کاهش خاموشیها د ر گرو اصلاح الگوی مصرف
گروه اقتصاد ی: با نزد یک شد ن به ایام تابستان، یکی از پرسش های مهم و کلید ی نحوه مد یریت توزیع و صرف برق د ر کشور است. د ر شرایطی که د ولت قبل تلاش می کرد با ایجاد نسبت و تناسبی میان توزیع برق خانگی و برق مصرفی حوزه صنعت و کسب و کار ، تعاد لی د ر این بخش ایجاد کند ، اما روند خاموشی ها د ر د ولت چهارد هم به گونه ای است که هم د ر بخش خانگی و هم د ر حوزه صنعت ، خاموشی های وسیعی حاکم شد ه است. اما همچنان کمبود ها پابرجاست! پایش تجارت از بسیاری از واحد های تولید ی و صنعتی نشان می د هد این واحد ها د ر طول هفته حد اقل د و روز با قطعی برق و خاموشی های گسترد ه مواجه هستند . ضمن اینکه روند قطع برق د ر بخش خانگی هم تد اوم د ارد . پرسشی که د ر شرایط فعلی به ذهن ها خطور می کند آن است که د ولت با چه مکانیسمی قرار است این ناترازی های گسترد ه را پوشش د هد ؟ د یروز خبری به نقل از وزیر صمت منتشر شد که د ر آن اتابک از توافق با وزارت نیرو برای کاهش ناترازیها و واگذاری مد یریت انرژی به استانها خبر د اد و گفت:« صنایع سنگین باید نیروگاه اختصاصی د اشته باشند و شبها هیچ محد ود یتی د ر تأمین برق وجود نخواهد د اشت.» به نظر می رسد د ولت به د نبال ورود جد ی صنایع به عرصه تولید برق است. چرا که تجربیات سالهای گذشته نشان د اد ه که اتکای صرف به د ولت د ر توسعه زیرساختهای برق نمیتواند پاسخگوی شتاب تقاضا باشد . د ر مقابل، مشارکت صنایع د ر احد اث نیروگاههای اختصاصی یا تزریق برق به شبکه، هم به کاهش فشار بر منابع د ولتی کمک میکند و هم پاید اری تأمین برق برای تولید را افزایش مید هد . اما ورود صنایع به احد اث نیروگاه ها یکی از راهکارهای اجرایی برای پاسخگویی به ناترازی فعلی برق برای تابستان پیش روست. باید د ید چه راه کارهای د یگری وجود د ارد که از طریق آن می توان از تابستان 1404 به سلامت عبور کرد ؟ تجارت د ر گفتگو با تحلیلگران حوزه انرژی تلاش کرد ه به این پرسش پاسخ د هد . یکی از راهکارهای ارائه شد ه، وارد ات برق استان ها از کشورهای همجوار است. مثلا محمد حسین د ید ه بان به قرارد اد خرید برق استان ارد بیل از جمهوری آذربایجان اشاره کرد ه و معتقد است این روند را برای سایر استان ها هم می توان پیشنهاد کرد . استان های شمالی کشور برای تابستان از روسیه و ترکیه می توانند برق خرید اری و وارد کنند . ضمن اینکه برای استان گلستان می توان از ترکمنستان برق وارد کرد . تامین برق مورد نیاز سیستان و بلوچستان از پاکستان و ...بخشی از راهبرد هایی است که ایران برای عبور از پیک خطرناک تابستان می تواند از آنها بهره جوید .
وارد ات برق از کشورهای همسایه و افزایش سرمایه گذاری
محمد حسین د ید ه بان کارشناس حوزه انرژی د ر گفتگو با تجارت د رباره راهکارهایی که ایران با استفاد ه از آنها می تواند از پیک تابستان1404 عبور کرد ه و برق مورد نیاز کشور را هم د ر بخش خانگی و هم د ر حوزه صنایع مد یریت کند ، می گوید :« قبلا هم بارها د ر این زمینه صحبت کرد ه ایم، ناترازی برق ایران به اند ازه ای است که د ر کوتاه مد ت نمی توان راهکار عاجلی برای عبور از آن ارائه کرد . د و هفته آیند ه که خرد اد ماه تمام شود ، رسما وارد تابستان 1404 می شویم و روند خاموشی ها شد ت بیشتری پید ا می کند . فراموش نکنید از خرد اد ماه روند روشن کرد ن کولرها و د ستگاه های سرمایشی بیشتر می شود . بنابراین شبکه توزیع ایران با تقاضای بیشتری مواجه می شود ، د ر حالیکه عرضه برق به اند ازه نیاز مرد م و صنایع نیست. »
او اد امه می د هد :« از سوی د یگر کشور امسال با بارش مناسبی روبه رو نبود ه و سد های استان های مختلف خالی ماند ه است. این خشکسالی باعث شد ه 9هزار مگاوات برق تولید شد ه از نیروگاه های برقابی هم از چرخه عرضه برق خارج شود . این کمبود هم به چرخه کمبود های کشور افزود ه شد ه است. د اد ه ها حاکی است که فشار روی صنایع بیشتر شد ه و صنایع مختلف د ر استان های گوناگون، د ر هفته 2الی 3روز برق ند ارند . این روند برای اقتصاد ایران خسارت بار است. تعد یل کارگر و نیروی کار، کاهش د رآمد صنایع و رکود کسب و کارها، نتیجه این روند است. متاسفانه راهبرد عاجلی برای تامین برق مورد نیاز صنایع، بخش خانگی وکسب و کارها د ر کوتاه مد ت نمی توان ارائه کرد .»
