصوصی و ایجاد بازار برق داریم. وقتی نتوانیم تمامی تقاضای برق را تأمین کنیم، به فاصله بین میزان تقاضا و میزان برقی که تأمین شده، کسری برق یا به‌عبارتی ناترازی برق می‌گوییم. کسری برق در اوج تابستان امسال به 24 هزار مگاوات می‌رسد و این ناترازی برق، بحرانی است که دارد به سمت ابربحران می‌رود.

در بخش انرژی، چشم‌انداز 1404 کاملا شکست خورده است
اورعی با بیان اینکه "اینکه سخنگوی محترم دولت، رعایت مصرف توسط مردم را راهکار اصلی اعلام می‌کند، ساده انگاری حل این مسئله است" ، گفت: مصرف برق در خانه‌ها با وجود اوج گیری در پیک تابستان، در طول سال فقط 33 درصد سهم مصرف کل برق است، پس مشکل ناترازی تنها با رعایت مصرف در خانه‌ها حل نمی‌شود، اگرچه اینکار موثر است و به کاهش ناترازی کمک می‌کند. صندوق بین‌المللی پول اخیرا اعلام کرده که پیش‌بینی رشد اقتصادی ایران در سال جاری سه دهم درصد است و تورم 43 درصد خواهد بود، بانک جهانی نیز اخیرا اعلام کرده پیش بینی رشد اقتصادی ایران در سال جاری صفر درصد و تورم 43 درصد خواهد بود، که این آمار نشان می‌دهد با وجود مصرف فزاینده انرژی و مخصوصا برق، نتوانسته‌ایم به رشد اقتصادی برسیم که این معنای همان شدت بالای مصرف انرژی در کشور است که به رشد GDP ختم نمی شود. در بخش انرژی، چشم‌انداز 1404 کاملا شکست خورده است؛ قرار بوده شدت مصرف انرژی در این 20 سال کاهش یابد اما شدت مصرف انرژی در ایران که حدود 1.5 برابر متوسط شدت مصرف انرژی دنیا بوده، اکنون نه تنها کاهش نیافته بلکه به بیش از 2.5 برابر متوسط جهان رسیده است. قرار بود در افق 1404، سهم تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر به 30 درصد برسد اما هم‌اکنون کمتر از یک درصد است.
 این استاد دانشگاه با بیان اینکه از معدود کشورهای جهان با رشد شدت مصرف انرژی هستیم، گفت: در این دو دهه، از صادرکننده انرژی به واردکننده تبدیل شده‌ایم، به طوری که ارزش انرژی مورد نیازی که امسال باید وارد کنیم تا ناترازی‌ها صفر شود، 34 میلیارد دلار است، درحالی که صادرات نفت ما امسال پیش‌بینی می‌شود درآمدی 29 میلیارد دلاری خواهد داشت.

وزن راهکارها با وزن بحران ناترازی برق همخوانی ندارد
اورعی افزود: حدود 30 درصد در تابستان ناترازی و کسری برق داریم، راه حلی که ارائه شده شروع به کار مدارس، بانک‌ها و ادارات از ساعت 6 صبح است، این راهکار برای این چالش بزرگ، به شوخی بیشتر شبیه است و انگار صورت مسئله را درست متوجه نشده‌ایم. در واقع حجم بحران ناترازی برق با وزن راهکارهایی که ارائه می‌شود، همخوانی ندارد.

