[ شهروند ] این روزها تهران شاهد و میزبان برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت است. جشنواره‌ای که امسال هجدهمین دوره آن تا سوم خردادماه- روز آزادسازی خرمشهر- ادامه خواهد داشت و در این نزدیک به یک هفته شاهد نمایش فیلم‌هایی خواهیم بود که به نوعی نسبتی با مقاومت یا سینمای دفاع مقدس دارند. رویدادی باشکوه در حد و اندازه سینمای ایران- به خصوص با توجه به فهرست فیلم‌های بخش سینمایی این دوره از جشنواره که نوید یکی از پررونق‌ترین و جذاب‌ترین دوره‌های جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت را می‌دهد. جشنواره‌ای شامل فیلم‌هایی چون «صبح اعدام»، «احمد»، «آپاراتچی»، «آسمان غرب»، «آن دو»، «بازی خونی»، «باغ کیانوش»، «پرویز خان»، «چند قطره آبان»، «در آغوش درخت»، «دست ناپیدا»، «روز خون»، «زیر آب‌های سوزان»، «شمال از جنوب غربی»، «شور عاشقی»، «صیاد»، «ظاهر»، «قلب رقه»، «میرو»، «اسفند»، «اشک هور»، «پیشمرگ»، «خدای جنگ»، «سینما متروپل»، «مجنون»، «موسی کلیم‌الله (ع)» (به وقت طلوع)، «شکلات ششم» و «قهرمان جندی‌شاپور»- که یا قهرمانان یا عملیات‌های دفاع مقدس را به تصویر کشیده‌اند، یا درباره مقاومت و حس و حال مقاومت در روزگار حاضر هستند یا به نوعی رویدادهای تاریخی و فضای خاص دهه پرماجرای شصت را دستمایه روایت داستان خود قرار داده‌اند.این مطلب به بهانه برگزاری این جشنواره- که از ۲۷ اردیبهشت تا ۳ خرداد با دبیری جلال غفاری قدیر در تهران برگزار می‌شود- می‌کوشد چشم‌اندازی کلی از فیلم‌هایی که در هفت روز آتی روی پرده خواهند رفت، به دست دهد...

ضیافت یک جنگ تکرارناشدنی
بخش قابل توجهی از فیلم‌های هجدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت به فیلم‌های موسوم به دفاع مقدسی اختصاص دارد. فیلم‌هایی که یا داستان زندگی و شهادت قهرمانانی مشخص یا برشی از روزگار جنگ را پیش‌روی مخاطب قرار داده و او را به ضیافت یکی از تکرارناشدنی‌ترین روزگاران تاریخ معاصر این مرزوبوم دعوت می‌کنند. نکته جالب درباره این فیلم‌ها این است که بیشتر آن‌ها همین چند ماه پیش در جشنواره فیلم فجر روی پرده رفته- و مورد توجه هم قرار گرفته بودند و همین هم جشنواره مقاومت امسال را اهمیت و ارزشی بیشتر می‌بخشد. «صیاد» به کارگردانی جواد افشار درباره بخش کمتر گفته شده‌ای از زندگی شهید صیاد شیرازی در روزهای آغازین جنگ هشت ساله، «اسفند» به کارگردانی دانش اقباشاوی و «اشک هور» به کارگردانی مهدی جعفری هر دو درباره دو مقطع متفاوت از زندگی شهید علی هاشمی، «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری که برشی از زندگی سردار شهید سعید قهاری از فرماندهان دوران دفاع مقدس را در منطقه کردستان روایت می‌کند و «خدای جنگ» به کارگردانی حسین دارابی درباره بخشی از زندگی شهید حسن طهرانی‌مقدم از این جمله‌اند. به این‌ها باید «آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسگری درباره روزگار شهید شیرودی در روزهای آغاز جنگ تحمیلی و «مجنون» به کارگردانی مهدی شامحمدی درباره بخش‌هایی از زندگی شهید مهدی زین‌الدین و برادرش مجید در روزهای انجام عملیات آزادسازی جزیره مجنون را نیز اضافه کرد و البته «دست ناپیدا» به کارگردانی انسیه شاه‌حسینی و «قهرمان جندی‌شاپور» به کارگردانی مهدی صاحبی که اولی روایتی است از رشادت‌های زنان در روزهای جنگ و «قهرمان جندی‌شاپور» نیز بخشی از زندگی شهید مجید بقایی را روایت می‌کند که یک شخصیت چندوجهی در حوزه پزشکی، خطاطی، نقاشی و فوتبال بود و تنها یک سال و نیم بعد از ورود به جبهه به واسطه نخبگی تبدیل به فرمانده قوای یکم شد.
«آن دو» به کارگردانی مرتضی رحیمی درباره شهید ظفر خالدی یکی از خردسال‌ترین شهدای کشور که روز ۲۳ خرداد ۱۳۶۱ در منطقه عملیاتی شلمچه به همراه برادر بزرگتر خود خدارحم در آغوش یکدیگر به شهادت رسیدند؛ «چند قطره آبان» به کارگردانی محمد اسماعیلی به عنوان اولین فیلم داستانی با موضوع عملیات محرم و حماسه ۲۵ آبان- که در سال ۱۳۶۱ انجام شد و با تشییع پیکر ۳۷۰ شهید همراه بود؛ «زیر آب‌های سوزان» به کارگردانی شیما پورسهم‌الدینی درباره شهدای غواص؛ «قلب رقه» ساخته خیرالله تقیانی‌پور درباره یکی از عملیات‌های مدافعان حرم در دل داعش؛ و «میرو» به کارگردانی حسین ریگی با داستانی درباره مقاومت مردم سیستان در ۸ سال دفاع مقدس فیلم‌های دیگری هستند که با روایت داستانی درباره دفاع مقدس در جشنواره مقاومت حضور دارند.

