خروج از انپیتی چه تبعاتی برای ایران دارد؟
قاسم محبعلی
کارشناس مسائل خاورمیانه
در رابطه با نشست وین که روز جمعه میان کارشناسان ایران و نمایندگان آژانس بینالمللی انرژی اتمی برگزار شد، باید توجه داشت که راهحل دیگری غیر از رسیدن به توافق برای طرفین وجود ندارد. بالاخره ایران، اگر میخواهد در انپیتی بماند، باید با آژانس همکاری کند و آژانس هم باید گزارشهای مثبت از برنامه ایران ارائه دهد تا پرونده ایران از شورای امنیت امنیتی خارج شود. تعلیق مکانیسم ماشه به این بستگی دارد که آژانس چه گزارشی ارائه دهد. آژانس تا اندازه زیادی در چارچوب نظرات سیاسی کشورهای اروپایی و آمریکا عمل میکند و تحت تأثیر آنها قرار دارد. اگر شفافیتی حاصل شود، توافق سیاسی هم باید صورت بگیرد و این دو مکمل یکدیگر باشند. هم آژانس باید از همکاری با ایران گزارش مثبت دهد و هم یک توافق سیاسی با اروپا و آمریکا حاصل شود. بدون یکی از این دو ممکن است کار به سادگی پیش نرود.
در این میان، مصوبه اخیر مجلس مبنی بر تعلیق همکاری ایران با آژانس مانعی بر سر استمرار همکاریهای وزارت خارجه و دولت با این نهادخواهد بود. این قانون هم مانند مصوبه قبلی (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از حقوق ملت ایران ) در زمان آقای روحانی مانع رسیدن به توافق شد و شرایط را به این وضعیت رساند. این قانون مجلس کمکی به بهبود وضعیت نمیکند. باید توجه داشت که همانطور که ایران در گذشته سراغ افزایش فعالیتهای هستهای رفت و امتیازی بابت آن دریافت نکرد، الان هک ایران بابت قطع همکاری با آژانس یا تحت فشار قرار دادن آژانس امتیازی دریافت نخواهد کرد.
خروج از انپیتی نیز میتواند برای ایران تبعات متعددی داشته باشد که یکی از آنها، افزایش حداقل تحریمهای بسیار جدی بینالمللی است. به احتمال قریب به یقین همه کشورها از جمله همسایگان، چین و روسیه در این تحریمها شرکت خواهند داشت. احتمال بدتر این است که یک جنگی رخ دهد، جنگی گسترده که نه تنها اسرائیل و آمریکا در آن شرکت کنند بلکه با یک ائتلاف بینالمللی صورت گیرد. سطح اقدامات آنها تعریف شده است یعنی آنها تا اندازه ای جلو نمیآیند که بابت ایران با غرب درگیر شوند. روسها که به اندازه کافی درگیر هستند و مشکلات خود را در اوکراین دارند. مبنای چینیها هم همیشه بر این بوده که وارد یک فاز تند نظامی نشوند و تا حالا هم نشان دادهاند که چنین کاری را انجام نمیدهند، بعید است که چینیها چنین قصدی داشته باشند.