میانجیگری روسها در پرونده هستهای
گروه سیاسی: در بحبوحه افزایش ابهامات درباره آینده مذاکرات ایران و آمریکا، به نظر میرسد در آینده نزدیک پای روسیه به میانه گفتوگوها باز شود. مسکو و شخص ولادیمیر پوتین برای هر دو طرف ایرانی و آمریکایی میانجیای قابل قبول است که میتواند گره توافق ایران با دولت دونالد ترامپ را باز کند. موضوع ورود روسیه به پرونده مذاکرات ایران و آمریکا بیشتر پس از آن مطرح شد که دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین، رئیس کرملین، اخیرا گفتوگویی طولانی را با یکدیگر انجام دادند و ایران یکی از محورهای رایزنی دو طرف نیز بود. به گزارش «تجارت»، بعد از تماس ترامپ و پوتین نیز دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین در تشریح مواضع روسیه در قبال روابط با ایران، مذاکرات هستهای با اشاره به روابط عمیق مسکو و تهران اظهار داشت: «ما (روسیه) دارای روابط مشارکتی نزدیکی با ایران هستیم.» روابط ایران و روسیه پس از امضای توافقنامه همکاری استراتژیک در ژانویه ۲۰۲۵، بهویژه در حوزههای نظامی و انرژی، تقویت شده است. این توافق در شرایطی منعقد شد که جنگ اوکراین فشارهای اقتصادی و سیاسی بر روسیه را افزایش داده و تهران به یکی از شرکای کلیدی مسکو تبدیل شده است. همچنین، درباره پرونده هستهای ایران، پسکوف از آمادگی روسیه برای ایفای نقش در حلوفصل دیپلماتیک این موضوع خبر داد و گفت: «روسیه، از جمله شخص پوتین، ممکن است در صورت لزوم در حل مسئله هستهای ایران مشارکت کند.» او همچنین به گفتوگوی تلفنی اخیر پوتین با دونالد ترامپ اشاره کرد و افزود: «پوتین به ترامپ گفت که با توجه به مشارکت روسیه با ایران، آماده کمک به حل پرونده هستهای است.» باز شدن پای روسیه به پرونده مذاکرات ایران و آمریکا در شرایطی صورت میگیرد که در مکاتبات مکتوب ایران و آمریکا شکافی بزرگ از مطالبه و خواسته وجود دارد. ترامپ و مقامات کاخ سفید در پی تعلق و پایان غنیسازی از سوی ایران هستند و در مقابل تهران نیز بر حق مشروع و قانونی خود برای تداوم غنیسازی و حفظ صنعت هستهای خود تاکید دارد. همزمان نیز بنابر اعلام رسانهها تروئیکای اروپایی با حمایت آمریکا قطعنامهای ضدایرانی را در نشست جدید شورای حکام تصویب خواهند کرد. بنا بر اعلام رسانهها در این قطعنامه ادعا شده که ناکامیهای متعدد ایران در انجام تعهدات خود از سال ۲۰۱۹ برای ارائه همکاری کامل و به موقع به آژانس در مورد مواد و فعالیتهای هستهای اعلام نشده در چندین مکان اعلام نشده در ایران، به معنای عدم پایبندی به تعهدات آن تحت توافقنامه پادمانی آن است.
رویکرد مثبت مسکو به نیت آمریکا و استقبال از ایفای نقش میانجیگری
متعاقب اظهارات سخنگوی کرملین که با احتمال سفر ولادیمیر پوتین به تهران همراه شده، «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امورخارجه روسیه با بیان اینکه دولت قبلی ایالات متحده نتوانست به وعده خود برای بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) عمل کند، گفت: اکنون ایالات متحده بهطور جدی به انعقاد توافق با ایران متعهد است و احتمال دستیابی به نتیجه مطلوب همچنان وجود دارد. ریابکوف در ادامه با تاکید بر اینکه «فدراسیون روسیه تماسهای غیرمستقیم بین نمایندگان ایران و آمریکا را از نزدیک زیر نظر دارد، اظهار داشت: همین واقعیت در رابطه با چنین تماسهایی، یک تغییر جدی در چارچوب کلی رویدادهای نسبتاً پرتنش پیرامون برنامه هستهای ایران در سالهای اخیر است.
او که با خبرگزاری تاس گفتوگو میکرد، افزود: دولت قبلی آمریکا با وعده بازگرداندن ایالات متحده به برجام وارد کاخ سفید شد. متأسفانه، همانطور که در موارد دیگر اتفاق افتاد، به وعده خود عمل نکرد. دیپلمات ارشد روس تصریح کرد: ما امروز شاهد تمرکز بسیار جدیتر واشنگتن بر انعقاد توافقی با تهران بر اساس شرایط قابل قبول متقابل هستیم که به ما امکان میدهد با از بین بردن سوءظنها و تعصبات در مورد انرژی هستهای صلحآمیز در جمهوری اسلامی ایران، از بحران جلوگیری کنیم. معاون وزیر امورخارجه روسیه با بیان اینکه «مسکو در تلاش است تا جستجوی راهحل بین ایالات متحده و ایران را تسهیل کند» اظهار داشت: ما تلاشهای خود را در جهت تسهیل جستجوی فعال برای راهحلهای مذاکرهشده لازم تضعیف نمیکنیم. من فکر میکنم که این راهحلها با اتکای مناسب به قوانین بینالمللی، اصل امنیت برابر و غیرقابل تقسیم و همچنین با توازن دقیق منافع و یک حرکت گام به گام که به ما امکان میدهد از طریق پایبندی به توافقات حاصل شده، اعتماد را ایجاد و تقویت کنیم، کاملاً قابل دستیابی هستند.
مخالفت مسکو با صدور قطعنامه و اقدام نظامی علیه ایران
در حالی که گزارشها حاکی از آن است که آمریکا قرار است از قطعنامه ضدایرانی تروئیکای اروپا در شورای حکام حمایت کند، «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: جلسه ماه ژوئن شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی فردا آغاز خواهد شد. انتظار میرود گفتوگوهای پرتنشی درباره برنامه هستهای ایران انجام شود. اولیانوف گفت: آمریکا و تروئیکای اروپا(آلمان، فرانسه و انگیلس) قصد دارند پیشنویس قطعنامهای را در این زمینه ارائه کنند. مطمئنا، نتایج مثبتی به همراه نخواهد داشت. در سطحی دیگر، سرگئی ریابکوف نیز در اظهارات اخیر خود خاطرنشان میکند، مسکو نسبت به غیرقابل قبول بودن قطعی حملات به تأسیسات زیرساخت هستهای ایران هشدار میدهد. وی افزود: ما قاطعانه هرگونه گزینهای را در راستای حمله نظامی به زیرساخت و تأسیسات هستهای ایران رد میکنیم. این امر ناگزیر منجر به عواقب جبرانناپذیری، از جمله پیامدهای انسانی و رادیولوژیکی خواهد شد. لازم است تمام تلاش خود را برای جلوگیری از چنین وضعیتی که ما را به راهحل نزدیکتر نمیکند، انجام دهیم. او یادآور شد: در سال ۲۰۱۵، زمانی که برجام منعقد شد، جامعه بینالمللی قاطعانه مسیر جنگ را رد کرد و در شرایط فعلی، تنها گزینه صحیح استفاده حداکثری از منابع دیپلماتیک بدون اشاره به احتمال راهحلهای قهری است.