ضرر هنگفت ذینفعان بازار مسکن
گروه اقتصادی:«قیمت خانه کاهش قابل توجهی پیدا کرده است.»این نوع تیترها، ترجیع بند اکثر رسانه ها و سایت ها پس از جنگ 12 روزه شده است. کانون این کاهش قیمت ها نه در مناطق جنوبی و مرکزی بلکه در مناطق شمالی شهر تهران است.پایش تجارت از اپلیکیشن های اینترنتی مسکن و دفاتر مشاور املاک نشان می دهد بسیاری از مالکان برای فروش سریعتر واحدهای مسکونی خود، ملک را با قیمت هایی به مراتب پایین تر از قبل فایل می کنند. کاهش قیمت ها در مناطق مختلف تهران بین 20 تا 39درصد را شامل می شود. به گونه ای که ملک مناطق 1، 2 و 5تهران که قبل از جنگ متری حول و حوش 250میلیون تومان آگهی می شد، این روزها حول و حوش 180 تا 190 میلیون تومان آگهی می شود.ضمن اینکه دامنه وسیعی از شهروندان تهرانی و سایر کلانشهرها به دنبال تعویض و تهاتر ملک خود با سایر دارایی ها از جمله زمین، ویلا در شهرهای شمالی ، ارز، سکه، خودرو و...هستند. اما این همه ماجرا نیست، از سوی دیگر خروج جمعیت اتباع از ایران باعث شده تا عرضه واحدهای مسکونی فرسوده و کلنگی در تهران افزایش پیدا کند، واحدهایی که اغلب برای اجاره به جمعیت اتباع در نظر گرفته شده بود با خروج این طیف در فایل های فروش قرار گرفته اند. افزایش عرضه این واحدها باعث کاهش 15تا 20درصدی قیممت انها شده است. اما باید دید ردپای این کاهش قیمت ها در خصوص واحدهای مسکونی در مناطق مرکزی و جنوبی شهر چه شرایطی دارد و آیا باعث کاهش کلی قیمت مسکن می شود یا نه؟ از سوی دیگر باید دید این روند چه تاثیری در بازار اجاره بها به عنوان بازاری که اغلب دهک های محروم و متوسط با آن دست به گریبان هستند، خواهد داشت؟
افت قیمت مسکن به دلیل رکود
مجید گودرزی یکی از تحلیلگرانی است که در روزهای میانه خردادماه احتمال کاهش قیمت ها در بازار مسکن را پیش بینی کرده بود. گودرزی در گفتگو با تجارت درباره وضعیت فعلی بازار مسکن می گوید:« اگر خاطرتان باشد یک ماه پیش و قبل از جنگ 12 روزه در گفتگو با خود شما اعلام کردم بهترین زمان برای فروش خانه در تهران و کلانشهرها است. استدلالم این بود، بازاری که کاملا قفل شده و نه خریداری در آن وجود دارد و نه فروشنده ای و تمام ذینفعان آن در وضعیت معلق و ضرر قرار دارند، قطعا اصلاح می خورد و روند کاهشی به خود می گیرد. یعنی حتی قبل از جنگ 12 روزه هم مشخص بود که بازار مسکن با افت قیمت مواجه می شود. جنگ 12 روزه این اصلاح و افت قیمت را بیشتر و عمیق تر کرد. معتقدم این کاهش قیمت بیشتر هم خواهد شد. تحولاتی که طی سالهای اخیر در بازار مسکن رخ داده، غیر قابل باور است. اتفاقات ناگواری در بازار مسکن ایران رخ داده و این روند باعث شده سرمایه های بسیاری در بازار مسکن ایران قفل شوند.این در حالی است که اقتصاد ایران به شدت به این سرمایه های راکد نیاز دارد. » او ادامه می دهد:« از سوی دیگر سازندگانی هم هستند که به خاطر بالا رفتن قیمت ها نمی توانند تعهدات خود را نهایی کنند، خریدارانی هم وجود داشتند که واحدی را پیش خرید کرده بودند اما به دلیل جهش های مسکن ، دستشان به واحد مسکونی نرسید و کارشان به محاکم قضایی رسید. امیدوارم این روند کاهش قیمت به اندازه ای ادامه دار باشد تا به یک سطح تعادل برسد تا هم خریداران، هم فروشندگان و هم سرمایه گذاران و سازندگان به سود برسند. معتقدم این تحول و کاهش قیمت باید بیشتر از اعداد فعلی باشد. »
کاهش قیمت ها در شمال شهر بیشتر است
گودرزی در پاسخ به پرسش تجارت در این خصوص که میزان متعادل افت قیمت مسکن در چه محدوده ای باید باشد؟ می گوید:«در همه جهان، حالت نرمال زمان انتظار برای خانه دار شدن باید 15 تا 20سال باشد اما این دوره انتظار برای خانه دار شدن در ایران به بالای یک قرن رسیده است. در بحث مسکن ایران یکی از پرچمداران فلاکت و بدبختی در بخش اقتصاد خانوارهای ایرانی شده است. این شرایط باید تغییر کند. بیشترین تاثیرات کاهشی را مناطق 1، 2 و 5تهران در بازار مسکن داشته اند. متاسفانه سوداگران بازار مسکن، رسانه های فراگیری را در اختیار می گیرند تا با درج تیترهای ناصواب و نادرست، قیمت سازی کنند. این روند باعث شد تا فعالان این بخش ورشکسته شوند و فشار اقتصادی و اجتماعی به مردم بیشتر شود. »
این تحلیلگر یادآور می شود:«امیدواریم دولت بتواند این وضع را تا سطحی مدیریت کند که سطح انتظار مسکن از 100 سال به 15الی 20سال برسد. از طرف دیگر بخش مهمی از رفاه مردم باید در حوزه مسکن تامین شود.
فعلا شرایط این بخش بسیار بغرنج است. بسیاری از بازنشستگان ناچارند 100درصد حقوق خود را صرف اجاره بها کنند. یک فرد 70 تا 75ساله که وقت استراحت و لذت بردن او از زندگی است، ناچار است در این سن در جایی کار کند تا بتواند خرج خورد و خوراک و درمان و...خود را تامین کند. چرا که کل حقوق بازنشستگی اش صرف اجاره بهای مسکن می شود.»
او در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص تاثیر خروج اتباع بر بازار اجاره مسکن می گوید:«رفتن اتباع خارجی هم کمک شایسته ای به موضوع مهم تامین مسکن برای دهک های فقیر جامعه کرده است. چرا که رقابت سختی بین اتباع افغانستانی و دهک های محروم ایرانی برای اجاره بافت های فرسوده در مناطق حاشیه ای اطراف شهرهای بزرگ در جریان بود که اغلب اتباع برنده این مواجهه می شدند. امروز شرایط بهتر شده و عرضه مسکن ، بیشتر از تقاضا شده است. حداقل حُسنی که دارد این است که مردم می توانند با موجران برای قیمت های کمتر چانه بزنند. »
گودرزی در پایان تاکید می کند:« بسیاری از موجران به دلیل بدهی که به اتباع دارند، ناچار به اجاره واحدهای مسکونی خود هستند. این روند باعث می شود واحد خود را با قیمت کمتر اجاره دهند. در کل ما در بخش رهن و اجاره سیاست های غلطی داریم، امیدوارم روزی برسد که قیمت گذاری از دست موجر و مستاجر خارج شود و یک روش کارشناسی شده برای این روند در نظر گرفته شود.»

