بنفشه زهرایی
کارشناس صنعت آب

جمعیت زیاد ی را د ر استان تهران مستقر کرد یم و تهران فقیرترین استان کشور از نظر سرانه منابع آب تجد ید پذیر د اخلی است. یکی از شاخص‌های کلید ی د ر سیاست‌گذاری آب، حجم آب تجد ید پذیری است که از طریق بارش وارد  منابع سطحی و زیرزمینی می‌شود .اگر این حجم را بر جمعیت تقسیم کنیم، شاخص سرانه آب تجد ید پذیر به‌د ست می‌آید  و تهران د ر این شاخص پایین‌ترین رتبه را د ارد . این استان با منابع محد ود  آبی و جمعیتی بالا د چار ناهماهنگی جد ی بین عرضه و تقاضاست. البته د ولت د ر طی د هه‌های گذشته تلاش کرد ه با احد اث سد هایی مثل سد  امیرکبیر، سد  طالقان و سد  لار و اجرای طرح‌های انتقال آب از این سد ها، منابعی را از سایر استان‌ها به استان‌ تهران منتقل کند  که مقد اری وضعیت این شاخص را بهبود  د اد ه است. ولی حتی با وجود  انتقال‌های آب انجام شد ه، استان تهران از عد م تناسب جمعیت ساکن د ر این استان و منابع آب محد ود  رنج می‌برد .  علاوه بر این، ما د ر یک خشکسالی شد ید  هستیم. پنج سال است که بارش‌ها د ر تهران پایین‌تر از نرمال بود ه و امسال فقط ۵۰ د رصد  بارش متوسط د رازمد ت را د ریافت کرد ه‌ایم. این یعنی نصف میزان مورد  انتظار. طبیعتاً د ر چنین شرایطی، حتی اگر د ر هر کشور د یگری بود یم، د چار تنش آبی می‌شد یم. وزیر نیرو، مسئولان آب و سخنگوی صنعت آب از ماه‌ها پیش اعلام شرایط خاص کم‌آبی د ر استان تهران و بخصوص شهر تهران کرد ه بود ند . ولی چون هر سال چنین هشد ارهایی د اد ه می‌شود ، مرد م به آن عاد ت کرد ه‌اند . شاید  شد ت بحران امسال به خوبی منتقل نشد ه باشد .  بخشی از ضعف اطلاع‌رسانی هم ناشی از نهاد هایی خارج از وزارت نیرو بود ه است که د ر اطلاع رسانی به موقع به مرد م محد ود یت ایجاد  کرد ند . متاسفانه محد ود یت‌هایی که نهاد های مختلف مثل استاند اری‌ها، فرماند اری‌ها، یا نهاد های متولی حفظ امنیت برای انتقال پیام‌های وزارت نیرو به مرد م د ر خصوص کم‌آبی ایجاد  می‌کنند ، غیراصولی است و با شفافیت مورد  نیاز برای جلب مشارکت مرد م د ر حفاظت و بهره برد اری از منابع آب د ر تناقض است.  انتقال آب بین‌حوضه‌ای د ر نگاه اول شاید  راه‌حل به نظر برسد ، ولی د ر عمل بحران را از جایی به جای د یگر منتقل می‌کند . آبی که از سد ها د ر تهران منتقل می‌شود  بین‌حوضه‌ای است. آبی که از لتیان و ماملو منتقل می‌شود  برای تهران موجب افت شد ید  آب‌های زیرزمینی د ر د شت ورامین شد ه و بسیاری از تالاب‌های آن منطقه  خشک شد ه است. آبی که از لار به تهران منتقل می‌کنیم متعلق به استان مازند ران است و این استان نیز علی‌رغم بارش متاثر از فرونشست است و مشکلات زیاد ی برای تامین شرب این استان وجود  د ارد . آبی که از طالقان منتقل می‌شود  می‌توانست مقد اری کم‌آبی د شت قزوین را جبران کند . به‌طور کلی انتقال آب منجر به تخریب منابع د ر مبد ا و افزایش وابستگی د ر مقصد  می‌شود .
 د ر واقع با طرح‌های انتقال آب تهران بی آبی به استان‌های د یگر صاد ر می‌شود . د ر حال حاضر، د و طرح جد ید  د یگر انتقال آب به تهران نیز د ر د ست اجرا قرار د ارد  که قطعا پیامد های مثبت و منفی متعد د ی را به د نبال د ارد . سوالی که مطرح می‌شود  این است که تا چه زمانی می‌خواهیم به این کار اد امه د هیم. اکنون غرب تهران د چار چالش‌ است و امید واریم با همکاری مشترکان از این بحران عبور کنیم اما بازهم می‌بینیم که د ر منطقه ۲۲ تهران ساخت‌وساز اد امه د ارد  و سال‌هاست که وزارت نیرو اعلام کرد ه که نمی‌توان آب غرب تهران را تامین کرد .
تهران به جای توسعه بیشتر، باید  جمعیت و ساخت‌وساز را مد یریت کند ، نه اینکه بیشتر گسترش یابد  و آب را از سایر استان‌ها بگیرد . وقتی شهر مد ام گسترش می‌یابد ، اما فکر تأمین آب آن نشد ه، نتیجه‌اش بحران است. ساخت برج‌ها، مراکز تجاری و سکونتگاه‌های جد ید  بد ون مطالعه ظرفیت منابع، شرایط را بد تر کرد ه است.