خودمان کالای ارزشمند برق را تبدیل به یک کالای بی‌ارزش کرده‌ایم
اورعی با بیان اینکه "خودمان کالای ارزشمند برق را تبدیل به یک کالای بی‌ارزش کرده‌ایم"، گفت: سهم پول برق در اجاره مغازه‌ها و اصناف یک‌درصد و کمتر از یک‌درصد است و در این صورت، هیچ‌انگیزه‌ای برای افزایش بهره‌وری در مصرف آن وجود ندارد. وی ادامه داد: متأسفانه هنوز به ادامه این مسیر اشتباه اصرار داریم، وزارت نیرو تعرفه‌های جدید برق را اعلام کرد، بر این اساس تعرفه برق کشاورزی تنها 7 درصد افزایش داشته، یعنی نسبت به تورم 40 درصدی کشور، 33 درصد تعرفه برق کشاورزی ارزان شده است. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگر قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق را با توجه به تمامی ابعاد آن از هزینه سوخت و هزینه‌های واقعی اقتصادی و اجتماعی اتخاذ کنیم به رقم 10 هزار تومان می‌رسیم که البته بخشی از تولید گران برق به‌خاطر دولتی بودن آن است، اگر تمامی ابعاد تأمین و انتقال و توزیع برق خصوصی شود، این رقم به 5000 تومان هم قابل کاهش است اما در حال حاضر هر کیلووات ساعت برق به طور متوسط به مشترکان 500 تومان عرضه می‌شود؛ ما برای حل مشکل برق، باید اجازه دهیم بازار برق شکل بگیرد و این بازار برق با دکان قیمت‌گذاری برق که هم اکنون وجود دارد، متفاوت است. وی افزود: می‌توانیم در یک بازه 5 ساله از صنعت برق دولت زدایی کنیم و دولت به کارهای حاکمیتی و سیاست‌گذاری و نظارت خود بازگردد و کارها را بخش خصوصی سامان دهد. اورعی با اشاره به شدت بالای مصرف انرژی در کشور و پیشی گرفتن مصرف در بخش غیرمولد نسبت به بخش مولد گفت: مصرف برق و غیر بهینه بودن آن مثل یک چاه ویل عمل می کند که ته ندارد و در مسابقه تولید و مصرف، همیشه تولید بازنده است.

رشد عجیب 37درصدی تقاضای برق در بهار امسال
اورعی ادامه داد: این یک آمار عجیب است که در بهار سال جاری رشد 37 درصدی مصرف برق را شاهد هستیم، هیچ کجای جهان نمی تواند در طول یک‌سال ظرفیت تأمین برق را 37 درصد ارتقاء دهد؛ این بخش مصرف است که باید مدیریت شود. هزینه قبض برق خانوار ماهانه کمتر از هزینه نصف ساندویج است، در این شرایط کمتر کسی به ضرورت‌های اصلاح روند مصرف برق توجه می کند و مدیریت مصرف با خواهش و تمنا محقق نمی‌شود بلکه نیاز به ابزار قانون‌گذاری درست دارد. متأسفانه مسئولان نیز برق را از یک کالای تجاری به یک ابزار سیاسی تبدیل کرده‌اند و در دوران رقابت کاندیداها در انتخابات ریاست جمهوری شاهد بودیم که به‌جای پرداختن درست به مسئله برق و انرژی، مسابقه‌ای بین کاندیداها برقرار بود که هر کدام تأکید می‌کرد نباید قیمت حامل‌های انرژی دست بخورد؛ درحالی که برعکس باید اصلاح در این زمینه انجام شود، الان هم مدیریت مصرف صورت نمی گیرد و منجر به تشدید ناترازی برق شده و هم آنکه فقیرتر است دارد پول مصرف برق افراد ثروتمند را هم می‌پردازند؛ این روالی است که باید اصلاح شود. اورعی با اشاره به زیان تحمیلی اقتصاد برق به توسعه صنعت برق به ویژه در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، گفت: در 7 ماهه ابتدایی عمر دولت چهاردهم، به‌طور متوسط 57 مگاوات به ظرفیت منصوبه انرژی‌های تجدیدپذیر افزوده شده، در حالی که برای تحقق برنامه دولت که مورد تأکید رئیس جمهوری هست، باید ماهانه 1000 مگاوات افزایش ظرفیت منصوبه داشته باشیم. 4.6 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی به توسعه صنعت نیروگاهی منابع در طی سال های قبل وارد شده، اما به دلیل اقتصاد معیوب صنعت برق، دولت پول وزارت نیرو را نداده، وزارت نیرو پول سرمایه‌گذاری را نداده و سرمایه‌گذاران هم پول تسهیلات صندوق توسعه را نتوانسته‌اند بازپرداخت کنند و این تصور برای مدیران صندوق توسعه ملی است که این پول از دست رفته است. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: مشکلات امروز صنعت برق یک شبه ایجاد نشده و در کوتاه مدت هم حل نخواهد شد، صنعت برق کشور راه حل کوتاه مدت و بدون درد ندارد، اما مردم در شرایطی این جراحی صنعت برق  می ‌پذیرند که از مسئولان صنعت برق، صداقت ببینند؛ ما نیاز به برنامه 20 ساله برای صنعت برق داریم، باید دولت حکمرانی کند و بخش خصوصی کار را در دست بگیرد و بازار برق به‌معنای واقعی شکل بگیرد.