نقشه مسکو برای بیاثر کردن ابتکار ترامپ در اوکراین
گروه سیاسی: در تحولی غیرمنتظره در روابط پرتنش میان روسیه و اوکراین، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، همتای اوکراینی خود ولودیمیر زلنسکی را برای دیدار و گفتوگو به مسکو دعوت کرده است. این دعوت که پس از سفر پوتین به چین و در حاشیه تحرکات دیپلماتیک منطقهای مطرح شد، واکنشهای متفاوتی را در سطح بینالمللی به همراه داشته و بار دیگر توجهها را به پیچیدگی بحران اوکراین جلب کرده است.
به گزارش «تجارت»، در حالی که بحران اوکراین همچنان یکی از پیچیدهترین معادلات ژئوپلیتیکی جهان باقی مانده، دعوت اخیر ولادیمیر پوتین از ولودیمیر زلنسکی برای دیدار در مسکو، از سوی برخی تحلیلگران بهعنوان تلاشی برای بازتعریف روند دیپلماتیک و تصاحب ابتکار عمل از سوی روسیه تلقی شده است. این اقدام در شرایطی صورت میگیرد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، بارها مدعی شده اگر در قدرت بود، جنگ اوکراین هرگز آغاز نمیشد و اخیراً نیز از آمادگی خود برای میانجیگری و پایان دادن به درگیری سخن گفته است.
واکنش سرد زلنسکی به پیشنهاد کرملین
زلنسکی در واکنش به این دعوت، آن را «غیرقابل قبول» خوانده و از طریق وزیر امور خارجهاش اعلام کرده که شرایط برای چنین دیداری فراهم نیست. او تأکید کرده که تا زمانی که نیروهای روسی از خاک اوکراین خارج نشوند و تضمینهای امنیتی مشخصی ارائه نشود، مذاکره مستقیم در مسکو معنایی ندارد. این موضعگیری نشاندهنده تداوم بیاعتمادی عمیق میان دو کشور و فاصله زیاد تا هرگونه توافق احتمالی است. در پاسخ به برداشتهایی که این دعوت را بهعنوان نشانهای از تلاش روسیه برای تحمیل تسلیم به اوکراین تعبیر کرده بودند، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، توضیح داد که هدف پوتین از این دعوت «نه تسلیم زلنسکی، بلکه گفتوگو» بوده است. او تأکید کرد که این پیشنهاد شخصی پوتین بوده و از سوی زلنسکی رد شده است. پسکوف همچنین گفت که برای چنین دیداری باید بررسیهای جدی و مقدماتی صورت گیرد، و انتخاب مسکو بهعنوان محل دیدار نیز تصمیم مستقیم رئیسجمهور روسیه بوده است.
مانور دیپلماتیک یا ابتکار صلح؟
تحلیلگران سیاسی معتقدند که این دعوت در بستر پیچیدهای از تحولات نظامی، دیپلماتیک و رسانهای مطرح شده و نمیتوان آن را صرفاً بهعنوان یک پیشنهاد صلحآمیز تلقی کرد. از یک سو، روسیه همچنان بخشهایی از خاک اوکراین را در کنترل دارد و حملات نظامی در مناطق شرقی ادامه دارد. از سوی دیگر، اوکراین با حمایت کشورهای غربی، بهویژه ایالات متحده و اتحادیه اروپا، در تلاش برای بازپسگیری مناطق اشغالی و حفظ استقلال سیاسی خود است. دعوت پوتین در چنین شرایطی میتواند چند هدف را دنبال کند: نخست، نشان دادن چهرهای دیپلماتیک از روسیه در برابر افکار عمومی جهانی و کاهش فشارهای بینالمللی. دوم، ایجاد شکاف در جبهه متحد غربی حامی اوکراین با طرح ابتکارهایی که ممکن است برخی کشورها را به حمایت از مذاکره سوق دهد. و سوم، آزمودن آمادگی زلنسکی برای مصالحه یا حتی تغییر موضع در برابر فشارهای داخلی و خارجی.
پیچیدگیهای دیپلماتیک و بنبست سیاسی
در مقابل، زلنسکی نیز با رد این دعوت، تلاش کرده تا انسجام داخلی و حمایت بینالمللی را حفظ کند. او بهخوبی میداند که پذیرش دیدار در مسکو بدون پیششرطهای مشخص، میتواند بهعنوان عقبنشینی سیاسی تلقی شود و موقعیت او را در داخل و در میان متحدان غربی تضعیف کند.
تمرکز پوتین بر بیاثر کردن طرح ترامپ برای جنگ اوکراین
پوتین با طرح دعوت مستقیم از زلنسکی، نهتنها تلاش میکند چهرهای دیپلماتیک از خود به نمایش بگذارد، بلکه عملاً در حال رقابت با ابتکارهای احتمالی ترامپ برای ورود به پرونده اوکراین است. این حرکت میتواند نوعی مانور سیاسی برای خنثیسازی تلاشهای آمریکا در بازسازی نقش رهبری خود در حل بحران باشد، بهویژه در شرایطی که ترامپ با لحن تهاجمی و وعدههای صلحآمیز، در حال جلب توجه رسانهها و افکار عمومی جهانی است.