ضیافت تاریخ
بخش دیگری از فیلم‌هایی که برای نمایش در جشنواره مقاومت انتخاب شده‌اند، شماری از رویدادهای دوران‌ساز تاریخ معاصر را دستمایه روایت خود قرار داده‌اند. از جمله «بازی خونی» به کارگردانی حسین میرزامحمدی و «شمال از جنوب غربی» به کارگردانی حمید زرگرنژاد که هر دو ماجرای شورش اتحادیه کمونیست‌های ایران و منافقین در جنگل‌های اطراف آمل در سال شصت را به تصویر کشیده‌اند. «صبح اعدام» به کارگردانی بهروز افخمی که با اقتباس از گزارش خبرنگار روزنامه کیهان از مراسم تیرباران طیب حاج‌رضایی و حاج اسماعیل رضایی که در پی قیام ١۵ خرداد ۱۳۴۲ محکوم به اعدام شدند، برشی از ساعات قبل از اعدام را به تصویر می‌کشد؛ و «روز خون» به کارگردانی حمیدرضا همتی دربارۀ حمله تروریستی به حرم شاهچراغ دیگر فیلم‌هایی هستند که به روایت یکی از رویدادهای دوران‌ساز تاریخ معاصر پرداخته‌اند. کنجکاوی‌برانگیزترین فیلم این بخش اما- البته به رغم عوامل بی‌نام‌ونشان فیلم- «شکلات ششم» به کارگردانی سیدمهدی میرغیاثی است که گفته می‌شود روایتی سرراست و بی‌سانسور از ماجراهای مربوط به دستگیری خسرو گلسرخی بابت برنامه‌ریزی برای گروگان‌گیری ولیعهد ارائه داده- و یکی از نقاط اوج تاریخ قبل از انقلاب را دستمایه روایت داستان خود قرار داده است.

قهرمانان مقاومت

روایت یک دوران نوستالژیک
در سال‌های اخیر ماجراهای- طنز و جدی- مربوط به دهه پرماجرای شصت جای مشخص و ثابتی در کلیت سینمای ایران به خود اختصاص داده‌اند- و این نوع فیلم‌ها را در جشنواره مقاومت نیز می‌توان دید. به عنوان یکی از بامزه‌ترین فیلم‌ها از این نوع می‌توان به فیلم «آپاراتچی» ساخته قربانعلی طاهرفر اشاره کرد. فیلمی درباره تلاش‌های یک نقاشِ ساختمان عاشق سینما برای ساختن نخستین فیلم سینمایی‌اش که بر اساس منبع اقتباسش- کتابی به همین نام- می‌توان گفت که فیلم به نوعی راوی خاطرات شفاهی جلیل طائفی اسدی عکاس و فیلمساز انقلاب اسلامی بوده است. «باغ کیانوش» به کارگردانی رضا کشاورز حداد درباره رویدادهایی که سقوط یک هواپیمای عراقی در یک عروسی روستایی به وجود می‌آورد، دیگر فیلمی است که حال و هوای دهه شصت را به آسانی می‌توان در آن بازشناخت. با این حال گل سرسبد این نوع فیلم‌ها در جشنواره امسال «سینما متروپل» به کارگردانی محمدعلی باشه‌آهنگر می‌تواند باشد. آخرین فیلم کارگردانی که در کارنامه‌اش شاهد روایت‌های متفاوتی از ۸ سال دفاع مقدس بوده‌ایم و حالا در جدیدترین فیلمش داستان پراوج و فرود و عاشقانه و دل‌انگیز بازسازی یک سالن سینمای مخروبه را در روزهای اوج جنگ به روایت نشسته- که ظاهرا نیم‌نگاهی به ماجرای واقعی راه‌اندازی سینمای متروکه متروپل آبادان در دل جنگ و محاصره شهر دارد. فیلمی که در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت سیمرغ ۱۳ رشته شد و در نهایت هم سیمرغ‌های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمبرداری را دریافت کرد. «سینما متروپل» اما با این حال در دو سال گذشته موفق به اکران عمومی نشده است!