اصغر زرگر
کارشناس مسائل بین‌الملل 

دیپلماسی به این صورت نیست که در کوتاه‌مدت نتیجه داشته باشد و این‌ها معمولاً در درازمدت است. سیاست خارجی ما در مجموع تغییر عمده‌ای به خود ندیده است. سیاست‌مان در برابر آمریکا  و اسرائیل  تغییر چندانی نکرده است. این دو کشور هم از نظر اقتصادی و هم از نظر نظامی در منطقه حضور دارند و ما معمولاً سعی‌مان بر این است..که دسترسی خارجی را کاهش دهیم و نفوذ و حضور آن‌ها را در منطقه کمرنگ کنیم. به طور کلی، اعلام شده که زمانی می‌توانیم با آمریکا مراوده داشته باشیم که حضور خود را از منطقه بیرون ببرد یا اسرائیل باید دست از تجاوز بردارد و حق مسلم فلسطینی‌ها را به رسمیت بشناسد.
در مجموع سیاست خارجی ما علیرغم اینکه اصل را بر حسن همجواری با کشورهای منطقه گذاشته ولی در مجموع در صحنه بین‌المللی تغییر عمده‌ای ایجاد نکرده است. با توجه به این قضیه، آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها بیشتر سعی‌شان بر این است که نفوذ ایران را در سوریه، لبنان، و کشورهای حاشیه خلیج فارس هرچه بیشتر تضعیف کنند و اجازه ندهند که روابط دیپلماسی ما در این منطقه تقویت شود یا کارآمدی داشته باشد. سیاست خارجی این کشورها به نوعی متوجه سیاست خارجی آمریکاست و آن‌ها منافع و سیاست‌های کلی و استراتژی آمریکا را در منطقه اجرا می‌کنند. این کشورها متحد آمریکا هستند و آمریکایی‌ها چتر امنیتی خود را بر عربستان و جاهای دیگر گسترش داده‌اند. در این زمینه، سیاست‌های اقتصادی کشورهای حوزه خلیج فارس به سمت غرب و آمریکا متمایل است و این موضوع با سیاست خارجی و اقتصادی ما همخوانی ندارد و بیشتر می‌تواند تضاد ایجاد کند تا همگونی و همکاری در منطقه به وجود آورد.
الزاما  سیاست خارجی کشورهایی مانند آمریکا و رژیمی مانند اسرائیل صددرصد موفقیت‌آمیز نبوده است. برای مثال، در سوریه،  به نظر می‌رسد که یک فروپاشی اجتماعی در حال وقوع است. آقای جولانی با کشوری طرف است که اقلیت‌های زبانی و مذهبی دارد و وضعیت اقتصادی آن کشور هم خوب نیست، دخالت روزمره اسرائیل در این کشور وجود دارد. در لبنان هم دولت مرکزی با بحران‌های اقتصادی و سیاسی و دخالت‌های خارجی مواجه است. به همین ترتیب، در حوزه خلیج فارس، اصل را باید بر این بگذارند که امنیت کامل وجود داشته باشد تا بتوانند سیاست‌های اقتصادی خود را پیش ببرند. جمهوری اسلامی ایران نتوانسته در حوزه سیاست خارجی تحولی ایجاد کند که این تحول موجب شود اولاً تحریم‌ها کاهش یابند و سایه تهدید و جنگ به طور کلی از بین برود و همچنین تنش‌ها با حوزه خلیج فارس که سیاست‌هایشان هماهنگ با سیاست‌های آمریکا و اسرائیل است، کاهش پیدا کند.