گروه سیاسی: در نشست پرحاشیه آلاسکا، جایی که قرار بود دونالد ترامپ با وعده «پایان سریع جنگ اوکراین» قدرت دیپلماسی آمریکا را به رخ بکشد، ورق به‌گونه‌ای دیگر برگشت. ولادیمیر پوتین، با لبخندی آرام و بیانیه‌ای سنجیده، نه‌تنها ابتکار عمل را در دست گرفت، بلکه با بهره‌گیری از فضای مذاکرات، موفق شد تصویری از روسیه به‌عنوان بازیگری غیرمنزوی و مقتدر ارائه دهد. ترامپ که پیش‌تر با لحن تهدیدآمیز از تحریم‌های سنگین سخن گفته بود، در پایان نشست از «پیشرفت نسبی» گفت و حتی از احتمال تعویق تعرفه‌ها علیه چین به‌دلیل خرید نفت روسیه خبر داد که خود نشانه‌ای آشکار از عقب‌نشینی تاکتیکی بود. در حالی‌که پوتین از مواضع دیرینه‌اش عقب ننشست، ترامپ با اظهاراتی مبهم و بدون دستاورد ملموس، صحنه را ترک کرد؛ و این‌گونه، آلاسکا به جای نمایش قدرت، به صحنه‌ای برای نمایش نفوذ نرم کرملین بدل شد.
به گزارش «تجارت»، ر حالی‌که جهان درگیر بحران‌های ژئوپلیتیکی، رقابت‌های انرژی، و بازتعریف اتحادهای بین‌المللی است، نشست دیروز میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در آلاسکا، توجه رسانه‌ها و تحلیل‌گران را به خود جلب کرد. این دیدار که در فضایی نیمه‌خصوصی و با حضور محدود مقامات برگزار شد، نه‌تنها یادآور روابط پرتنش و گاه پیچیده واشنگتن و مسکو در سال‌های اخیر بود، بلکه بار دیگر پرسش‌هایی جدی درباره آینده نظم جهانی، نقش قدرت‌های بزرگ، و مسیر دیپلماسی در قرن بیست‌ویکم را مطرح کرد. از موضوعات کلیدی این نشست می‌توان به پرونده اوکراین، تحریم‌های اقتصادی، امنیت سایبری، و همکاری‌های انرژی اشاره کرد؛ اما آنچه این دیدار را متمایز ساخت، نه صرفاً فهرست موضوعات، بلکه لحن گفت‌وگو، زبان بدن دو رهبر، و پیام‌های غیررسمی‌ای بود که از دل تصاویر و بیانیه‌ها بیرون آمد. واکنش‌ها از سوی نهادهای سیاسی، رسانه‌های بین‌المللی، و افکار عمومی، طی ساعات پس از نشست، به‌سرعت منتشر شد و طیفی از امید، نگرانی، و تحلیل‌های متضاد را در پی داشت. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر نتایج این نشست، مواضع اعلام‌شده و بازتاب‌های داخلی و خارجی آن خواهیم پرداخت.

دستاوردهای مبهم نشست آلاسکا
نشست آلاسکا میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، با وجود فضای پرتنش و نگاه‌های متفاوت دو طرف، چند محور مشخص از دستاوردهای دیپلماتیک و نمادین را به همراه داشت که می‌تواند در آینده روابط واشنگتن -مسکو تأثیرگذار باشد. نخست، توافق بر سر ادامه گفت‌وگوها در سطح کارشناسی و وزارتی، نشان‌دهنده تمایل دو طرف برای حفظ کانال‌های ارتباطی و جلوگیری از تشدید تنش‌ها بود. این توافق، هرچند فاقد جدول زمانی مشخص است، اما از منظر دیپلماتیک به‌عنوان گامی در جهت تثبیت روابط تلقی می‌شود. در حوزه امنیت سایبری، منابع نزدیک به هیئت‌های مذاکره خبر از شکل‌گیری یک کارگروه مشترک داده‌اند که قرار است به بررسی تهدیدات سایبری و راه‌های همکاری در مقابله با حملات دیجیتال بپردازد. این موضوع، با توجه به سابقه اختلافات دو کشور در این زمینه، می‌تواند نقطه شروعی برای کاهش تنش‌های تکنولوژیک باشد.