د ید ه بان د ر پاسخ به این پرسش که اگر مد یریت برق کشور به شما سپرد ه می شد ، چه راهبرد ی را برای عبور از پیک تابستانی پیشنهاد می کرد ید ؟ می گوید :« من به برخی استاند اران از جمله استاند ار ارد بیل پیشنهاد د اد م که شیفت کاری صنایع بزرگ را تغییر د هند . مثلا صنایع ذوب آهن پارس آباد به اند ازه یک شهرستان برق مصرف می کند . می توان ساعات کاری این نوع واحد های صنعتی را از ساعات پیک مصرف به ساعات د یگر منتقل کرد . مثلا به جای اینکه ساعات کاری کارخانه ها از صبح تا 10 شب باشد ، از 10 شب تا 6صبح فعالیت کنند و اجازه د هند تا مرد م هم از برق بهره مند باشند . این روند باعث کاهش فشار بر شبکه برق کشور می شود .»
او د ر اد امه می گوید :« بخشی از مشکل هم با اصلاح الگوی مصرف حل می شود . مرد م هم باید کمک کرد ه و زمینه تعاد ل بخشید ن به ناترازی ها را فارهم سازند . ساعات اوج بار از ساعت ۱۳ تا ۱۸ و از ساعت ۲۰ تا ۲۳ هر روز است و د ر این ساعات مشترکین باید ضمن خاموش کرد ن چراغ های روشنایی اضافی، از مصرف لوازم خانگی پر مصرف مانند ماشین لباسشویی، جاروبرقی، ظرفشویی و اتو خود د اری کنند .»
او یاد آور شد :« راهکار مطلوب بعد ی وارد ات خرید برق مورد نیاز استان ها از کشورهای همجوار است. مثلا د ر سالهای قبل بسیاری از استان های کشور با سایر کشورها تباد ل برق د اشتند . به عنوان نمونه استان ارد بیل با جمهوری آذربایجان یک چنین تباد لاتی را انجام می د اد . پیک مصرف برق کشور آذربایجان ، زمستان است، چرا که این کشور، سرمای شد ید ی د ارد و د ر تابستان نیازی چند انی به برق ند ارند . بر اساس یک قرارد اد د ر حوزه انرژی د ر فصل تابستان برق مازاد جمهوری آذربایجان به ایران صاد ر می شد و نیاز شهرهای شمالی و شمال غربی کشور را بر طرف می کرد . اما به د لایل گوناگون از جمله تسویه نکرد ن هزینه های برق، این روند متوقف شد . هر سال نیاز شهرهای شمال ارد بیل مانند شهرستان های گرمی، پیله سوار و پارس آباد و...از جمهوری آذربایجان تامین می شد . حد ود 150مگاوات تباد ل برق د ر برهه های مختلف از این کشور تامین می شد . این روند اما د نبال نشد تا جایی که از سال 1401 د یگر تباد ل برق و انرژی با این کشور صورت نگرفت.»
د ید ه بان تاکید می کند :« معتقد م این راهبرد ، یکی از روش هایی است که ایران از طریق آن می تواند نیازهای خود به انرژی برق را پاسخ د هد . می توان تباد ل برق با پاکستان د اشت و نیاز برق استان سیستان و بلوچستان را از این طریق تامین کرد . یا از طریق انعقاد توافق با روسیه و ترکمنستان و ترکیه نیاز برق شهرهای شمالی و شمال غربی کشور را تامین کرد . معتقد م با سپرد ن مد یریت برق به استاند اری ها، از این پس باید برنامه ریزی های د رستی برای تامین برق از طریق توسعه مناسبات ارتباطی با همسایگان صورت د اد . به طور کلی برای گذر موفق از پیک برق تابستانی، مهمترین راهکار مصرف بهینه و کاهش آن است. علاوه بر این، احد اث نیروگاههای جد ید ، وارد ات برق از کشورهای همسایه و استفاد ه از ظرفیت تولید صنایع بزرگ نیز میتوانند به حل این مشکل کمک کنند .»