نوذر شفیعی
کارشناس مسائل بین‌الملل

امروزه دولت‌ها بر روی سرمایه اجتماعی‌شان که مردم و اعتماد عمومی به دولت‌ها و حکومت‌هاست، حساب ویژه باز می‌کنند. این سرمایه اجتماعی گاهی ناشی از احساس تعلق ملت به سرزمینش است و گاهی ناشی از احساس تعلق به دولتش. به ویژه آن قسمتی که ناشی از احساس تعلق ملت به دولت است متاثر از کارکرد دولت‌هاست، یعنی وقتی دولت خدماتی را به ملت ارائه می‌دهد و دولت کارآمد است، مردم هم برای حفظ آن دولت تلاش می‌کنند.
 واکنش مردم ایران نسبت به جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان «استثنایی» بود. دشمن تصمیم داشت مردم را از دولت و حکومت جدا  کند، شاید امید اصلی‌اش هم همین بود. آنها بیش از آنکه بر روی اقدامات نظامی اثربخش تمرکز داشته باشند، امیدوار بودند که قطبی شدن جامعه و فعال شدن شکاف‌های سیاسی اجتماعی اثر بخش باشد و این مساله را هم به روشنی در مواضع و اقدامات‌شات بیان کردند،‌ اما این اتفاق نیفتاد. مردم نسبت به سرزمین خود احساس تعلق کردند و نگران بودند و هستند، اتفاقاتی بیفتد که موجب آسیب جبران ناپذیر به سرزمین و موجودیت‌ آن شود و بحثی هویتی در میان بود. دلیل دیگر که مردم با دشمن علیرغم برخی مشکلات و ناملایمات همراهی نکردند این بود که بخش قابل توجهی از مردم نسبت به دولت هم احساس تعلق و همراهی نشان دادند و با نوعی با این رفتار به دولت و حاکمیت اعلام کردند که برای تجدیدنظر در برنامه‌های و سیاست‌های به نفع امنیت و رفاه و آرامش مردم هنوز هم زمان هست.
اگر بخشی از اتحاد مردم در مقابله با دشمن را ناشی از احساس تعلق به حکومت بدانیم در این رفتار انتظاراتی معطوف به آینده وجود دارد و این طور بیان می‌کند که با اصلاح سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌هایش به برخی نارسایی‌ها پاسخ دهد. در نتیجه اگر قرار باشد مجدد این وحدت و اتحاد نظر در بین مردم حفظ شود، فکر می‌کنم که احساس تعلق به سرزمین جاری است ولی بخش مربوط به دولت بستگی دارد که دولت تا کجا بتواند به نارسایی‌ها و خواست قاطبه مردم پاسخ دهد. مردم رویکرد و رفتار دولت در مواجهه با مسائل مختلف حتی در شرایط فعلی را درک می‌کنند. مردم می‌دانند که دولت الان در شرایط آسیب‌زا و حملات اطلاعاتی و امنیتی است، این طور نیست که انتظار داشته باشند همین حال رویکردها و تصمیمات تغییر کند، اما انتظار دارند در فرایند نه چندان طولانی با در نظر گرفتن شرایط حال جامعه در این مسیر گام بردارد. یک سری نیازها فوری است، از جمله کنترل قیمت‌ها و تامین امنیت داخلی در شهرها و محلات و غیره. اما برخی نیازها و انتظارات مربوط به میان مدت و بلندمدت است که مردم انتظارات‌شان معطوف به این دوره از زمان است. صرف نظر از این که همین جنگ باید درس عبرت باشد برای کشور که چگونه با وجود برخی ناملایمات و سختی‌ها در این سطح باز هم مردم در کنار دولت ایستادند.