در خصوص بحران اوکراین، هرچند توافقی رسمی حاصل نشد، اما دو طرف بر «ضرورت فهم متقابل» و «پرهیز از تشدید درگیری‌ها» تأکید کردند. این موضع‌گیری، از سوی برخی ناظران به‌عنوان نشانه‌ای از آمادگی برای ورود به فاز جدیدی از رایزنی‌ها تلقی شده است. همچنین، در حوزه انرژی، گفت‌وگوهایی درباره ثبات بازار جهانی نفت و گاز انجام شد. پوتین از آمادگی روسیه برای «همکاری در تنظیم عرضه» سخن گفت و ترامپ نیز بر «لزوم هماهنگی در شرایط نوسان جهانی» تأکید کرد. این محور، به‌ویژه در شرایط ناپایداری بازار انرژی، اهمیت ویژه‌ای دارد. در نهایت، حضور پوتین در خاک آمریکا و برگزاری نشست در آلاسکا، از منظر نمادین برای روسیه دستاوردی قابل توجه بود. رسانه‌های روسی این دیدار را نشانه‌ای از بازگشت مسکو به صحنه دیپلماسی جهانی دانستند و آن را گامی در جهت شکستن فضای انزوا ارزیابی کردند

اعتراف آمریکایی‌ها به بازنده بودن ترامپ

واهمه شدید زلنسکی از نتایج نشست آلاسکا
پس از نشست آلاسکا، ترامپ در تماس‌های جداگانه با ولودیمیر زلنسکی و چند رهبر اروپایی، مسیر پیگیری مذاکرات را تشریح کرد. او اعلام کرد زلنسکی به‌زودی به واشنگتن می‌آید و اگر دیدارشان «خوب پیش برود»، برای برگزاری نشست سه‌جانبه با حضور پوتین برنامه‌ریزی خواهد شد. به گفته منابع خبری، ترامپ در همان شبِ پس از نشست با زلنسکی و شماری از رهبران اروپایی و مسئولان ناتو گفت‌وگو کرده و نقش اروپا را در هر مسیر احتمالیِ توافق برجسته دانسته است.
زلنسکی اما در واکنشی آشکارا انتقادی، این دیدار را «پیروزی نمادین» برای کرملین توصیف کرد؛ به‌زعم او پوتین با همان عکسِ مشترک و فضای دیدار، در خروج از انزوا و کسب مشروعیت سیاسی سود برده و حتی توانسته بخشی از فشارهای تحریمی را به تعویق بیندازد. همین نگرانی، هسته ترس کی‌یف از «توافقات پشت‌پرده بدون حضور اوکراین» را تقویت کرد؛ زلنسکی و متحدان اروپایی‌اش بار دیگر تاکید کردند هیچ تصمیمی درباره اوکراین نباید در غیاب اوکراین گرفته شود. در سطح مطالبات ماهوی هم، کی‌یف خط قرمزهای خود را یادآور شد: نه صلحِ مبتنی بر واگذاری سرزمین و نه «توقف موقت» بدون تضمین‌های امنیتی واقعی. زلنسکی پیش‌تر صراحتاً گفته بود به موفقیت روند صلح با واگذاری ارضی باور ندارد و تحلیل‌ها نیز یادآور می‌شوند که حقوق داخلی اوکراین اجازه چنین امتیازدهی‌هایی را نمی‌دهد.
ترامپ هم‌زمان می‌گوید مسیر بعدی را باید با هماهنگی زلنسکی و اروپا پیش برد. از «نقش داشتن کشورهای اروپایی» در هر راه‌حل احتمالی سخن گفته اما تاکید کرده نقطه تمرکز بر گفت‌وگو با زلنسکی است. او ترجیح خود را «توافق صلح جامع» به‌جای یک «آتش‌بس کوتاه‌عمر» اعلام کرده و از استقبال اروپا نسبت به مشارکت در تضمین‌های امنیتی برای اوکراین خبر داده است؛ گامی که در کنار دعوت از زلنسکی به واشنگتن و طرحِ احتمالیِ نشست سه‌جانبه، برای کاستن از هراس کی‌یف نسبت به هر نوع معامله پشت‌پرده حیاتی تلقی می‌شود.

 امیدواری اروپا همزمان با نگرانی از آینده
در سطحی دیگر، فضای سیاسی اروپا نسبت به نشست آلاسکا ترکیبی از امید محتاطانه و نگرانی عمیق بود. احساسی که در بیانیه‌ها و اظهارنظرهای رهبران کلیدی اتحادیه اروپا به‌وضوح دیده می‌شد. بر اساس گزارش‌های رسمی و پوشش رسانه‌های معتبر، شورای اروپا و سران کشورهای فرانسه، بریتانیا، آلمان، ایتالیا، فنلاند، لهستان، به همراه رئیس کمیسیون اروپا و رئیس شورای اروپا، بیانیه‌ای مشترک صادر کردند که در آن ضمن استقبال از تلاش‌های دیپلماتیک برای توقف جنگ، بر خطوط قرمز امنیتی و سیاسی خود تأکید داشتند. در این بیانیه آمده بود که اوکراین باید «تضمین‌های امنیتی محکم و قابل اتکا» دریافت کند تا بتواند به‌طور مؤثر از حاکمیت و تمامیت ارضی خود دفاع کند. رهبران اروپایی تصریح کردند که هیچ محدودیتی نباید بر توان دفاعی اوکراین یا همکاری نظامی و امنیتی آن با کشورهای ثالث اعمال شود و روسیه نباید حق وتو بر مسیر عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا و ناتو داشته باشد. همچنین تأکید شد که تصمیم‌گیری درباره سرزمین اوکراین صرفاً بر عهده خود این کشور است و مرزهای بین‌المللی نباید با زور تغییر کنند.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم هشدار داد که اروپا نباید از روند حل بحران کنار گذاشته شود و امنیت قاره نیز به‌طور مستقیم در معرض خطر است. او گفت که هر توافقی باید با حضور و رضایت کامل کی‌یف شکل بگیرد و بر اساس اصول منشور سازمان ملل باشد. کر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، نیز ضمن حمایت از تضمین‌های امنیتی برای اوکراین، بر ادامه فشار اقتصادی و دیپلماتیک بر روسیه تا زمان دستیابی به صلح پایدار تأکید کرد.
در آلمان نیز فردریش مرتس، صدراعظم، موضعی قاطع گرفت و اعلام کرد که هیچ توافقی نباید منجر به واگذاری سرزمین‌های اوکراین شود. او افزود که اروپا باید نقش فعالی در تضمین امنیتی اوکراین ایفا کند و از هرگونه معامله پشت‌پرده که به زیان کی‌یف باشد، جلوگیری نماید. جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، نیز بر حق اوکراین برای تعیین سرنوشت خود تأکید کرد و گفت که اروپا باید در کنار کی‌یف بایستد.
همچنین، الکساندر استوب، رئیس‌جمهور فنلاند و دونالد تاسک، نخست‌وزیر لهستان، هر دو بر آمادگی اروپا برای ایفای نقش فعال‌تر در تضمین‌های امنیتی تأکید کردند و هشدار دادند که هر توافقی که مشروعیت دستاوردهای نظامی روسیه را تقویت کند، می‌تواند امنیت کل قاره را تضعیف کند. اورسولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، نیز گفت که اتحادیه اروپا در کنار اوکراین ایستاده و هرگونه توافق باید با مشارکت کامل کی‌یف صورت گیرد.
با این حال، در میان این موج نگرانی، رهبران اروپایی از باز شدن مسیر گفت‌وگو و احتمال برگزاری نشست سه‌جانبه ترامپ -زلنسکی- اروپا استقبال کردند و آن را فرصتی برای پیشبرد صلح دانستند. این ترکیب «امید به دیپلماسی» و «ترس از توافقات پشت‌پرده» اکنون به محور اصلی سیاست اروپا در قبال جنگ اوکراین تبدیل شده است؛ مسیری که همزمان نیازمند حفظ فشار بر مسکو و تضمین جایگاه اوکراین در میز مذاکرات است.